samenvatting

• Economie
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 3

Arbeidsverdeling

Verdeling van werk of onderdelen van werk, taakverdeling

 

Nieuwe technieken

Arbeidsverdeling

Scholing

Arbeidsomstandigheden

Een goede stoel, de juiste temperatuur

Iedereen doet waar hij/zij goed in is

Met een diploma weet je mee en gaat het werk sneller

Een robot of machine neemt jouw werk over

Arbeidsverdeling

Deeltijdbaan

voltijdbaan

Vaste baan

Tijdelijke baan

Je werkt 36 tot 40 uur per week.

Een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd. 

Werk voor bepaalde tijd, tot een afgesproken einddatum. 

Je werkt minder dan 36 uur per week.

het werk bij bedrijven is verdeeld in verschillende banen.

Wat is arbeidsverdeling

1. Dat je het werk dat je doet verdeelt over je personeel
2. Je hebt mensen hebt mensen die leiding geven en mensen die het werk uitvoeren
3. Dat iedereen werkt
4. Dat je allemaal dezelfde baan hebt.

Gevolgen arbeidsverdeling

Zowel positief

Als negatief

H8§2 Het stukadoorsbedrijf

Arbeidsproductiviteit: Gemiddelde productie van een werknemer in een bepaalde tijdsduur

of van een groep werknemers

Wat is de arbeidsproductiviteit?

1. de totale productie per jaar
2. de productie per werknemer per tijdseenheid
3. de hoeveelheid werknemers
4. het aantal uren dat er gewerkt wordt

arbeidsproductiviteit

automatisering 

technologische ontwikkelingen

mechanisatie

afschrijving

1

2

3

4

5

De arbeidsproductiviteit stijgt

De concurrentiepositie verbetert

De kosten per spijkerbroek dalen

De verkoopprijzen worden verlaagd

De omzet neemt toe

Uitrekenen productiviteit

Je hebt 2 gegevens nodig:

De periode waarover je de productiviteit wilt berekenen

én de productie

H8 par. 2

Joost maakt 35 rekensommen  in 12 uur

Pim maakt 42 sommen in 10 uur

Wie heeft er een hogere AP(Arbeidsproductiviteit)?

Joost 35 : 12 = 2,9 sommen per uur

Pim 42 :10 = 4,2 sommen per uur

H8 par. 2

Formule voor ap:

Productie : aantal uur/dag/week = de ap per werkende

Formule voor een groep ap:

totale productie in een periode : totaal aantal arbeidsuren = ap 

DUS: (wat is er gemaakt) : (in hoeveel tijd) =  ap

8.3 Nieuwe technieken

Vervangen van menselijke arbeid door machines heet Mechanisering: denk aan een heftruck of een tractor

Als het denkwerk door computers wordt overgenomen heet dit: Automatisering

Denk aan bestelsysteem in supermarkt

Mechanisatie is

1. De invoering van computers
2. Het onderhouden van de machines
3. Het invoeren van machines
4. Het verminderen van personeel

Door automatisering/mechanisering

kunnen ondernemers:

• de arbeidsproductiviteit verhogen
• de loonkosten per product verlagen
• de prijzen van producten verlagen

Gevolg van lagere prijzen

• verbetert concurrentiepositie
• stijgt de vraag naar producten

Automatisering

Mechanisatie

Machines maken het zware werk van mensen lichter.

Computers en computers sturen de productie aan

Vraag 41:

automatisering

Mechanisatie

mechanisatie en automatisering

8.3 nieuwe technieken

Productiecapaciteit = hoeveel kan er gemaakt worden als je alle machines en personeel inzet

Als er niet genoeg werk is dan is er : onderbezetting

De bezettingsgraad is de werkelijke productie in procenten van de productiecapaciteit   50 prodcap 100   deel/geheel x 100%

50/100 x 100% = 50%

Bij een schoenenfabriek in een ander land gaat het erg goed met de economie. De bezettingsgraad van hun productiecapaciteit is 88%. In dat jaar produceren en verkopen ze 15.200 schoenen. Hoe hoog ligt de maximale productiecapaciteit?

1. 17.024 schoenen
2. 15.200 schoenen
3. 17.273 schoenen
4. 19.000 schoenen

De bezettingsgraad van een hotel in Lutjebroek is in 2021 gedaald van 79% naar 75,5%. De bezettingsgraad is het aantal kamers van het totaal dat werd geboekt.

Met hoeveel procent is de bezettingsgraad veranderd?

1. -4,4%
2. 4,4%
3. 3,5 procentpunt
4. 4,4 procentpunt

De productiecapaciteit van een land bedraagt 680 miljard. Het binnenlands product bedraagt 582.
Hoe groot is de bezettingsgraad?

1. 14,4%
2. 85,6%

Arbeidsproductiviteit is hoog als personeel

• snel kan werken
• goed gemotiveerd is voor werk
• weinig moeite heeft met het werk

Verhoging arbeidsproductiviteit

door nieuwe technieken

Vraagt om scholing van de medewerkers

Hierdoor verhoging productiviteit

Verhoging arbeidsproductiviteit

Technologische ontwikkeling

Automatisering, mechanisering en robotisering

Specialisatie

Arbeidsverdeling, iedereen doet waar hij/zij goed in is

Scholing

Bijscholing zorgt voor beter opgeleid personeel

Investeren en innoveren

Door mechanisering en automatisering hebben bedrijven dure kapitaalgoederen nodig zoals machines, computers en robots.

Hierdoor worden nieuwe producten ontwikkeld.

Innovatie is goed voor economische groei

Wat is innovatie?

1. technologische ontwikkeling
2. uitvindingen doen
3. het toepassen van uitvindingen
4. investeringen van bedrijven

Mechanisering

automatisering

innovatie

Flitspaal voor snelheidsovertredingen

elektrische heggenschaar

auto's die niet meer van metaal maar van carbonfiber gemaakt worden

Marktonderzoek

Onderzoek om de markt in kaart te brengen voor jouw/nieuw product.

Gevolgen van innovatie

Scholing

Ongeschoold werk wordt minder gevraagd

Concurrentiepositie wordt beter

Innovatie  zorgt voor hogere arbeidsproductiviteit

Dus lagere kosten

Dus beter dan je concurrent

Nieuwe producten 

Innovatie zorgt voor nieuwe producten

Kost veel geld door bijv. onderzoek

Monopolie

• Monos = 1 / polein = verkopen
• Eén aanbieder
• Veel vragers
• Homogeen product (producten zijn precies hetzelfde)

Voorbeeld:

De NS, bankbiljetten, elektra.

Oligopolie

• Weinig aanbieders en veel vragers  
  
• Heterogene goederen → producenten moeten met elkaar concurreren 
  
• Homogene goederen → klanten letten vooral op de prijs (er kan een prijzenoorlog ontstaan) 
  
• Specialistische kennis nodig
• toegankelijkheid beperkt
• transparantie gering

Monopolistische concurrentie

• Veel aanbieders  veel vragers
• Producten lijken op elkaar, maar elke aanbieder is uniek
• Voor de klant is er een verschil wie levert of wat het merk/soort is (heterogeen goed) 
• Komt veel voor
• bv eigenheimers, bintjes, etc

Volkomen concurrentie

• Veel aanbieders en veel vragers 
• Prijs wordt bepaald door vraag en aanbod (aandelen)
• Het maakt de vragers niet uit wie levert (homogeen goed)

Aantal aanbieders	Aantal vragers	Aard van het product	Marktvorm	Voorbeeld
veel	veel	homogeen	volkomen concurrentie	Aandelenmarkt Valutamarkt
veel	veel	heterogeen	monopolistische concurrentie	horeca Kledingzaken
Weinig	Veel	Beide	Oligopolie	supermarkten
1	veel	Homogeen	Monopolie	Trein

Kenmerken van een marktvorm

Wat voor een marktvorm vormen de terrasjes in Maastricht?

1. Volkomen concurrentie
2. Monopolie
3. Oligopolie
4. Monopolistische concurrentie

Plaats de vier marktvormen in volgorde van veel concurrentie op de markt tot weinig tot geen concurrentie op de markt.

Oligopolie

Monopolie

Volkomen concurrentie

Monopolistische concurrentie

Zet de kenmerken bij de juiste marktvorm. 

Oligopolie

Monopolistische concurrentie

Weinig aanbieders

Veel aanbieders

Heterogene goederen

Homogene goederen

Vaak ontstaat een marktleider

Meestal vrije toetreding

De afzet (omzet) van een bedrijf in procenten van de totale afzet (omzet) op de markt

Afspraken tussen bedrijven om hun onderlinge concurrentie te beperken.

Marktvorm met maar één aanbieder.

Marktvorm met veel aanbieders van heterogene producten.

Kartel

Marktaandeel

Monopolie

Monopolistische concurrentie

Bij monopolistische concurrentie is er altijd sprake van heterogene producten.

1. juist.
2. onjuist.

Hieronder staan vijf marktvormen. Geef van elke martkvorm aan of het gaat om een monopolie of een oligopolie. Sleep de zinnen naar de juiste plek.

Monopolie

Oligopolie

Uitgifte van rijbewijzen

Internet

NS

Microsoft

Onderwijs

Hoeveel aanbieders zijn er bij een monopolie?

1. Veel
2. Weinig
3. 1

Welke van de volgende antwoorden is geen eigenschap van de marktvorm volkomen concurrentie?

1. Veel aanbieders en veel vragers
2. Heterogeen product
3. Transparante markt
4. Vrije toe- en uittreding