HC Nederland 3.1 Een welvarende Samenleving 1948-1978 H5

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

HC Nederland 1948-1978

3.1 Een welvarende samenleving (1948-1978)

Deze les:

Hoe heeft de economische groei de verzorgingsstaat mogelijk gemaakt?

Leidende vraag hoofdstuk:

waardoor veranderde de maatschappelijke verhoudingen in Nederland tussen 1948 en 1978?

Verzuiling 

- keerde na WO II terug

- verzuilde organisaties die door de Duitse bezetter verboden waren keerden terug. bijvoorbeeld: katholieke KRO, Protestantse NCRV, socialistische VARA, liberale VARA

- verzuilde partijen werden heropgericht of keerden terug onder nieuwe naam, bijvoorbeeld: KVP de katholieken, Pvda de socialisten, ARP protestanten, VVD liberalen

politiek na 1945

Voor WO II = confessionele kabinetten

Na WO II = rooms-rode coalitie (1946-1958).

Rooms = KVP (in Rome is de paus)

Rood = Pvda (kleur socialisme)

Internationale politiek

- van neutraal naar aansluiten bij Koude Oorlog

NAVO lid 1948

EGKS lid 1952

Sterke economische groei 1948-1973

 NL verarmd uit oorlog =- wederopbouw moeilijk op gang

1. Marshallhulp 1948 = wederopbouw snel en economische groei

2. industrialisatie motor economische groei

3. NL profiteert wirtschaftswunder DTSL (Duitse industrie)

4. groei export en werkgelegendheid door rooms-rode kabinetten (Drees)

5. aardgasvoorraden Groningen 

6. geleide loonpolitiek (lonen laag houden voor

het buitenland) 

Wederopbouw is een succes: babyboom

Babyboom

Tussen 1945 en 1955 is er een babyboom (= hoog aantal geboorten). Dit komt door:

• Mensen hadden door de oorlog trouwen + kinderen krijgen uitgesteld, maar gingen na de oorlog dit als nog doen

Gevolg van de babyboom:

• Er is al een tekort aan woningen, maar dit wordt groter door de babyboom

Babyboom jaren '50

gevolgen (1)

gevolg welvaart = uitbereiding verzorgingsstaat

Uitbereiding sociale zekerheid:

- 1952 WW (werkeloosheidswet)

-1957 AOW  (Algemene Ouderdomswet)

-1963 bijstand

-1967 WAO (Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering)

Verzorgingsstaat

Nederlanders krijgen het steeds beter

Opbouw Verzorgingsstaat

Sociale wetgeving (AOW en Bijstand)

Consumptiemaatschappij

Geld voor luxe-uitgaven

Auto's, vakanties, huishoudelijke apparaten, grotere huizen

Buitenwijken/buitensteden groeien

Gevolgen (2)

- overheid werkt nauw samen sociale partners = de naam voor de werkgevers en de werknemers. De werkgevers worden vertegenwoordigd door werkgeversorganisaties zoals de VNO-NCW  en MKB Nederland . De werknemers worden vertegenwoordigd door vakbonden, zoals de FNV  en het CNV. 

- overleg sociale partners en overheid = poldermodel

maatschappelijke veranderingen

Vanaf de jaren 1960 toenemende welvaart

Ontstaan consumptiemaatschappij

Beelden van de jongerencultuur 

Jongerencultuur

Door de naoorlogse babyboom waren er in de jaren 1960 relatief veel jongeren. Zij hadden meer geld en vrije tijd en volgden langer onderwijs dan hun voorgangers. Hierdoor ontstond een aparte jongerencultuur.

Sommige jongeren waren kritisch over de maatschappij en wilden meer inspraak, zoals provo’s. Anderen, zoals nozems, waren vooral geïnteresseerd in popmuziek, bijvoorbeeld van Elvis Presley.

Generatieconflict

Dolle Mina's

• Tweede feministische golf 
• anticonceptiepil/echtschei-ding)

Immigratie en emigratie 

Veel NL-ers wilden na de WO2 emigreren, omdat 

- er meer werk was in het buitenland

- sterke vraag naar woningen: woningnood

- angst voor Derde Wereldoorlog (door de Koude Oorlog) 

Actief stimuleren NL overheid 

Immigratie en emigratie 

Ook immigratie

• Indonesiërs --> Na onafhankelijkheid
• Ook flinke economische groei- meer vraag dan aanbod van arbeiders. Gastarbeiders werden naar NL gehaald. 
  

Immigratie en emigratie 

• In 1975 werd Suriname onafhankelijk van Nederland. 
  

Veel Surinamers emigreerden naar Nederland. Hun integratie verliep ook redelijk gemakkelijk: ze spraken de taal en kenden de Nederlandse cultuur. 

De Oliecrisis van 1973

1973 Oliecrisis

Door de oliecrisis

moet de overheid bezuinigen

Einde van de verzorgingsstaat?

Welke vier zuilen waren er in Nederland?

Herhalen lesstof

Confessionelen

Liberalen

Socialisten

Rood

Bijbel

VARA

Vrijheid

Algemeen Handelsblad

Juist / onjuist?
Nederland was na de Tweede Wereldoorlog een verzuilde samenleving

1. Juist
2. Onjuist

Wat voor politieke partijen zaten in rooms-rode regeringen?

1. Katholiek en Sociaal-Democraten
2. Katholiek en Liberaal
3. Liberaal en Sociaal-Democraten

Bij welk kenmerkend aspect past het Marshallplan het beste?

1. De dekolonisatie die een eind maakte aan de westerse hegemonie in de wereld
2. De ontwikkeling van pluriforme en multiculturele samenlevingen
3. De verdeling van de wereld in twee ideologische blokken in de greep van een wapenwedloop en de daaruit voortvloeiende dreiging van een atoomoorlog

Wat was géén oorzaak van de economische groei en industrialisatie in de jaren 1950 / 1960?

1. Aardgas in Groningen werd gevonden
2. De geleide loonpolitiek
3. Het ontstaan van een nucleaire wapenwedloop
4. Wirtschaftswunder in de BRD

Juist / onjuist?
De rooms-rode regeringen vonden dat de overheid weinig invloed moest uitoefenen om de samenleving te veranderen.

1. Juist
2. Onjuist

Bij welk kenmerkend aspect past het ontstaan van het ontstaan van de verzorgingsstaat het beste?

1. De dekolonisatie die een eind maakte aan de westerse hegemonie in de wereld
2. De ontwikkeling van pluriforme en multiculturele samenlevingen
3. De toenemende westerse welvaart die vanaf de jaren 1960 aanleiding gaf tot ingrijpende sociaal-culturele veranderingsprocessen
4. De verdeling van de wereld in twee ideologische blokken in de greep van een wapenwedloop en de daaruit voortvloeiende dreiging van een atoomoorlog