Leerstrategieën les 1

• LOB
• MBO
• Studiejaar 1

Leerstrategieën les 1

Voorstellen

Leerdoelen

Aan het einde van de les kan ik uitleggen hoe het brein werkt met betrekking tot leren. 

Ik kan goed leren

1. Zeker weten
2. Een beetje
3. Heb er wel moeite mee
4. nee, ik kan het (nog) niet

Wat weet jij al van het brein met betrekking tot leren?

4 soorten geheugens

Zintuiglijke geheugen (hoort, proeft, ruikt, ziet en voelt - kort)

Kortetermijngeheugen - herinneren van info tussen 30 sec en paar dagen

Werkgeheugen (beperkt 2-20 seconden  en 4,5,6 elementen) helpt bij verwerken gedachtes en plannen en uitvoeren van ideeën  

Langetermijn geheugen (ongelimiteerd) 

Je zintuiglijke geheugen slaat informatie uit je omgeving (prikkels

die je ziet, voelt, hoort, ruikt en proeft) op. Dit

gebeurt zowel bewust als onbewust. Je bent je

alleen bewust van de prikkels waar je aandacht

aan besteedt en die worden doorgestuurd naar

je werkgeheugen.

e werkgeheugen gaat dus aan de slag met de informatie die je zintuiglijk geheugen selecteerde,

maar dat werkgeheugen is zeer beperkt. Het kan

slechts voor korte tijd (2-20 seconden) een beperkt aantal elementen (4, 5, 6) tegelijk vasthouden. Doe je niets met die elementen, dan ben je

de informatie kwijt.

Wat zie jij?

Wat zie jij hier?

En hier?

Leren en het brein

Brein verbruikt 20 % van onze energie

Benodigdheden voor leren:

Zuurstof en brandstof

Hersenen - neuronen - verbindingen

Neuron - actief - vuren

neurons that fire together wire together

‘use it or lose it’

leren is het

vormen van sterke en uitgebreide neurale netwerken. (Dirksen, 2009

Om te kunnen functioneren zijn onze hersenen af hankelijk van een voortdurende

aanvoer van brandstof en zuurstof. Zo’n twintig procent van het totale energiegebruik van ons lichaam komt voor rekening van de hersenen. Hersenen gebruiken

de glucose en zuurstof in het bloed om de hersenactiviteit mogelijk te maken. Als

een van die twee te laag is, worden we al snel suf en is van concentratie geen sprake

meer. Dat klinkt simpel en toch is er snel veel winst te behalen. Een CO2-meter

in de opleidingsruimte helpt bepalen wanneer de ramen open moeten, lichaamsbeweging brengt extra zuurstof naar de hersenen, uitgekiende voeding verdeeld

over de dag (met de nadruk op proteïnen en langzame koolhydraten) voorkomt

dips

Herhaling en samenwerken

Noodzakelijk

Herhalen - oefenen - blijvende stevige verbinding

6 weken - 2-3 jaar

Spiegelneuronen

Vuren niet alleen bij uitvoeren activiteit maar ook bij waarnemen activiteit bij een ander

Positieve interactie 

 Herhaling is noodzakelijk

Een belangrijk principe dat verbonden is aan plasticiteit is herhaling. Hersenverbindingen worden sterker naarmate neuronen vaker samen vuren. Om iets

nieuws te leren is het dus nodig te herhalen, te oefenen, totdat er blijvende, stevige verbindingen zijn gemaakt. Voor het aanmaken van dergelijke blijvende verbindingen is ongeveer zes weken nodig. Overigens gaat de opslag en verankering

daarna soms nog tot wel twee of drie jaar door. De hersendelen die betrokken zijn

bij het leren van nieuwe dingen, met in de hoofdrol de hippocampus, werken het

effectiefst, wanneer steeds op verschillende manieren wordt geoefend. Ook is het

niet nodig elke dag even hard te oefenen; de tussenpozen kunnen langer worden,

naarmate de nieuwe kennis of het nieuwe gedrag beter beheerst wordt.

breinleren

– 95 –

Een leertraject waarin zes weken regelmatig geoefend wordt met nieuw gedrag, is

dus veel effectiever dan een eenmalige driedaagse training

5 Leren samen met anderen is effectiever

Steeds meer wordt duidelijk dat ons brein vanuit de evolutie vele sterke functies

heeft meegekregen die de sociale interactie tussen mensen bevorderen en vergemakkelijken. We zijn als het ware uitgerust met een sociaal interactiesysteem. Het

voornaamste is dat van de spiegelneuronen. Tussen de vele neuronen in ons brein zitten groepen neuronen met speciale eigenschappen: spiegelneuronen. Deze vuren

niet alleen wanneer zij een activiteit uitvoeren, maar ook wanneer een activiteit,

uitgevoerd door een ander, wordt waargenomen. Kijken naar voetbal activeert dezelfde neuronen als daadwerkelijk voetballen. Onbewust worden dus in ons brein

acties in werking gezet die maken dat wij gedrag van anderen imiteren. Zien eten

breinleren

David A. Sousa Antonio R. Damasio

– 96 –

doet eten en lachen is aanstekelijk, geeuwen onweerstaanbaar. We imiteren de

hele dag elkaars gedrag, bewust maar vooral onbewust. Voorbeeldgedrag is hiermee een van de sterkste leerinterventies op onbewust niveau.

Juist doordat hersenen zo enorm gericht zijn op sociale interactie, leren mensen

beter in contact met andere mensen. De spiegelneuronen zorgen ervoor dat gedrag van andere deelnemers (én trainer) wordt geïmiteerd. Mensen leren zo van

kijken naar gedrag van anderen. Positieve interactie tussen mensen zorgt voor een

constante stroom van neurotransmitters die het leren bevorderen. Verder geldt letterlijk: twee weten meer dan één. Door vanuit verschillende perspectieven (hersenpatronen) met een vraagstuk bezig te zijn wordt het aangaan van nieuwe patronen

aangewakkerd. Mensen blijken leerstof beter te doorgronden en te beheersen, als

ze die met anderen uitwisselen tijdens het proces van verwerven en verwerken.

Daar hoeft geen expert aan te pas te komen

welke onthoud jij

06-1234888

of

06-1945200

of

06-2981764

Woordenlijst

Boek

Meisje

Leren

Auto

Dolfijn

Brein

Woordenlijst

Pindakaas

Viool

Trouwring

Waterkoker

Telefoon

Koffie

Valkuilen

Eindeloos herlezen

Te lang achter elkaar doorgaan

Last minute beginnen

Niemand kan Multitasken

Stellingen

We onthouden alles wat we zien

Waar

Niet waar

Niet waar want alleen dat wat aandacht krijgt gaat naar ons werkgeheugen

We hebben meer dan één geheugen

Waar

Niet waar

Waar

Zintuiglijke 

Werk

Langetermijn

Alles wat we opslaan in ons langetermijn geheugen blijft daar voor altijd

Waar

Niet waar

Welke woorden uit de woordenlijst ken jij nog?

Woordenlijst

Boek

Meisje

Leren

Auto

Dolfijn

Brein

Woordenlijst

Pindakaas

Viool

Trouwring

Waterkoker

Telefoon

Koffie

Leerstijlentest

Welke nieuwe inzichten heb jij opgedaan? Hoe kunnen deze inzichten je helpen bij het leren?

Op een schaal van 1 tot 10:
Deze les heb ik als zinvol ervaren

0100

Volgende les

Inzicht in 14 leerstrategieën die kunnen helpen om de leerstof beter te beheersen