ET12 - 4E-cognitie

• Filosofie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

ET12 - 4E-cognitie

Aan de slag

Startopdracht

Welk begrip zoeken we?

Kwestie 2
Hoe veranderen techniek en wetenschap ons mensbeeld?

Via taal: metaforen en ervaringen beïnvloeden elkaar wederzijds.

 

Wij denken niet alleen met ons brein, maar ook met ons lichaam in een omgeving.

Wij zijn ons brein en ons brein is als een computer.

Aan de slag

ET12 - Ik kan uitleggen en evalueren dat volgens 4E-vertegenwoordigers Clark & Chalmers en Noë mensen niet alleen denken met hun brein, maar ook met hun lichaam in een omgeving.

Daarbij kan ik betrekken:

• de kritiek van 4E-vertegenwoordigers op de functionalistische cognitivisten;
  
• het argument van 4E-vertegenwoordigers dat denken belichaamd is (embodied);
  
• het argument van 4E-vertegenwoordigers dat denken is ingebed in de omgeving (embedded);
  
• tekstfragment 5 van Clark & Chalmers’ argument dat ons denken uitgebreid is buiten ons lichaam (extended);
  
• tekstfragment 6 van Noë’s argument dat denken een handeling van het bewegende, voelende lichaam in interactie met de omgeving is (enactive).
  
• de begrippen ‘cognitieve extensies’ en ‘sensomotorisch lichaam’

Aan de slag

Denken is

1.  Embodied - belichaamd
2.  Embedded - in de omgeving
3.  Extended - buiten ons lichaam
4.  Enactive - activiteit in interactie met de omgeving

ET12 - Ik kan uitleggen en evalueren dat volgens 4E-vertegenwoordigers Clark & Chalmers en Noë mensen niet alleen denken met hun brein, maar ook met hun lichaam in een omgeving.

Aan de slag

Denken is

1.  Embodied - belichaamd
2.  Embedded - in de omgeving
3.  Extended - buiten ons lichaam
4.  Enactive - activiteit in interactie met de omgeving

4E-vertegenwoordigers: cognitie is meer dan het brein! (tegen brein-reductionisme)

ET12 - Ik kan uitleggen en evalueren dat volgens 4E-vertegenwoordigers Clark & Chalmers en Noë mensen niet alleen denken met hun brein, maar ook met hun lichaam in een omgeving.

Wij denken niet alleen met ons brein, maar ook met ons lichaam in een omgeving.

 

Aan de slag

Lees 6.1 t/m 6.2

Maak werkboek vraag 7 en 8

Denken is belichaamd (Embodied)

 

Functionalistisch cognitivisme: 

lichaam is slechts prikkelontvanger en output te leveren

Denken is belichaamd (Embodied)

 

Functionalistisch cognitivisme: 

lichaam is slechts prikkelontvanger en om output te leveren

Embodied cognition: Fout! Cognitie is belichaamd. Wordt met en door het lichaam uitgevoerd.

Denken is belichaamd (Embodied)

 

Functionalistisch cognitivisme: 

lichaam is slechts prikkelontvanger en output te leveren

Embodied cognition: fout! Cognitie is belichaamd. Wordt met en door het lichaam uitgevoerd (zie MSJ!)

NB cognitie is een breder begrip dan denken. 

Ook: (prereflectief) waarnemen, handelen. Brein werkt alleen als het in een lichaam zit.

Denken is belichaamd (Embodied)

 

Er is sprake van epistemisch handelen: kennis en handelen, denken en doen, geest en lichaam zijn met elkaar verstrengeld 

🡪 geen dualistisch mensbeeld!

Embodied cognition: Cognitie is belichaamd. Wordt met en door het lichaam uitgevoerd (zie MSJ!)

Denken is ingebed in de omgeving (Embedded)

Embedded cognition: je kan denken niet begrijpen als je het los ziet van de omgeving. 

Wat iets is, staat niet los van hoe je het kan bewegen

Denken is uitgebreid buiten ons lichaam (Extended)

Waar stopt het denken en begint de wereld...?

Denken is uitgebreid buiten ons lichaam (Extended)

Extended cognition: denken houdt niet op bij de grens van je schedel.

Waar stopt het denken en begint de wereld...?

Denken is uitgebreid buiten ons lichaam (Extended)

Extended cognition: denken houdt niet op bij de grens van je schedel.

• we gebruiken voortdurend hulpstukken voor ontlasten denken: cognitieve extensies

• geen internalisme, maar cognitief externalisme

Kun je nog een voorbeeld geven van een cognitieve extensie die je zelf gebruikt?

Denken is uitgebreid buiten ons lichaam (Extended)

PT Clark & Chalmers, The extended mind

• Lees 6.3
• Maak werkboek vraag 9
• Lees PT Clark & Chalmers
• Maak wb vraag 10

Denken is uitgebreid buiten ons lichaam (Extended)

PT Clark & Chalmers, The extended mind

"Epistemisch handelen, zo opperen wij, vereist verspreiding van epistemische verdienste. Indien, als we een taak uitvoeren, een deel van de wereld functioneert als een proces dat we zonder aarzelen als deel van het cognitief proces zouden erkennen wanneer het in het hoofd volbracht zou worden, dan is dat deel van de wereld (zo beweren wij) deel van het cognitief proces. Cognitieve processen zitten niet (allemaal) in het hoofd! In deze gevallen is het menselijk organisme verbonden met een extern iets in een tweerichtingsinteractie, zo een gekoppeld systeem vormend dat op zichzelf als cognitief systeem gezien kan worden."

Het denkproces is een proces dat verspreid is over verschillende onderdelen.

Denken is uitgebreid buiten ons lichaam (Extended)

PT Clark & Chalmers, The extended mind

 "Al de onderdelen van het systeem spelen een actieve causale rol, en gezamenlijk leiden zij het gedrag op de wijze waarop cognitie dat normaal doet. Als we de externe component verwijderen dan zakt het niveau van handelingsbekwaamheid, net zoals wanneer we een deel van een brein zouden verwijderen. "

Hoe goed lukt het uitrekenen van de '253 x 17 - 131 = ' nog zonder rekenmachine?

Denken is uitgebreid buiten ons lichaam (Extended)

PT Clark & Chalmers, The extended mind

 "Al de onderdelen van het systeem spelen een actieve causale rol, en gezamenlijk leiden zij het gedrag op de wijze waarop cognitie dat normaal doet. Als we de externe component verwijderen dan zakt het niveau van handelingsbekwaamheid, net zoals wanneer we een deel van een brein zouden verwijderen. 

Wij verdedigen de stelling dat dit soort gekoppeld proces evenzeer als cognitief proces beschouwd moet worden, of het nu wel of niet volledig in het hoofd plaatsvindt. "

Denken is uitgebreid buiten ons lichaam (Extended)

PT Clark & Chalmers, The extended mind

"De moraal van het verhaal is dat, wanneer het aankomt op overtuigingen, er niets heilig is aan huid en schedel. Wat maakt dat bepaalde informatie een overtuiging vormt, is de rol die ze speelt, en er is geen reden waarom de relevante rol enkel van binnen het lichaam gespeeld zou kunnen worden. "

Denken is uitgebreid buiten ons lichaam (Extended)

PT Clark & Chalmers, The extended mind

Inga:

Inga en Otto op zoek naar Museum voor Moderne kunst 

Otto: 

Lees de tekst en noteer:

1. de situatie bij Inga

2. de situatie bij Otto

3. Waar hun overtuigingen zich bevinden

4. Welke rol hun overtuigingen spelen voor hun handelen.

Denken is uitgebreid buiten ons lichaam (Extended)

PT Clark & Chalmers, The extended mind

Inga: denkt na en herinnert zich het adres (sluimerende overtuiging)

Inga en Otto op zoek naar Museum voor Moderne kunst 

Otto: raadpleegt notitieboekje en achterhaalt het adres

• Notitieboekje ≈ geheugen
  
• Info boekje ≈ info sluimerende overtuiging

Denken is uitgebreid buiten ons lichaam (Extended)

PT Clark & Chalmers, The extended mind

Inga: denkt na en herinnert zich het adres (sluimerende overtuiging)

Otto: raadpleegt notitieboekje en achterhaalt het adres

• Notitieboekje ≈ geheugen
  
• Info boekje ≈ info sluimerende overtuiging

> Kenmerk overtuigingen: ze hebben een handeling-sturende rol

> De rol die informatie speelt bepaalt of ze een overtuiging vormt. Die rol kan ook buiten het lichaam spelen.

Aan de slag

Denken is

1.  Embodied - belichaamd
2.  Embedded - in de omgeving
3.  Extended - buiten ons lichaam
4.  Enactive - activiteit in interactie met de omgeving

ET12 - Ik kan uitleggen en evalueren dat volgens 4E-vertegenwoordigers Clark & Chalmers en Noë mensen niet alleen denken met hun brein, maar ook met hun lichaam in een omgeving.

functionalistisch

Enactive cognition: radicale breuk!

Denken is een handeling van het bewegende, voelende lichaam in uitwisseling met de omgeving (Enactive)

Enactive cognition: denken is een handeling van het sensomotorische lichaam in uitwisseling met de omgeving.

sensomotorisch = voelend en bewegend

Evolutionaire verklaring: 

waarneming hangt samen met wat belangrijk is voor mij!

Dat wordt bepaald door mijn persoonlijke en biologische wezen 

Er is actieve uitwisseling tussen wezen en omgeving.

Denken is een handeling van het bewegende, voelende lichaam in uitwisseling met de omgeving (Enactive)

Denken is een handeling van het bewegende, voelende lichaam in uitwisseling met de omgeving (Enactive)

Kritiek enactivisten op functionalisten: 

• kwaliteit van ervaringen (bewustzijn, 'hoe het is om...') kan niet worden verklaard door naar werking van brein te kijken
• mentale representaties zijn passief, maar waarnemen is actief
• mentale representatie zijn indirect, maar waarnemen is direct
• doen komt voor denken
• aansluitend bij Dreyfus

Denken is een handeling van het bewegende, voelende lichaam in uitwisseling met de omgeving (Enactive)

Voorbeelden die enactivisme illustreren:

Wij denken niet alleen met ons brein, maar ook met ons lichaam in een omgeving.

 

Aan de slag

• Lees 6.4 (groene kader overslaan)
• Maak werkboek standpunt 3, vraag 11
• Lees PT6 (Regan, Myin, Noë)
• Maak werkboek standpunt 3, vraag 12 t/m 15

Aan de slag

Startopdracht

Welk begrip zoeken we?

Aan de slag

Vandaag

• Startopdracht
• enactivisme bij Myin & Noë (PT)
• oefenopgave 4E
• leerdoelenchecklist

Aan de slag

ET12 - Ik kan uitleggen en evalueren dat volgens 4E-vertegenwoordigers Clark & Chalmers en Noë mensen niet alleen denken met hun brein, maar ook met hun lichaam in een omgeving.

Daarbij kan ik betrekken:

• de kritiek van 4E-vertegenwoordigers op de functionalistische cognitivisten;
  
• het argument van 4E-vertegenwoordigers dat denken belichaamd is (embodied);
  
• het argument van 4E-vertegenwoordigers dat denken is ingebed in de omgeving (embedded);
  
• tekstfragment 5 van Clark & Chalmers’ argument dat ons denken uitgebreid is buiten ons lichaam (extended);
  
• tekstfragment 6 van Noë’s argument dat denken een handeling van het bewegende, voelende lichaam in interactie met de omgeving is (enactive).
  
• de begrippen ‘cognitieve extensies’ en ‘sensomotorisch lichaam’

Denken is een handeling van het bewegende, voelende lichaam in uitwisseling met de omgeving (Enactive)

Kritiek enactivisten op functionalisten: 

• kwaliteit van ervaringen (bewustzijn, 'hoe het is om...') kan niet worden verklaard door naar werking van brein te kijken
• mentale representaties zijn passief, maar waarnemen is actief
• mentale representatie zijn indirect, maar waarnemen is direct
• doen komt voor denken
• aansluitend bij Dreyfus

Myin & Noë

Regan, Myin en Noë:

• zoeken verklaring fenomenaal bewustzijn
• fenomenaal bewustzijn: "hoe het voelt om..."

Denken is een handeling van het bewegende, voelende lichaam in uitwisseling met de omgeving (Enactive)

Regan, Myin en Noë:

"Je raast met je Porsche op de Autobahn. Heel even sluit je je ogen, trek je je handen van het stuur en je voet van het gaspedaal. Je krijgt nu heel weinig zintuiglijke prikkels. Toch heb je nog steeds het gevoel van het rijden met een Porsche.

Dit toont aan dat het Porscherijdengevoel niet afkomstig is van onmiddellijke zintuiglijke prikkels, en evengoed niet van breinmechanismen. Het is afkomstig van—neen, het is geconstitueerd door—het feit dat je het proces van de Porsche te besturen aan het uitvoeren bent; het is afkomstig van—neen, het bestaat uit—het feit van je te beroepen op je impliciete kennis van wat nu zou gebeuren als je bepaalde dingen deed, zoals het gaspedaal indrukken of aan het stuur komen (maar je moet niet echt iets doen).

(…)"

Denken is een handeling van het bewegende, voelende lichaam in uitwisseling met de omgeving (Enactive)

Wij denken niet alleen met ons brein, maar ook met ons lichaam in een omgeving.

 

Aan de slag

• Lees 6.4 (groene kader overslaan)
• Maak werkboek standpunt 3, vraag 11
• Lees PT6 (Regan, Myin, Noë)
• Maak werkboek standpunt 3, vraag 12 t/m 14

Aan de slag

ET12 - Ik kan uitleggen en evalueren dat volgens 4E-vertegenwoordigers Clark & Chalmers en Noë mensen niet alleen denken met hun brein, maar ook met hun lichaam in een omgeving.

Daarbij kan ik betrekken:

• de kritiek van 4E-vertegenwoordigers op de functionalistische cognitivisten;
  
• het argument van 4E-vertegenwoordigers dat denken belichaamd is (embodied);
  
• het argument van 4E-vertegenwoordigers dat denken is ingebed in de omgeving (embedded);
  
• tekstfragment 5 van Clark & Chalmers’ argument dat ons denken uitgebreid is buiten ons lichaam (extended);
  
• tekstfragment 6 van Noë’s argument dat denken een handeling van het bewegende, voelende lichaam in interactie met de omgeving is (enactive).
  
• de begrippen ‘cognitieve extensies’ en ‘sensomotorisch lichaam’