2 - Les 2 - Taal voor een leerkracht, taal voor een leerling

• Nederlands
• Secundair onderwijs

2 - Taal voor een leerling, taal voor een leerkracht

Les 2 - Taal voor een leerkracht - taal voor leerlingen

pg.21

Hoe leren kinderen hun moedertaal?

pg.21

Inleiding

Wat is jouw moedertaal?

Wat kan je je nog herinneren van de manier waarop je je moedertaal hebt geleerd?

Hoe verschilde dat leerproces van talen leren op school?

Wat helpt jou het meest bij
het leren van een nieuwe taal?

1. Hoe leren kinderen hun moedertaal?

pg. 21

Werk in duo.

• Eén leerling leest het fragment uit "Taal" voor en 
• De andere leerling leest de informatie over Sterre Leufkens.
• Bespreek samen: Welke waarde heeft een leerkracht volgens het fragment bij het leren van een taal?

Welke waarde heeft een leerkracht bij het leren van een taal? 

pg.22

fouten

Vorm een duo.

Iemand leest het fragment voor en de ander de informatie over Sterre Leufkens. 

pg.22

pg.22

3 soorten fouten

Een taalfout

• een grammaticale fout of een verkeerd gebruikt woord 
• vb. de meisje / hij noemt Patrick.

Een spelfout

• een fout tegen de spellingsregels 
• vb. onmiddelijk ipv onmiddellijk

een typfout

• een foutje dat per ongeluk gemaakt wordt tijdens het typen van een tekst. vb. vna ipv van

pg.22

Taalfout

Spelfout

Typfout

Een fout die per ongeluk ontstaat tijdens het typen van een tekst.

De spellingscontrole van de computer duidt deze meestal aan.

Een overtreding van de spellingsregels.

Vaak kent de taalgebruiker de juiste regel niet.

Een grammaticale fout of een verkeerd gebruikt woord.

pg.22

Waarop worden de meeste fouten gemaakt in het Nederlands?

0

de of het

• Wat betekent "de leven"? 
• Wat voor soort fout is een de/het fout? 
• Wie maakt wel eens de/het fouten? 
• Welke logica zit er achter het gebruiken van de of het?
• We zoeken dit op op www.onzetaal.nl 

onzetaal.nl

Taalverwerving

• Voor moedertaalregels is de/het een impliciete taalregel die je van jongsafaan eigen wordt. Voor tweedetaalverwervers is dit een lastigere regel om te leren...

Hoe kan je dat opzoeken?

Een goed hulpmiddel om op te zoeken of een woord met "de of het" geschreven wordt, is www.woordenlijst.org 

Er zijn nog andere websites die jou kunnen ondersteunen bij taalvragen en -taken. Dit gaan we in de volgende opdracht verder onderzoeken. 

woordenlijst.org

Taalfout of spelfout?

1. taalfout
2. spelfout

1. taalfout
2. spelfout

1. taalfout
2. spelfout

1. taalfout
2. spelfout

1. taalfout
2. spelfout

1. taalfout
2. spelfout

1. taalfout
2. spelfout

Taalfoutjes onder de loep

hen of hun? 

die of dat?

Hun, hen of ze?

hen

Na een voorzetsel:

• Ik geef de roos aan hen.

Als lijdend voorwerp:

• Iedereen feliciteerde hen.

tip: Zij werden gefeliciteerd. 

hun

Als meewerkend voorwerp:

• Ik geef hun de roos.

tip: "aan/voor" hen

Als bezittelijk voornaamwoord:

• Het is hun roos.

Ik verwacht een reactie van ...

1. hen
2. hun

Hij schonk ... een kop koffie in.

1. hen
2. hun

Hij heeft ... ontslagen.

1. hen
2. hun

De mensen stonden om ... heen

1. hen
2. hun

De kinderen maakten ... eigen lunchpakket.

1. hen
2. hun

Verwerking: hand-out + bookwidget

Open de hand-out voor een overzicht van de regels: 

Smartschool - Nederlands 5OpB - documenten - ondersteuning - Spelling + grammatica - hen hun

Maak de bijhorende oefeningen in de bookwidget:

oefeningen - Les 2 - 

1. hen of hun: theorie
2. hen of hun: oefeningen

Per twee: hen of hun? 

Vraag je medeleerling af in drie rondes. Doe dit door PIEP te zeggen in plaats van HEN of HEN.

• Zet een X als de leerling het fout heeft.
• In de tweede ronde herhaal je enkel de zinnen waar nog een X staat.
  

De leerling met de langste familienaam wordt eerst afgevraagd.

die of dat?

Wat is hier fout?

... boeken moeten nog opgeruimd worden.

1. Dit
2. Dat
3. Deze
4. Die

... boek hier moet je gelezen hebben!

1. Dit
2. Dat
3. Deze
4. Die

Zie je ... huis daar?

1. dit
2. dat
3. deze
4. die

Leerlingen ... deze regel kennen zullen goed voorbereid zijn voor het examen.

1. dit
2. dat
3. deze
4. die

Verwerking: hand-out + bookwidget

Open de hand-out voor een overzicht van de regels: 

Smartschool - Nederlands 5OpB - documenten - ondersteuning - Spelling + grammatica - aanwijzende en betrekkelijke voornaamwoorden

Maak de bijhorende oefeningen in bookwidgets:

oefeningen - Les 2 - dit - dat - deze - die

buigings-e

Wat is juist?

Wie kan uitleggen waarom?

1. een mooi boek
2. een mooie boek

de ... auto

1. snel
2. snelle

het ... schilderij

1. mooi
2. mooie

een ... complot

1. ingenieus
2. ingenieuze

het ... gepieker

1. eeuwig
2. eeuwige

... huis hebben jullie!

1. Leuk
2. Leuke

Ze voelde een ... verwondering over de schoonheid van het heelal.

1. diep
2. diepe

Een ... meisje

1. stoer
2. stoere

Verwerking: hand-out + bookwidget

Open de hand-out voor een overzicht van de regels: 

Smartschool - Nederlands 5OpB- documenten - ondersteuning - Hulpkaarten spelling 

• aanwijzende en betrekkelijke voornaamwoorden 
• buigings-e

Maak de bijhorende oefeningen in bookwidgets:

oefeningen - Les 2 

• dit - dat - deze - die
• De- of het-woorden / buigings-e

Twee soorten taalregels

pg.23

pg.23

2. Twee soorten taalregels

pg.23

pg.23

impliciete taalregels

expliciete taalregels

verbuigings-e: een mooi huis

de of het?

woordvolgorde in de zin: ik blijf thuis omdat ik ziek ben.

voornaamwoorden: Het boek dat ik heb gelezen.

tussen-n: pannenkoek

hij wordt met dt

apostrof in sms'je

onmiddellijk

umlaut: 2 puntjes op reünie

Waarom zijn dt-regels in feite 'makkelijke' regels?

Missen is menselijk ... over taalfouten

pg.28

DT :)

pg.36

Hoe goed kan jij dt .. onder tijdsdruk?

We testen dit uit met een kahootquiz. Je krijgt slechts vijf seconden de tijd ...

https://create.kahoot.it/details/e2e9e1e5-d755-4615-b317-5d0c72edeeb6

create.kahoot.it

Maak je nog dezelfde fouten zonder tijdsdruk?

Wie nemen nu rustig de tijd om de zinnen uit de quiz te bekijken. Maak je nog steeds dezelfde fouten?

https://create.kahoot.it/details/14163c11-2788-4cf8-a2f4-e78163d0da50

Een orthopedagoog kan onder meer onderzoeken hoe een kind zich ...

1. ontwikkelt
2. ontwikkeld

De voorzitter ... nog steeds vast aan haar plan om deze drie bedrijven samen te voegen.

1. houd
2. houdt

De website ... tegenwoordig de noodzaak van een coronatest.

1. vermeld
2. vermeldt

Het is onverantwoord dat we zo lang op een voorstel moesten ...

1. wachten
2. wachtten

De krant zoekt een partner die zich zo min mogelijk met de redactie ...

1. bemoeit
2. bemoeid

Er worden pas maatregelen genomen als er iets erg is ...

1. gebeurt
2. gebeurd

In 2019 ... er 22 duizend asielzoekers naar Nederland.

1. vluchten
2. vluchtten

Mijn ouders denken dat mijn schoolwerk negatief wordt ... door mijn bijbaantje.

1. beïnvloed
2. beïnvloedt

Frankrijk wil mondmaskers in de openbare ruimte ...

1. verplichten
2. verplichtten

Hoe komt het dat je sneller een fout maakt onder tijdsdruk?

Onder tijdsdruk zijn mensen geneigd om de vorm te kiezen die het meest voorkomt en die taalgebruikers al het vaakst zijn tegengekomen. 

vb. 'wordt' komt vaker voor dan 'word'

https://create.kahoot.it/details/14163c11-2788-4cf8-a2f4-e78163d0da50

Kan je dit dan verklaren?

https://create.kahoot.it/details/14163c11-2788-4cf8-a2f4-e78163d0da50

Bedenk een verklaring waarom jongens sneller dt-fouten zouden maken in chatgesprekken

Kan je dit dan verklaren?

https://create.kahoot.it/details/14163c11-2788-4cf8-a2f4-e78163d0da50

Kan je dit dan verklaren?

https://create.kahoot.it/details/14163c11-2788-4cf8-a2f4-e78163d0da50

Is de dt-regel een impliciete of expliciete taalregel?

1. impliciet
2. expliciet

5. Over taalfouten

pg.28

5. Over taalfouten

pg.28

5. Over taalfouten

pg.28

Test je kennis van DT!

We starten met een begintest: Hoe is het gesteld met jouw kennis van de DT-regel?

Nederlands 5OpB > oefeningen > Les 2 > Begintest DT-regel

minder dan 20? 

Maak in je remediëring planner de oefening spelling werkwoorden stappenplan samen met de leerkracht

20 - 50

Neem de hulpkaart door. Zet de oefeningen klaar in je remediëring planner waar je nog op wil werken. Dit doe je zelfstandig. Kies uit: werkwoorden OTT / OVT / VD / alle tijden

Begintest DT + remediëring

50 - 60

Maak: 

• uitbreiding werkwoorden en fouten 
• extra oefening fouten

Hand-out 

De hand-outs met het overzicht van de regels vind je hier:

Smartschool - Nederlands 5OpB - documenten - ondersteuning - Hulpkaarten spelling: 

• spelling werkwoorden
• lijst sterke werkwoorden

Wat loopt hier mis?

Wat loopt hier mis?

pg.28

Huiswerk: tussenstop 1

Gebruik onderstaande hulpmiddelen:

• Hulpkaart werkwoorden vervoegen
• Lijst sterke werkwoorden
• www.woordenlijst.org 

Nederlands 5OpB > oefeningen > Les 2 > Tussenstop 1: werkwoorden

Tussenstop 1

Test je kennis van DT: 

• Ga naar smartschool:
• vakken > Nederlands 5 OpBa > Oefeningen > Les 2 Taal voor een ... > Is het d, t of dt? Of tt of dd?

pg.58

pg.58

pg.58

pg.58

pg.58

Engelse werkwoorden

Werkwoorden die geleend zijn uit het Enwoordige tijd (streamt, streamen), -de(n) of -te(n) in de verleden tijd (streamde, mixte) en -d of -t in het voltooid deelwoord (gestreamd, gemixt).

• Soms komt er dan een extra -e in het werkwoord voor: timen - ik time - jij/hij timet - timede - getimed.
• Werkwoorden die in het Engels op een dubbele medeklinker eindigen, behouden die in het Nederlands als dat nodig is voor de uitspraak van de klinker die ervoor staat: baseballt - baseballde - gebaseballd . Als de dubbele medeklinker niet bepalend is voor de uitspraak van de klinker in de stam, vervalt die volgens de officiële regels altijd: grilt - grilde - gegrild, strest - streste - gestrest. 

pg.410

pg.58

Engelse werkwoorden

Werkwoorden die geleend zijn uit het Enwoordige tijd (streamt, streamen), -de(n) of -te(n) in de verleden tijd (streamde, mixte) en -d of -t in het voltooid deelwoord (gestreamd, gemixt).

• Soms komt er dan een extra -e in het werkwoord voor: timen - ik time - jij/hij timet - timede - getimed.
• Werkwoorden die in het Engels op een dubbele medeklinker eindigen, behouden die in het Nederlands als dat nodig is voor de uitspraak van de klinker die ervoor staat: baseballt - baseballde - gebaseballd . Als de dubbele medeklinker niet bepalend is voor de uitspraak van de klinker in de stam, vervalt die volgens de officiële regels altijd: grilt - grilde - gegrild, strest - streste - gestrest. 

pg.411

Engelse werkwoorden

Werkwoorden die geleend zijn uit het Enwoordige tijd (streamt, streamen), -de(n) of -te(n) in de verleden tijd (streamde, mixte) en -d of -t in het voltooid deelwoord (gestreamd, gemixt).

• Soms komt er dan een extra -e in het werkwoord voor: timen - ik time - jij/hij timet - timede - getimed.
• Werkwoorden die in het Engels op een dubbele medeklinker eindigen, behouden die in het Nederlands als dat nodig is voor de uitspraak van de klinker die ervoor staat: baseballt - baseballde - gebaseballd . Als de dubbele medeklinker niet bepalend is voor de uitspraak van de klinker in de stam, vervalt die volgens de officiële regels altijd: grilt - grilde - gegrild, strest - streste - gestrest. 

pg.411

Meer info?

Bekijk de theorie van de werkwoordspelling op pg.408

Test je kennis van DT: 

• Ga naar smartschool:
• vakken > Nederlands 5 OpBa > Oefeningen > Les 2 Taal voor een ... > Is het d, t of dt? Of tt of dd?

PV in de ott pg.408-409

pg.59

Test je kennis van DT: 

• Ga naar smartschool:
• vakken > Nederlands 5 OpBa > Oefeningen > Les 2 Taal voor een ... > Is het d, t of dt? Of tt of dd?

Inversie

 pg.410

pg.59

Test je kennis van DT: 

• Ga naar smartschool:
• vakken > Nederlands 5 OpBa > Oefeningen > Les 2 Taal voor een ... > Is het d, t of dt? Of tt of dd?

PV in ovt

 pg.408-409

pg.60

Test je kennis van DT: 

• Ga naar smartschool:
• vakken > Nederlands 5 OpBa > Oefeningen > Les 2 Taal voor een ... > Is het d, t of dt? Of tt of dd?

voltooid deelwoord pg.408-409

pg.60

Test je kennis van DT: 

• Ga naar smartschool:
• vakken > Nederlands 5 OpBa > Oefeningen > Les 2 Taal voor een ... > Is het d, t of dt? Of tt of dd?

imperatief pg.410

pg.60

Test je kennis van DT: 

• Ga naar smartschool:
• vakken > Nederlands 5 OpBa > Oefeningen > Les 2 Taal voor een ... > Is het d, t of dt? Of tt of dd?

Engelse ww'n pg.411

pg.61

Bookwidget

Huiswerk:  

• Ga naar smartschool:
• vakken > Nederlands 5 OpBa > Oefeningen > Les 2 Taal voor een ... > Is het d, t of dt? Of tt of dd?

Evaluatie:

AGENDA:

Toets

• Toets van les 2 (taal voor een leerkracht, taal voor leerlingen) op ______________________

Boeken toe... Wedstrijdje!

Wie blijft er het langst in de competitie? 

Neem per 2 een bordje.

De leerkracht dicteert zinnen. Vervoeg het werkwoord.

(niet voor lln)

1. Nu (vinden) vind ik het genoeg geweest!
   
2. De leraar (beoordelen) beoordeelt de leerlingen meestal positief, maar vandaag (betreuren) betreurt hij de zwakke resultaten.
   
3. Het (worden) wordt gelukkig weer beter weer.
   
4. Dat (beloven) belooft spannend te worden.
   
5. Het (gebeuren) gebeurt te vaak dat automobilisten fietsert niet goed gezien hebben.
   
6. (Antwoorden) Antwoord jij altijd zo onbeleefd als jou iets gevraagd (worden) wordt?
   
7. (Benijden) Benijdt de buurman jou om jouw nieuwe auto?
   
8. Het is nog niet duidelijk wie de misdaad gepleegd heeft, maar blijkbaar (vermoeden) vermoedt de politie dat er een bende aan het werk is.
   
9. Gisteren (landen) landde een vliegtuig met succes op het water. Alle inzittenden konden gered worden.
   
10. Gelukkig (posten) postte ik dat kaartje nog net op tijd. Anders had ze geen enkel kaartje ontvangen voor haar verjaardag.
    
11. De goochelshow was een groot succes. De kinderen (lachen) lachten de hele tijd.
    
12. De krant (berichten) berichtte vorig jaar al over de toegenome armoede.

(niet voor lln deel 2)

1. Hij heeft altijd (beweren) beweerd dat hij onschuldig was.
   
2. Je hoeft niet boos te zijn, ze heeft het zo niet (bedoelen) bedoeld.
   
3. Er is deze week weer veel (gebeuren) gebeurd dat ik je nog niet (vertellen) verteld heb.
   
4. Heb jij je huiswerk al (maken) gemaakt?
   
5. Hij heeft alle vragen goed (beantwoorden) beantwoord.
   
6. (worden) Word nu toch eens volwassen!
   
7. (staren) Staar niet zo naar die mensen.
   
8. (zijn) Wees voorzichtig op de weg!
   
9. (opwinden) Wind je niet zo op.
   
10. Die trainer (coachen) coacht/coachte die turners al jaren.
    
11. Mijn broer (skateboarden) skateboardde vroeger heel graag, maar nu (voleyballen) voleybalt hij een keer per week.
    
12. Wanneer heb jij voor het laatste (scoren) gescoord?
    
13. (deleten) Delete dat filmpje onmiddellijk!