Thema 5 Regeling Samenvatting

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

Thema 5: Regeling

5.1 t/m 5.8 (K)

Thema 5.1 Het zenuwstelsel

Ik kan de delen van het zenuwstelsel benoemen

Ik kan de functies van het zenuwstelsel benoemen

Zenuwstelsel

Centraal zenuwstelsel: hersenen en ruggenmerg

Zenuwen

Functies van het zenuwstelsel

1. Prikkels omzetten in impulsen
2. Doorgeven van impulsen
3. Werking regelen van spieren en klieren

Waarom:

prikkelverwerking!

prikkelverwerking

Prikkels en impulsen

Thema 5.2

Ik kan de onderdelen van een zenuwcel benoemen in een afbeelding

Je kunt drie type zenuwcellen benoemen met hun kenmerken en functie

Zenuwcel

Zenuwcellen

Zenuw

Uitlopers

liggen bij elkaar in een zenuw

Drie typen zenuwcellen:

3 type zenuwcellen

gevoelszenuwcel:

impulsen geleiden van zintuig -> centraal zenuwstelsel

(cellichaam ligt vlakbij CZ)

schakelcel:

impulsen geleiden tussen zenuwen

(zenuwcel ligt volledig in CZ)

bewegingszenuwcel:

impulsen geleiden van centraal zenuwstelsel 

->  spier / klier

(cellichaam ligt in CZ)

gevoelszenuwcel

schakelcel

bewegingszenuwcel

Thema 5.3

Je kunt de delen van het ruggenmerg noemen met hun functies en kenmerken

Functie ruggenmerg

impulsen geleiden van zenuwen in de romp en ledematen naar hersenen en omgekeerd

Zenuwen in ruggenmerg

Kenmerken

ruggenmerg

buitenste = witte stof

(uitlopers van schakelcellen richting hersenen)

binnenste = grijze stof

(cellichamen schakelcellen en bewegingszenuwcellen)

het ruggenmerg

Vlakbij het ruggenmerg splitsen de gemengde zenuwen zich in gevoelszenuwen en bewegingszenuwen.

- de bewegingszenuwen komen het ruggenmerg binnen aan de buikzijde

- de gevoelszenuwen komen het ruggenmerg binnen aan de rugzijde

Thema 5.4

Je kunt de delen van de hersenen noemen met hun functies en kenmerken

Je kunt benoemen hoe medicijnen, alcohol en drugs je hersenen beinvloeden

De hersenen

Onze hersenen bestaan uit 

3 delen:

- grote hersenen

- kleine hersenen

- hersenstam

Wat doen je hersenen?

• Grote hersenen
  bewuste waarnemingen, bewuste bewegingen.
• Kleine hersenen coördineren bewegingen.
• Hersenstam
  onbewuste processen.
  

Grote hersenen centra

functies hersenen

functies hersenen

functies hersenen

Beinvloeding van het zenuwstelsel

• Medicijnen, tabak, drugs en alcohol. 
• Remmen of prikkelen het doorgeven van impulsen. 
• Remmers: slaapmiddelen, kalmeringsmiddelen, morfine, opioiden
• Stimulerend: xtc, cocaine, speed. 
• Kunnen ook zintuig waarneming vervormen (xtc, hasj, wiet).
• Alcohol verdooft het zenuwstelsel

Thema 5.5

Je kunt de functie en werking van reflexen beschrijven

Reflex

functie:

bescherming lichaam

Reflex = onbewuste reactie

Reflex (en reflexboog)

Reflexboog

• zintuigcel
• gevoelszenuwcel
• schakelcellen in
   ruggenmerg of hersenstam

Reflexbogen via ruggenmerg of via hersenstam

Via hersenstam : alle reflexen van hoofd en hals.

Voorbeelden: pupilreflex, ooglidreflex, speekselreflex, zuigreflex, hoest -, braak-, niesreflex

Via ruggenmerg: alle reflexen van romp en ledematen (= armen en benen)

Voorbeelden: kniepeesreflex, terugtrekreflex, ontlastingsreflex