Spanningen in de Nederlanden

Spanningen in de Nederlanden
1 / 24
volgende
Slide 1: Tekstslide
GeschiedenisMiddelbare schoolvmbo tLeerjaar 2

In deze les zitten 24 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 1 video.

Onderdelen in deze les

Spanningen in de Nederlanden

Slide 1 - Tekstslide

Feniks, Geschiedenis Werkplaats, Memo, Saga

Slide 2 - Tekstslide

 Planning
Par. 6.1 Op zoek naar Indië
Par. 6.2 Spanjaarden en Azteken
Par. 6.3 De kerkhervorming
Par. 6.3 De kerkhervorming
Par. 6.4 Spanningen in de Nederlanden
Par. 6.4 Spanningen in de Nederlanden
Par. 6.5 Een nieuw land ontstaat
Herhalingsles
Toets H6

Slide 3 - Tekstslide

Vandaag
1. Korte terugblik
2. Uitleg paragraaf 6.4
3. Filmpje kijken
4. Zelfstandig werken


Slide 4 - Tekstslide

1. Terugblik

Slide 5 - Tekstslide

De kerkhervorming

Slide 6 - Woordweb

Waarom was de boekdrukkunst een belangrijke uitvinding?

Slide 7 - Open vraag

 6.4 Spanningen in de Nederlanden

Slide 8 - Tekstslide

Leerdoel
Aan het einde van deze les kun je uitleggen waarom de Nederlanden in opstand kwamen tegen Filips II. 

Slide 9 - Tekstslide

Wie heerste omstreeks 1500 over de Nederlanden?
A
Duitsland
B
Spanje
C
Frankrijk
D
Nederland

Slide 10 - Quizvraag

De Nederlanden

  • Nederland als één land bestond nog niet in de Middeleeuwen

  • Er waren veel kleine gebieden, die bij elkaar 'De Nederlanden' heetten. 

  • Rond 1500 waren al deze gebieden in handen van de Habsburgers.
De Nederlanden maakten deel uit van het Rooms-Duitse Rijk. De graven en hertogen in Nederland waren officieel leenmannen van de Duitse keizer. 

Slide 11 - Tekstslide

Waarom hadden de Habsburgers zo'n uitstekende onderkaak?

Slide 12 - Open vraag


Karel V
1500-1558



  • Karel V erfde  het bestuur over de Nederlandse gewesten (1506), Spanje (1516) en het Rooms-Duitse Rijk (1519)
  • Door huwelijken, erfenissen en veroveringen is zijn rijk enorm. 
  • Hoewel hij koning van Spanje en Keizer van het Duitse Rijk is, wordt hij geen koning, maar 'Heer van de Nederlanden'. 
De aanspreektitel van Karel?

Karel, bij de gratie Gods, Heilig Rooms keizer, Semper Augustus, Koning van Duitsland, Koning van Italië, Koning van heel Spanje, Castilië, Aragón, León, Navarra, Granada, Toledo, Valencia, Galicië, Mallorca, Secillia, Córdoba, Murcia, Jaén, Algarve, Algeciras, Gibraltar, de Canarische eilanden, Koning van de Beide Siciliën, Sardinië, Corsica, Koning van Jerusalem, Koning van de Westelijke en Oostelijke Indiën, Heer van de Eilanden en de Grote Oceaan, Aartshertog van Oostenrijk, Hertog van Bourgondië, Brabant, Lotharingen, Stiermarken, Karinthië, Krain, Limburg, Luxemburg, Gelderland, Neopatrië, Württemberg, Landgraaf van de Elzas, Prins van Zwaben, Graaf van Vlaanderen, Habsburg, Tirol, Gorizia, Barcelona, Artesië, Franche Comté, Henegouwen, Holland, Zeeland, Ferrette, Kyburg, Namen, Roussillon, Cerdagne, Drenthe, Zutphen, Markgraaf van het Heilig Roomse Rijk, Burgau, Oristano en Gociano, Heer van Friesland, het Wendland, Pordenone, Biskaye, Molin, Salins, Tripoli en Mechelen.

Slide 13 - Tekstslide

Vrienden van Karel V
Gebieden in Zuid-Amerika die zijn veroverd sinds de ontdekking van Amerika door Columbus.
Gebieden die Karel erfde na de dood van zijn vader in 1506
Gebieden die Karel erfde na de dood van zijn vader in 1506
Gebieden die Karel tijdens zijn regeerperiode veroverde.
De uitbreiding van het Ottomaanse Rijk bleef een voortdurende bedreiging voor het rijk van Karel V. Daarnaast was in de Middeleeuwen het christendom de belangrijkste godsdienst in Europa, en de Islam was een grote bedreiging. Karel voelt zich, als koning van Jeruzalem, verplicht om een kruistocht tegen de islam te voeren.
Vrienden van Karel V
Gebieden die Karel tijdens zijn regeerperiode veroverde.
Door de Spaanse veroveringen in Zuid-Amerika wordt hij heerser over een rijk waar de zon nooit ondergaat.
Hoewel Karel officieel keizer van het Rooms-Duitse Rijk was (zwart omlijnd op de kaart), waren veel van de vorsten in dit rijk niet gehoorzaam aan Karel.
Karel had in de 16e eeuw (1500-1600) zeer regelmatig oorlog met Frankrijk. Dit had te maken met de ligging van beide landen, maar ook de macht van de Fransen. 

Slide 14 - Tekstslide


Heer van de Nederlanden



  • De Nederlanden bestond uit 17 gewesten: eigen wetten, taal en geldsoort. 
  • In al deze gewesten was Karel de baas,  maar hij kon  niet overal tegelijk zijn.
  • Daarom had hij in elk gewest een plaatsvervanger: de stadhouder

Slide 15 - Tekstslide


Filips II volgt zijn vader op 



  • Karel heeft veel bereikt, maar moet toezien dat de protestantse kerk in zijn gebied veel aanhangers heeft gekregen.
  • Als oude man treedt hij af en zijn zoon Filips II volgt hem op in Spanje (1556), Zuid-Amerika (1556) en de Nederlanden (1555), niet in het Rooms-Duitse Rijk.

Slide 16 - Tekstslide


Veranderingen 
in de Nederlanden




  • Filips wilde zo snel mogelijk weg uit de Nederlanden, en zijn rijk centraal vanuit Madrid (Spanje) besturen. Dat gebeurde vanaf 1559.
  • Hij liet zijn halfzus Margaretha van Parma, als landvoogdes, de Nederlanden besturen. Zij volgde zijn bevelen uit Spanje op.

Slide 17 - Tekstslide

Slide 18 - Tekstslide


Filips en de Nederlanden


  • Filips wilde een eenheid maken van zijn rijk: regels en wetten moesten overal hetzelfde zijn. Oude rechten van de gewesten zouden niet meer gelden.
  • Iedereen moest katholiek zijn: ketters (protestanten) moesten zwaar worden gestraft. De Nederlandse edelen moesten hiervoor zorgen.
Het Escorial was het klooster-paleis van Filips II in Madrid. In tegenstelling tot zijn vader was Filips niet graag in de Nederlanden: het was er te koud en dat hielp niet bij zijn reuma.

Filips was opgevoed in Spanje door monniken. Hij was erg godsdienstig, bijna op het waanzinnige af. Zijn manier van regeren werd dan ook sterk bepaald door het katholieke geloof: de strijd tegen andere godsdiensten.

Toen er in 1559 vrede met Frankrijk kwam, kon hij eindelijk terug naar Spanje. In de Nederlanden hebben ze hem sindsdien niet meer gezien.

Slide 19 - Tekstslide


De spanningen nemen toe...


  • Veel Nederlandse edelen voelden er niets voor om protestanten hard aan te pakken: het zou alleen maar voor opstanden zorgen.
  • 1566: Smeekschrift der Edelen. 
  • Gevolg:  Voorlopig zouden er geen protestanten meer worden vervolgd.

Slide 20 - Tekstslide


De Beeldenstorm
1566



  • De onrust wordt tijdelijk minder, maar in augustus 1566 gaat het mis
  • Na een oproep, van protestantse predikanten, om de beelden in de kerken te verwijderen, worden honderden kerken vernield en geplunderd.
  • Deze Beeldenstorm werd overigens niet alleen gedaan door fanatieke protestanten, maar ook door arme en hongerige katholieken en relschoppers.

Slide 21 - Tekstslide


Filips is woedend!



  • Filips stuurt zijn beste generaal, Alva, met 10.000 soldaten, om af te rekenen met de Beeldenstorm
  • Iedereen die schuldig is, zal zwaar worden gestraft, óók de edelen die de Beeldenstorm niet hebben voorkomen.
  • Margaretha van Parma treedt in 1567 af, en Alva volgt haar als landvoogd op.
  • Sommige edelen, zoals Willem van Oranje, vluchtten uit de Nederlanden.
Fernando Álvarez de Toledo y Pimentel, hertog van Alva, was één van de succesvolste generaals van Karel V en Filips II. Voor hen had hij al veel belangrijke veldtochten gewonnen.

Hij was al 60 jaar, voor die tijd een hoge leeftijd, toen hij landvoogd van de Nederlanden werd.

Slide 22 - Tekstslide

Slide 23 - Video

Zelfstandig werken
6.4: 1c, 2, 3, 4, 6, 8

Slide 24 - Tekstslide