5.3 Internationale samenwerking

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Agenda voor vandaag

1. Uitleg 5.3
   
2. PO-werkstuk en presentatie inleveren voor 5 maart! 
3. Proefwerk Koude Oorlog : Woensdag 9 februari!!!!

            GS klas 4

Historisch Overzicht 

vanaf 1848

5.3 Internationale samenwerking

Leerdoel

Aan het einde van deze les kun je uitleggen waarom landen in de tweede helft van de 20e eeuw gingen samenwerken.

Volkenbond

1919-1946

• olv Amerikaans President Wilson
  
• doel: conflicten op te lossen door te praten
  

Waarom mislukte de Volkenbond?

• Geen deelname Duitsland en V.S

• Volkenbond heeft geen leger

Conferentie van Jalta (afspraken)

• Oprichting van de Verenigde Naties (VN)

Veilighierenigde Naties (VN)

1945 - ...

• Churchill en Roosevelt: samenwerken om nieuwe oorlog te voorkomen
  
• zoveel mogelijk landen (draagkracht)
  
• ingrijpen bij ruzie tusen landen of bij misdragen regering
  

Veiligheidsraad

• belangrijkste beslissingen genomen in deze vergadering
  
• 10 wisselende leden, gekozen uit de lidstaten voor 2 jaar
  
• 5 permanente leden: VS, SU, GB, Frankrijk en China
• 
  
• 5 permanente leden hebben:                  
  

 

VETORECHT

             VETORECHT

PERMANENTE LEDEN MOGEN ALLE BESLISSINGEN         TEGENHOUDEN

OOK AL ZIJN ALLE ANDERE LANDEN VOOR!

Verenigde Naties (VN)

1945 - ...

MACHT VAN DE VN

1. Resolutie die daden afkeurt, uitspreken
   
2. Sancties opleggen
   
3. Militaire missie van blauwhelmen
   

Blauwhelmen

• Bewaken van de vrede en veiligheid in de wereld

• Meevechten om twee vijanden uit elkaar te houden
  

Je kan naast Unicef nog twee door de VN opgerichte organisaties en hun doelen noemen. 

UNESCO (behoud van) cultuur en wetenschap

UNHCR- hulp aan vluchtelingen

Wereldbank - economische doelen 

Rollenspel VN

Rollenspel VN

1. China behandelt de mensenrechten heel slecht. De veiligheidsraad wil de regering van China hierop wijzen met een resolutie.
   
2. Rusland valt Oekraïne binnen. De veiligheidsraad wil de blauwhelmen sturen.
   

ZELFSTANDIG WERKEN

maken opdrachten 5.3

1 - 2a-d - 3a-b - 4a   

bladzijde 139/140

1

• a Die organisatie heette de Volkenbond.
• b De Volkenbond werd geen succes omdat lang niet alle landen er lid van waren én omdat de Volkenbond geen echte macht had (de Volkenbond had bijvoorbeeld geen leger waarmee zij iets kon afdwingen).

2a-d

• a Hoe meer lidstaten, hoe meer macht en invloed die organisatie heeft.
• d De Verenigde Staten en de Sovjet-Unie waren tijdens de Koude Oorlog vijanden van elkaar. Als de één vóór stemde, dan stemde de ander tegen. Daardoor waren de leden van de Veiligheidsraad het niet vaak ergens over eens: meestal was óf de VS óf de Sovjet-Unie tegen.

3a-b

• a De VN werd opgericht om te helpen zorgen voor vrede.
  
• b In beeld: de duif met het takje is een symbool voor vrede. In woorden: ‘In vrede leven’.

4a

• a Sancties zijn straffen tegen een land of overheid

En in Europa?

Oorlogsschade herstellen => grote nood aan

1. staal (machines - spoorrails - bouwmaterialen)
2. steenkool (belangrijkste brandstof toen)
   

Venlo na bombardementen tijdens WO II

EGKS

• 1951
  
• Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal
  
• 6 Europese landen: België, Nederland, Frankrijk, Italië, Luxemburg en West-Duitsland (BRD)
  
• Economisch bondgenootschap
  
• bijdragen aan voorkomen nieuwe oorlog (FR <> W-Duitsland)
  

Europese Economische Gemeenschap (EEG)

• 1958
  
• Europese landen ging nóg meer samenwerken.
• afspraken over landbouw, handel en vervoer

Euratom: samenwerken in de ontwikkeling van kernenergie

Europese Gemeenschap (EG)

• 1967
• samenvoegen EEG + Euratom + EGKS
• steeds meer leden treden tot... 12 lidstaten in 1989
• 1993: hernoemen tot Europese Unie (EU)
  

Doel

Europese en internationale samenwerking herkennen en beschrijven.

ZELFSTANDIG WERKEN

maken opdrachten 5.3

 5 - 6b-c - 8 - 9 

bladzijde 139/140/141

5a

• a De vijf kernactiviteiten van de VN zijn:
  

– vrede en veiligheid

– internationaal recht

– behoud van de mensenrechten

– economische en sociale ontwikkeling

– uitwisseling van cultuur en wetenschap

5b-c

• b UNICEF gaat over kinderrechten en over het welzijn van kinderen. Dat past het beste bij ‘behoud van de mensenrechten’. (UNICEF houdt zich ook bezig met onderwijs, en dat past bij sociale ontwikkeling.)
  
• c Bron 18 past het best bij vrede en veiligheid, want dat is waar de soldaten op de foto voor proberen te zorgen.
  

5d

• d UNESCO past het beste bij uitwisseling van cultuur en wetenschap, want dat is waar de lidstaten zich in deze organisatie mee bezighouden. (Ook sociale ontwikkeling past bij UNESCO, omdat deze organisatie zich ook met onderwijs bezighoudt.)

5e

• e Het internationaal gerechtshof past het beste bij twee kernactiviteiten:

– ‘Vrede en veiligheid’: doordat de rechter uitspraak doet over conflicten tussen landen, worden oorlogen voorkomen. Dat is dus goed voor de vrede.

– ‘Internationaal recht’: de rechter past het internationaal recht toe door te kijken welk land in een bepaald conflict gelijk heeft, en welk land niet.

6b-c

• b Hij laat dat zien met de botten, waarvan de 4 is gemaakt.
• c Volgens hem is de oorzaak dat de lidstaten van de VN onderling teveel ruzie maken (denk aan de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie in de Veiligheidsraad!). Dat laat hij zien door de U en de N een knuppel in de hand te geven: in plaats van vrede te stichten, zijn ze aan het ruziën

8a-b

• a EGKS betekent Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal.
• b Kolen was de belangrijkste brandstof in die tijd. Staal was een belangrijk bouwmateriaal; in de tijd van het herstellen van de oorlogsschade waren er enorme hoeveelheden van nodig.

8c

• c Voor de economie waren kolen en staal heel belangrijk. Als er werd samengewerkt in de productie en het vervoer van kolen en staal, zou dat goed zijn voor de economie.

 Er waren vaak conflicten over kolen en staal, vooral tussen Frankrijk en Duitsland, die in hun grensgebied grote hoeveelheden van deze producten maakten. Voortaan zou er niet meer over geruzied worden, want er werd nu samengewerkt, óók door Frankrijk en West-Duitsland. Dat maakte de kans op een nieuwe oorlog dus kleiner.

8d

• d Churchill zou het heel goed vinden. Hij wil meer samenwerking tussen Europese landen, en de EGKS was een vorm van samenwerking.

9a-b

• a EEG betekent Europese Economische Gemeenschap.

 EG betekent Europese Gemeenschap.

• b EEG-lidstaten werkten samen op het gebied van landbouw, op het gebied van handel en op het gebied van vervoer.

9cd

• c De EEG deed meer dan de EGKS. Steeds meer landen deden mee aan de samenwerking.
  
• d Linksboven schrijf je EGKS (1951).
  

 Linksmidden schrijf je EEG (1958).

 Rechts schrijf je EG (1967).

Begrippen

• Verenigde Naties
  
• Veiligheidsraad
  
• vetorecht
  
• EGKS
• EEG
• EG
  

Jaartallen

• 1945
• 1951
• 1958
• 1967