Transport Les 6: Bloedstolling en Lymfe

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Bloedstolling en lymfe

Thema 10: Transport

§4 Bloedstolling en §5 Lymfe

Planning

- Werking hormoon EPO

- Samenstelling bloed

Deze les:

- Opname zuurstof

- Bloedstolling

- Weefselvloeistof en lymfe

Functies bloed

- afleveren stoffen:

   > zuurstof, voedingsstoffen

- afvoeren stoffen:

   > CO2, melkzuur

- warmte verdelen

- ziektes bestrijden (antistoffen)

Via bloed ook communicatie (hormonen) en ander transport.

Opname zuurstof

Zuurstof en CO2 worden door bloed getransporteerd.

Zowel in bloedplasma als in rode bloedcellen.

Hemoglobine (Hb) bindt zuurstof,
kan ook CO2 binden.

Opname zuurstof

1. In de longen veel O₂

2. O₂ diffundeert bloedplasma in.

3. Hemoglobine bindt O₂: HbO₂

Opname zuurstof

1. Bij spieren ontstaat CO₂.

2. CO₂ diffundeert bloedplasma in.

3. Hemoglobine bindt CO₂: HbCO₂

4. Rest CO₂ omgevormd tot HCO₃^-.

5. HbO₂ bindt H+: er komt O₂ vrij.

Bloedstolling

Bloed zorgt voor snel transport.

Bij verwondingen kan je bloed verliezen.

1e reactie: samentrekken spieren!

2e reactie: bloedstolling

Is bloedverlies erg?

Bloedingen snel stoppen?

Bloedstolling

Belangrijk bij bloedstolling:

- vermindering bloedstroom

- dichten van de wond

Hierin spelen bloedplaatjes, fibrinogeen en spieren een rol.

Wat doen bloedplaatjes en fibrinogeen?

bloedstolling

Stollingsfactoren

Regeling van bloedstolling loopt via vaste route (BINAS 84 O):

Er zijn stollingsfactoren nodig uit:

- beschadigde cellen

- bloedplaatjes

- bloedplasma: Kalium, Calcium, eiwitten.

Zorgen voor omzetting: protrombine > trombine.

Als laatste trombine: fibrinogeen > fibrine.

Ruimte voor vragen

Stel je vragen!

Heb je geen vragen?

Tijd om de opgaven van §11.4 af te maken (opdr. 1 t/m 14)

Een stollingsziekte,
waar kan het probleem zitten?

Weefselvloeistof

Bloedplasma naar weefselvloeistof naar lymfe
(bloeddruk, osmotische druk, kleppen)

Weefselvloeistof zit tussen de cellen. Hierdoor opname en afgifte stoffen.

Vorming weefselvloeistof

BINAS 84 G

Slagaders: hoge bloeddruk

Haarvaten: bloeddruk neemt af.

Vorming weefselvloeistof

Slagaders, lage bloeddruk

Deel weefselvloeistof wordt weer opgenomen.

Vorming weefselvloeistof

Situatie begin haarvat

Bloed hogere OsW [zuigkracht] (3,3)

Hoge bloeddruk (Pbloed 4,6)

Verschil: 1,3 > vocht verlaat haarvat

Situatie eind haarvat

Bloed hogere OsW [zuigkracht] (3,3)

Lage bloeddruk (Pbloed 2,3)

Verschil: 1,0 > vocht naar haarvat

Vorming weefselvloeistof

Situatie begin haarvat

Vocht verlaat haarvat: filtratie

Tussentijd uitwisseling stoffen weefselvloeistof <> cellen.

Situatie eind haarvat

Vocht naar haarvat: resorptie

Ruimte voor vragen

Stel je vragen!

Heb je geen vragen?

Tijd om de opgaven van §11.5 te  maken (opdr. 1 t/m 14)

Waar komen stollingsfactoren vandaan?

1. Bloedplaatjes
2. Bloedplasma
3. Beschadigde cellen
4. Alle 3

Waar komen stollingsfactoren vandaan?

1. Bloedplaatjes
2. Bloedplasma
3. Beschadigde cellen
4. Alle 3

Wat is geen stollingsfactor?

1. Trombine
2. Calcium
3. Kalium
4. Fibrine

Aan het begin van een haarvat, waardoor verlaat vocht het haarvat?

1. Osmotische druk
2. Filtratie
3. Resorptie
4. Bloeddruk

Bij filtratie. Wat verlaat niet! het haarvat?

1. Stollingseiwitten
2. Hormonen
3. Glucose
4. Aminozuren