Un Sac de Billes - Movies that Matter Educatie

• Frans
• Geschiedenis
• +3
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1,2

Introductie

Welkom bij deze les bij de film Un Sac de Billes. Tijdens deze les maakt jouw klas kennis met filmeducatie en mensenrechten in de breedste zin. Film is een uitstekend middel om het besef van jongeren over maatschappelijke thema's te vergroten. Met deze les open je de ogen van leerlingen en studenten voor mensenrechtenthema's. In deze les bekijken leerlingen en/of studenten de film Un Sac de Billes (2016, Christian Duguay). Parijs, de Tweede Wereldoorlog. De 11-jarige Joseph heeft een goede band met zijn ouders en grote broers. Ze leiden een gelukkig leven. Totdat de bedreiging van de Nazi's te groot wordt voor de Joodse familie.Het is niet langer veilig voor de familie om samen te blijven en dus scheiden hun wegen. Joseph ontvlucht het Nazi-bezette Parijs samen met zijn oudere broer Maurice, in de hoop om een vrijer en veiliger deel van Frankrijk te bereiken. Heb je vragen of opmerkingen over deze les? Neem dan gerust contact met ons op door te mailen naar [e-mail] of te bellen naar 020-2807612.

Instructies

Thema's

• Tweede Wereldoorlog
• Vluchten

Werkwijze

• Aan het einde van deze les bekijk je de film, ofwel in het filmtheater ofwel in de klas. Een dvd van de film is kosteloos te lenen bij Movies that Matter Educatie (klik hier om de dvd te bestellen).
• Per slide wordt beschreven wat de bedoeling is.
• De les kan geprint worden, inclusief de notities per slide, door op de printknop te drukken rechtsboven in het scherm.
• Het is bij deze les niet nodig om met 'devices in de klas' te werken. Je kunt dit uitzetten door het vinkje onderin het scherm van de lespresentatie te deactiveren.
• Op de slides zijn hotspotbuttons te vinden. Door deze aan te klikken verschijnt er (extra) informatie, een vraag of een instructie. Als docent kun je ervoor kiezen om de informatie onder de hotspotbutton met hoed samen met de leerlingen/studenten te lezen of zelf aan leerlingen/studenten te vertellen. De informatie is daarom ook opgenomen in de instructies bij de losse slides.
• In de bijlage vind je nog een algemene, uitgebreide docenthandleiding, die je helpt door deze les te navigeren. Heb je al meer ervaring met het geven van onze lessen? Dan heb je de docenthandleiding waarschijnlijk niet meer nodig.

Un Sac    de Billes

Welkom bij deze les bij de film Un Sac de Billes. 

Deze les vindt plaats voor het kijken van de film. 

Ga je met jouw klas naar het verdiepingsprogramma van Movies that Matter in een bioscoop bij jou in de buurt? Bekijk dan welke gastspreker daarbij is: Frits Pront of Herman Polak. In het deel 'Verdieping' in deze les worden beide verhalen besproken. Het is voldoende om met de leerlingen het verhaal van 'jullie' gastspreker te bespreken. Het verhaal van de andere gastspreker kun je dan overslaan.

Heb je (nog) niet zo'n interessant verdiepingsprogramma met gastspreker in de bioscoop geboekt en wil je dit wel met jouw leerlingen beleven? Voor meer informatie kijk op de website van Movies that Matter. Liever persoonlijk advies? Mail naar [e-mail] of bel 020-2807612.

Deel 1: Voorbereiding

Deel 1: Voorbereiding

In het eerste deel van deze les bereiden de leerlingen zich voor op het kijken van de film door de context van de film te onderzoeken. Zij leren in dit deel meer over de thema's: 'Joods zijn', 'de Tweede Wereldoorlog', en 'vluchten of onderduiken'.

Je gaat binnenkort op school of in het filmtheater (doorhalen wat niet van toepassing is) de film Un Sac de Billes ('een zak met knikkers') kijken. Deze spannende, waargebeurde film gaat over Joseph Joffo die tijdens de Tweede Wereldoorlog met zijn broer Maurice door Frankrijk vlucht om niet in handen te vallen van de Duitse bezetters. Zal hen dat lukken?

Halverwege de film (als jouw school een verdiepingsprogramma van Movies that Matter in de bioscoop heeft geboekt) kun je iemand ontmoeten die ook de Tweede Wereldoorlog heeft meegemaakt. Bij de filmvertoning ontmoet je Frits Pont of Herman Polak*. Verderop in deze les stellen zij zich aan jouw klas voor. Je kunt ervoor kiezen om alleen de informatie over de gastspreker die bij jullie vertoning aanwezig is te tonen.

Tip! Weet je niet (meer) welke gastspreker bij jullie filmvertoning aanwezig zal zijn? Mail gerust naar [e-mail] of bel met je vraag naar 020-2807612. Wij informeren je graag! Ook voor overige vragen kun je gerust bij ons terecht.

Tip! Ga je niet met jouw klas de bioscoop in om Un Sac de Billes te bekijken, maar kijk je de film zelf in het klaslokaal? De verhalen van Herman Polak en Frits Pont blijven interessant om met jouw klas te delen.

*Wij werken veelal met deze twee gastsprekers, maar het kan in een uitzonderlijk geval toch voorkomen dat er een andere gastspreker aanwezig is. De gastsprekers zijn allemaal verbonden aan Landelijk Steunpunt Gastsprekers.

Ken jij iemand die de Tweede Wereldoorlog of een andere oorlog heeft meegemaakt?

Bespreek met de leerlingen welke film zij straks gaan zien: Un Sac de Billes. Vertel de leerlingen dat tijdens het bioscoopbezoek een gastspreker aanwezig is, die de Tweede Wereldoorlog heeft meegemaakt. Bespreek met de leerlingen de volgende vraag:

• Ken jij iemand die de Tweede Wereldoorlog of een andere oorlog heeft meegemaakt?

Wat betekent het als iemand Joods is?

Herman en zijn zus

Onderwerp: Joods zijn.

Bekijk met de leerlingen de foto's op de slides. Je ziet drie familiefoto's: een van Frits en zijn broer en zusje, een van Herman en zijn zus en een van de hele familie van Joseph Joffo. Alledrie de families zijn Joods. Bespreek met de leerlingen de volgende vraag:

• Wat betekent het als iemand Joods is?

Is de stelling waar of niet? 

Geef bij elke stelling over het Joodse volk aan of het waar is of niet.

Het Joodse volk bestaat uit 16 miljoen mensen (ongeveer evenveel als de inwoners van Nederland.

Alle Joden hebben het jodendom als hun religie.

De Tweede Wereldoorlog was de eerste keer dat geweld tegen Joden op grote schaal plaatsvond.

Bijzonder aan het jodendom is dat het zowel een geloof als een volk is. 

Als je praat over de aanhangers van het geloof, schrijf je jood met een kleine letter. Als je praat over het volk, schrijf je Jood met een hoofdletter. Als je moeder Joods is, ben je direct onderdeel van het Joodse volk. Je kunt in principe zelf kiezen of je het geloof aanhangt.

Onderwerp: Joods zijn.

Bespreek met de leerlingen het jodendom. Gebruik hiervoor eventueel de informatie onder 'extra informatie voor de docent'. Leg de leerlingen de volgende drie stellingen voor en vraag hen of ze denken dat het waar is of niet:

• Het Joodse volk bestaat uit 16 miljoen mensen (ongeveer evenveel als de inwoners van Nederland).
  Antwoord: Waar.
• Alle Joden hebben het jodendom als hun religie.
  Antwoord: Niet waar.
• De Tweede Wereldoorlog was de eerste keer dat geweld tegen Joden op grote schaal plaatsvond.
  Antwoord: Niet waar.

Extra informatie voor de docent, ook te vinden onder de hotspotbutton:

Bijzonder aan het jodendom is dat het zowel een geloof als een volk is. Als je praat over de aanhangers van het geloof, schrijf je jood met een kleine letter. Als je praat over het volk, schrijf je Jood met een hoofdletter. Als je moeder Joods is, ben je direct onderdeel van het Joodse volk. Je kunt in principe zelf kiezen of je het geloof aanhangt.

Waarom was er rond 1900 geweld tegen Joden in Rusland?

a. De joden wilden geen belasting betalen.

b. Joden waren erg lawaaiige burgers.

c. Het merendeel van de Russen accepteerde het joodse geloof niet.

d. Joden werden onterecht beschuldigd van de moord op Tsaar Alexander II.

Joden zijn al meer dan 2.000 jaar op de vlucht voor geweld en leven hierdoor verspreid over de hele wereld.

Neem bijvoorbeeld het verhaal van de vader van Joseph. De vader van Joseph is in Rusland geboren, maar net als Joseph en Maurice moest hij als jongetje vluchten voor racistisch geweld tegen Joden. De vader van Joseph vluchtte daarom rond 1900 vanuit Rusland naar Frankrijk.

Onderwerp: Joods zijn.

Bespreek met de leerlingen dat Joden al meer dan 2000 jaar op de vlucht zijn voor geweld en daardoor verspreid over de hele wereld leven. Bespreek met hen de volgende vraag:

• Waarom was er rond 1900 geweld tegen Joden in Rusland?
  a. De Joden wilden geen belasting betalen.
  b. Joden waren erg lawaaiige burgers.
  c. Het merendeel van de Russen accepteerde het joodse geloof niet.
  d. Joden werden onterecht beschuldigd van de moord op Tsaar Alexander II.
  Antwoord: d. 

Extra informatie voor de docent, ook te vinden onder de hotspotbutton:
Joden zijn al meer dan 2.000 jaar op de vlucht voor geweld en leven hierdoor verspreid over de hele wereld.
Neem bijvoorbeeld het verhaal van de vader van Joseph. De vader van Joseph is in Rusland geboren, maar net als Joseph en Maurice moest hij als jongetje vluchten voor racistisch geweld tegen Joden. De vader van Joseph vluchtte daarom rond 1900 vanuit Rusland naar Frankrijk.

Ben jij wel eens onterecht van iets beschuldigd?

Hoe reageerde je toen? Of hoe zou je reageren als je onterecht beschuldigd zou worden?

Eerst was de haat en het geweld tegen Joden voornamelijk vanwege hun geloof. Later kregen Joden als volk ook vaak (onterecht) de schuld van allemaal problemen in de samenleving.

Onderwerp: Joods zijn.

Bespreek met de leerlingen haat en geweld tegen Joden. Bespreek met hen de volgende vragen:

• Ben jij wel eens ergens onterecht van beschuldigd?
• Hoe reageerde je toen of hoe zou je reageren als je onterecht beschuldigd werd?

Extra informatie voor de docent:

Eerst was de haat en het geweld tegen Joden voornamelijk vanwege hun geloof. Later kregen Joden als volk ook vaak (onterecht) de schuld van allemaal problemen in de samenleving.

Voor welke gebeurtenissen is de schuld in het verleden onterecht bij de Joden gelegd?

(1) de dood van Jezus.

(2) de pest in de Middeleeuwen.

(3) de overstroming van Zeeland in 1953.

Onderwerp: Joods zijn.

Bespreek met de leerlingen de volgende vraag:

• Voor welke gebeurtenissen is de schuld in het verleden onterecht bij de Joden gelegd?
  (1) de dood van Jezus.
  (2) de pest in de Middeleeuwen.
  (3) de overstroming van Zeeland in 1953.
  Antwoord: Joden kregen de schuld van (1) en (2), van (3) kregen Joden niet de schuld.

In 1933 komt Hitler met zijn Nationaalsocialistische partij aan de macht in Duitsland en bezet tussen 1939 en 1945 grote delen van Europa. Hitler en zijn aanhangers, de nazi's, hadden een hekel aan het Joodse volk. Zij gaven hen opnieuw onterecht de schuld van allemaal dingen die mis waren in de Duitse samenleving en de rest van Europa.

Waarom haatten Hitler en de nazi's de Joden?

a. Zij gaven Joden de schuld van de werkloosheid en armoede in Duitsland.

b. Joden waren volgens hen de reden dat Duitsland de Eerste Wereldoorlog had verloren.

c. Zij dachten dat Joden een gevaarlijk volk waren die de macht in Europa wilden overnemen.

d. Zij gaven Joden de schuld van alle bovenstaande zaken.

Onderwerp: de Tweede Wereldoorlog.

Bespreek met de leerlingen de opkomst van de Nationaalsocialistische partij in Duitsland. Gebruik hiervoor eventueel de informatie onder 'extra informatie voor de docent'. Bespreek met de leerlingen de volgende vraag:

• Waarom haatten Hitler en de nazi's de Joden?
  a. Zij gaven Joden de schuld van de werkloosheid en armoede in Duitsland.
  b. Joden waren volgens hen de reden dat Duitsland de Eerste Wereldoorlog had verloren.
  c. Zij dachten dat Joden een gevaarlijk volk waren die de macht in Europa wilden overnemen.
  d. Zij gaven Joden de schuld van alle bovenstaande zaken.

Extra informatie voor de docent, ook te vinden onder de hotspotbutton:

In 1933 komt Hitler met zijn Nationaalsocialistische partij aan de macht in Duitsland en bezet tussen 1939 en 1945 grote delen van Europa. Hitler en zijn aanhangers, de nazi's, hadden een hekel aan het Joodse volk. Zij gaven hen opnieuw onterecht de schuld van allemaal dingen die mis waren in de Duitse samenleving en de rest van Europa.

In de video zie en hoor je verschillende dingen die Max niet meer mocht vanwege de anti-Joodse maatregelen. Kun je drie dingen noemen?

Hoe vond Max het om de Jodenster te moeten dragen?

Registratie en isolatie.

Hitler en de nazi's wilden van het Joodse volk af. Zij moesten hiervoor eerst weten wie Joods was en wie niet. Joden, waaronder Frits, Herman en Joseph, werden daarom in het Duitse rijk zoveel mogelijk gescheiden van niet-Joden. Daarnaast waren ze vanaf 1942 verplicht een Jodenster te dragen. Zo kon iedereen zien wanneer hij/zij met een Jood te maken had.

Onderwerp: de Tweede Wereldoorlog.

Bespreek met de leerlingen het begrip 'Jodenster' en hoe Joden in die tijd werden geregistreerd en geïsoleerd. Bekijk met hen de video waarin Max van Trommelen antwoord geeft op de vraag: Hoe vond u het om een Jodenster te moeten dragen? Het fragment duurt 1:39 minuten.

Bespreek vervolgens met de leerlingen de volgende vragen:

•  In de video zie en hoor je verschillende dingen die Max niet meer mocht vanwege de anti-Joodse maatregelen. Kun je drie dingen noemen?
  Mogelijke antwoorden: Max mocht niet meer op de markt komen; niet meer alle winkels betreden; niet meer met de tram.
• Hoe vond Max het om de Jodenster te moeten dragen?
  Antwoord: Toen hij de ster moest dragen, voelde Max zich buitengesloten. Hij voelde zich niet meer normaal omdat hij anders behandeld werd dan anderen. Hij werd uitgescholden terwijl mensen hem niet eens kenden.

Extra informatie voor de docent, ook te vinden onder de hotspotbutton:

Hitler en de nazi's wilden van het Joodse volk af. Zij moesten hiervoor eerst weten wie Joods was en wie niet. Joden, waaronder Frits, Herman en Joseph, werden daarom in het Duitse rijk zoveel mogelijk gescheiden van niet-Joden. Daarnaast waren ze vanaf 1942 verplicht een Jodenster te dragen. Zo kon iedereen zien wanneer hij/zij met een Jood te maken had.

Hoeveel Joden zijn er in de Tweede Wereldoorlog gestorven?
a. 1 miljoen Joden

b. 3 miljoen Joden

c. 6 miljoen Joden

Wat zou jij doen als je net als de broers van Hélène werd opgeroepen voor transport? Zou jij gaan of zou je vluchten?

Deportatie.

Nadat de Joden geregistreerd waren, begonnen de nazi's in 1942 met hun deportatie. Dit betekende dat alle Joden naar kampen moesten. Veel Joden deden dit omdat ze dachten 'in de kampen worden we aan het werk gezet. Het zal niet leuk zijn, maar van werken ga je niet dood.'

De broers van Hélène Petter-Egger (te zien in het fragment) vertrekken ook naar deze kampen. Zij blijft alleen achter bij haar opa en oma in Nederland. Haar familie ziet ze nooit weer terug. Later werd duidelijk dat in deze kampen niet alleen gewerkt moest worden, maar dat mensen hier ook massaal werden vermoord of stierven van uitputting.

Bespreek met de leerlingen het begrip 'deportatie'. Gebruik hiervoor eventueel de informatie onder 'extra informatie voor de docent'. Bekijk met de leerlingen de video met het verhaal van Hélène Petter-Egger. Het fragment duurt 3:01 minuten.

Bespreek vervolgens met de leerlingen de volgende vragen:

• Hoeveel Joden zijn tijdens de Tweede Wereldoorlog gestorven?
  a. 1 miljoen Joden
  b. 3 miljoen Joden
  c. 6 miljoen Joden
  Antwoord: c. 6 miljoen Joden.
  
• Wat zou jij doen als je net als de broers van Hélène werd opgeroepen voor transport? Zou je gaan of zou je vluchten?
  

Extra informatie voor de docent:
Nadat de Joden geregistreerd waren, begonnen de nazi's in 1942 met hun deportatie. Dit betekende dat alle Joden naar kampen moesten. Veel Joden deden dit omdat ze dachten 'in de kampen worden we aan het werk gezet. Het zal niet leuk zijn, maar van werken ga je niet dood.'

De broers van Hélène Petter-Egger (te zien in het fragment) vertrekken ook naar deze kampen. Zij blijft alleen achter bij haar opa en oma in Nederland. Haar familie ziet ze nooit weer terug. Later werd duidelijk dat in deze kampen niet alleen gewerkt moest worden, maar dat mensen hier ook massaal werden vermoord of stierven van uitputting.

Niet iedereen meldde zich om naar de kampen te gaan. Sommige Joden vluchtten naar een veiligere plek, zoals de familie Joseph. Anderen doken onder, zoals de familie van Frits Pont en de familie van Herman Polak. Dit betekent dat zij zich bij andere mensen in huis verborgen hielden voor de nazi's.

Onderwerp: Vluchten of onderduiken.

Bespreek met de leerlingen de informatie onder 'extra informatie voor de docent'. Bij deze slide hoort geen vraag.

Extra informatie voor de docent, ook te vinden onder de hotspotbutton:

Niet iedereen meldde zich om naar de kampen te gaan. Sommige Joden vluchtten naar een veiligere plek, zoals de familie van Joseph. Anderen doken onder, zoals de familie van Frits en de familie van Herman. Dit betekent dat zij zich bij andere mensen in huis verborgen hielden voor de nazi's.

Waarbij had je hulp nodig als je wilde gaan vluchten?

Waarom kon vluchten gevaarlijk zijn?

Optie 1: Vluchten.

Milly Weisglas-Kaufman probeert in de Tweede Wereldoorlog vanuit Nederland naar Zwitserland te vluchten. In de video geeft zij antwoord op de vraag: Hoe probeerde u van Nederland naar Zwitserland te vluchten tijdens de Tweede Wereldoorlog?

Onderwerp: Vluchten of onderduiken?

Bespreek met de leerlingen het begrip 'vluchten'. Bekijk met de leerlingen de video met het verhaal van Milly Weisglas Kaufman over vluchten tijdens de oorlog. Het fragment duurt 1:52 minuten.
Bespreek vervolgens met de leerlingen de volgende vragen:

• Waarbij had je hulp nodig als je wilde gaan vluchten?
  Mogelijke antwoorden: om valse persoonsbewijzen te krijgen; om bij de grens te komen of de grens over te steken; om tijdens de reis ergens veilig te kunnen overnachten.
• Waarom kon vluchten gevaarlijk zijn?
  Mogelijke antwoorden: mensen kunnen er met je geld vandoor gaan zonder je te helpen; mensen kunnen aan de nazi's vertellen dat je Joods bent waardoor je kunt worden opgepakt; mensen kunnen gewelddadig zijn als ze erachter komen dat je Joods bent.

Waarbij had je hulp nodig als je wilde gaan onderduiken?

Waarom kon onderduiken gevaarlijk zijn?

Optie 2: Onderduiken.

Johan Sanders dook onder in de Tweede Wereldoorlog op verschillende adressen. In de video geeft hij antwoord op de vraag: Waarom verhuisde u vaak van onderduikadres tijdens de Tweede Wereldoorlog?

Onderwerp: Vluchten of onderduiken?

Bespreek met de leerlingen het begrip 'onderduiken'. Bekijk met de leerlingen de video met het verhaal van Johan Sanders over onderduiken tijdens de oorlog. Het fragment duurt 1:59 minuten.
Bespreek vervolgens met de leerlingen de volgende vragen:

• Waarbij had je hulp nodig als je wilde gaan onderduiken?
  Mogelijke antwoorden: mensen moeten je in huis willen nemen en voor je willen zorgen; om van het ene naar het andere adres te verplaatsen als het gevaarlijk wordt; de omgeving (buren en vrienden) moeten meewerken zodat ze je niet verraden.
• Waarom kon onderduiken gevaarlijk zijn?
  Mogelijke antwoorden: je kon verraden worden door de mensen bij wie je onderdook of door hun omgeving (buren, vrienden, familie, voorbijgangers); nazi's deden soms invallen in huizen om onderduikers op te sporen.

Stel jij had een keuze in de Tweede Wereldoorlog: vluchten of onderduiken. Wat zou jij kiezen? En, waarom?

Denk je dat mensen konden kiezen of ze gingen vluchten of onderduiken? En, waarom denk je dat?

Onderwerp: vluchten of onderduiken?

Bespreek met de leerlingen wat zij zouden doen als ze in de schoenen van één van de mensen uit de fragmenten hadden gestaan. Wat zouden zij doen? Bespreek met hen de volgende vragen:

• Stel je had een keuze in de Tweede Wereldoorlog: vluchten of onderduiken. Wat zou jij kiezen? En, waarom?
• Denk je dat mensen konden kiezen of ze gingen vluchten of onderduiken? Waarom denk je dat?

Deel 2: Verdieping

Deel 2: Verdieping

In het tweede deel van deze les verdiepen leerlingen zich in een verhaal uit de oorlog: het verhaal van Herman Polak of het verhaal van Frits Pront.

Tijdens de filmvertoning in de bioscoop is (meestal) of Herman Polak of Frits Pront aanwezig om zijn verhaal over de oorlogstijd te vertellen. Weet jij al wie jouw klas gaat ontmoeten in de bioscoop? Behandel dan dit verhaal in jouw klas. Bovenaan elke slide is te vinden bij welke gastspreker het verhaal hoort.

Weet je het nog niet of is het je niet precies duidelijk? We lichten je graag in over wie er bij jullie filmvertoning aanwezig is. Bel of mail gerust naar 020-2807612 / [e-mail].

Verdiepingsopdracht: Het verhaal van Herman Polak.

Het begin van de oorlog.

De ouders van Herman geloofden in het begin niet dat de Duitse bezetter het zo slecht voorhad met Joden. Zij geloofden in een goede afloop. Hun kennis, tante Tine, waaschuwde hen op tijd en vertelde dat Herman en zijn zus Felice snel moesten onderduiken. Herman was toen 5 jaar oud. Hij heeft 18 verschillende onderduikadressen en pleegmoeders gehad.

Verdiepingsopdracht: Het verhaal van Herman Polak. (1)

Introduceer Herman Polak bij de leerlingen en vertel hen dat zij Herman Polak tijdens de filmvertoning zullen ontmoeten. Het is dus belangrijk zijn verhaal te kennen voordat de leerlingen naar de film gaan. Bij de filmvertoning mogen leerlingen vragen stellen aan Herman Polak. 

Bekijk met de leerlingen drie korte filmpjes om Herman Polak te leren kennen. De filmpjes staan op deze en de volgende twee slides. In het eerste filmpje vertelt Herman Polak over het verhuizen van het ene naar het andere onderduikadres (in totaal 18 adresssen). Het eerste fragment duurt 2:01 minuten. 

Bekijk ook met de leerlingen de informatie onder de hotspotbuttons of vertel deze informatie aan de leerlingen met behulp van de 'extra informatie voor de docent'.

Extra informatie voor de docent, ook te vinden onder de hotspotbutton:

Het begin van de oorlog.

De ouders van Herman geloofden in het begin niet dat de Duitse bezetter het zo slecht voorhad met Joden. Zij geloofden in een goede afloop. Hun kennis, tante Tine, waarschuwde hen op tijd en vertelde dat Herman en zijn zus Felice snel moesten onderduiken. Herman was toen 5 jaar oud. In totaal heeft Herman 18 verschillende onderduikadressen en pleegmoeders gehad.

Verdiepingsopdracht: Het verhaal van Herman Polak.

Tijdens de oorlog.

Herman moest tijdens de oorlog binnen blijven. Het was te onveilig voor hem om buiten te spelen. Hij kon ook niet naar school. 

Herman woonde een tijd bij de familie Pelgron die 10 kinderen had én 13 onderduikers. Toen de Nederlandse politie een overval in hun huis pleegde, werden de meeste onderduikers opgepakt, maar Herman kon ontsnappen door de hulp van onderduikbroer Arie. In het fragment vertelt hij je hoe dat lukte.

Verdiepingsopdracht: Het verhaal van Herman Polak. (2)

Bekijk met de leerlingen het tweede fragment van het interview met Herman Polak. Het fragment duurt 1:53 minuten.

Bekijk ook met de leerlingen de informatie onder de hotspotbuttons of vertel deze informatie aan de leerlingen met behulp van de 'extra informatie voor de docent'.

Extra informatie voor de docent, ook te vinden onder de hotspotbutton:

Tijdens de oorlog.

Herman moest tijdens de oorlog binnen blijven. Het was te onveilig voor hem om buiten te spelen. Hij kon ook niet naar school. 
Herman woonde een tijd bij de familie Pelgron die 10 kinderen had én 13 onderduikers. Toen de Nederlandse politie een overval in hun huis pleegde, werden de meeste onderduikers opgepakt, maar Herman kon ontsnappen door de hulp van onderduikbroer Arie. In het fragment vertelt hij je hoe dat lukte.

Verdiepingsopdracht: Het verhaal van Herman Polak.

Aan het einde van de oorlog.

Herman had zijn ouders en zus al jaren niet gezien. In dit filmpje vertelt hij over zijn ontmoeting met zijn vader aan het einde van de oorlog. 

Herman gebruikt het woord 'ondergrondse'. Dit zijn de mensen die zich verzetten tegen de nazi's en die Joden proberen te helpen, met gevaar voor eigen leven.

Verdiepingsopdracht: Het verhaal van Herman Polak. (3)

Bekijk met de leerlingen het derde fragment van het interview met Herman Polak. Het fragment duurt 2:00 minuten.

Bekijk ook met de leerlingen de informatie onder de hotspotbuttons of vertel deze informatie aan de leerlingen met behulp van de 'extra informatie voor de docent'.

Extra informatie voor de docent, ook te vinden onder de hotspotbutton:

Aan het einde van de oorlog.
Herman had zijn ouders en zus al jaren niet gezien. In dit filmpje vertelt hij over zijn ontmoeting met zijn vader aan het einde van de oorlog. 
Herman gebruikt het woord 'ondergrondse'. Dit zijn de mensen die zich verzetten tegen de nazi's en die Joden proberen te helpen, met gevaar voor eigen leven. 

Verdiepingsopdracht: Het verhaal van Herman Polak.

Welke vraag wil jij stellen aan Herman Polak?

Het is best bijzonder om iemand te ontmoeten die zo veel heeft meegemaakt in een belangrijke periode uit onze geschiedenis; de laatste keer dat er oorlog was in Nederland. Wat zou jij willen vragen aan Herman Polak? Waar ben jij nieuwsgierig naar?

Je kunt vragen stellen over feiten (hoe wisten uw ouders waar u was?) of over gevoelens (heeft u tijdens de oorlog weleens gelachen?).

Verdiepingsopdracht: Het verhaal van Herman Polak. (4)

Bespreek met de leerlingen wat zij van het verhaal van Herman Polak vinden. Laat de leerlingen een of meerdere vragen voor Herman Polak formuleren en opschrijven. 

Vaak is er tijdens de filmvertoning ruimte om spontaan vragen te stellen aan Herman Polak. Wil je er zeker van zijn dat een prangende vraag uit jouw klas aan Herman Polak wordt gesteld? Mail dan enkele dagen vooraf aan de vertoning de vragen van jouw klas naar [e-mail]. Vermeld daarbij jouw school en de datum van de filmvertoning. Wij zorgen dat de vragen bij de presentator terecht komen, die de vragen tijdens de filmvertoning aan Herman Polak zal stellen.

Ga nu naar het laatste gedeelte van de les. De volgende 2 slides met het verhaal van Frits Pont kun je overslaan.

Verdiepingsopdracht: Het verhaal van Frits Pront.

Joseph Joffo is de hoofdpersoon van de film. Joseph was 8 jaar en woonde in Parijs toen de Tweede Wereldoorlog begon. Frits was iets jonger, namelijk 5 jaar, en woonde in Amsterdam. 

Het verhaal van de film is waargebeurd. Joseph Joffo, zijn ouders en zijn broers hebben dus echt bestaan. Tot eind 2018 leefde Joseph nog. Net als Frits heeft hij de oorlog overleefd.

Het verhaal van Frits Pront heeft veel gelijkenissen met het verhaal van Joseph Joffo, maar is tegelijkertijd ook anders. Frits vluchtte niet, maar dook onder.

Hoe oud is Joseph Joffo geworden?

Hoe oud is Frits Pront nu?

Verdiepingsopdracht: Het verhaal van Frits Pront. (1)

Introduceer Frits Pront bij de leerlingen en vertel hen dat zij Frits Pront tijdens de filmvertoning zullen ontmoeten. Het is dus belangrijk zijn verhaal te kennen voordat de leerlingen naar de film gaan. Tijdens de filmvertoning mogen leerlingen vragen stellen aan Frits Pront. 

Lees met de leerlingen de informatie onder de hotspotbutton. Bespreek met de leerlingen de volgende vragen:

• Hoe oud is Joseph Joffo nu?
• Hoe oud is Frits nu?

Extra informatie voor de docent, ook te vinden onder de hotspotbutton:

Joseph Joffo is de hoofdpersoon van de film. Joseph was 8 jaar en woonde in Parijs toen de Tweede Wereldoorlog begon. Frits was iets jonger, namelijk 5 jaar, en woonde in Amsterdam. De Tweede Wereldoorlog begon in 1939 in Polen en was in 1945 afgelopen.
Het verhaal van de film is waargebeurd. Joseph Joffo, zijn ouders en zijn broers hebben dus echt bestaan. Tot eind 2018 leefde Joseph nog. Net als Frits heeft hij de oorlog overleefd.

Verdiepingsopdracht: Het verhaal van Frits Pront.

In de Tweede Wereldoorlog dook Frits, net als veel andere Joodse Nederlanders, onder. Frits was 6 jaar toen de oorlog in Nederland begon. Van zijn 6e jaar tot zijn 11e jaar heeft hij zich, net als zijn broer en zus, verstopt op verschillende adressen om niet naar een kamp te worden gebracht. Zijn zusje en ouders zijn vermoord in concentratiekampen. Frits en zijn broer hebben de Tweede Wereldoorlog overleefd.

Na de oorlog...? 

Frits heeft door de oorlog een erg moeilijke jeugd gehad. Hij verloor bijna zijn hele familie. Maar hij ging ook meer dan vijf jaar niet naar school en kon geen vrienden maken. Toen de oorlog voorbij was, heeft hij veel moeite gehad het allemaal weer in te halen. Op latere leeftijd ging hij alsnog studeren, hij studeerde aan de universiteit en werkte tot zijn pensionering als leraar Engels. Hij heeft twee kinderen gekregen.

Met het vertellen van zijn verhaal hoopt Frits iets te kunnen bijdragen aan het besef dat discrimineren van mensen verschrikkelijke gevolgen kan hebben.

Verdiepingsopdracht: Het verhaal van Frits Pront. (2)

Bekijk met de leerlingen het fragment met het verhaal van Frits Pront. Het fragment duurt 4:19 minuten. 

Bekijk ook met de leerlingen de informatie onder de hotspotbuttons of vertel deze informatie aan de leerlingen met behulp van de 'extra informatie voor de docent'.

Extra informatie voor de docent, ook te vinden onder de hotspotbutton.

In de Tweede Wereldoorlog dook Frits, net als veel andere Joodse Nederlanders, onder. Frits was 6 jaar toen de oorlog in Nederland begon. Van zijn 6e jaar tot zijn 11e jaar heeft hij zich, net als zijn broer en zus, verstopt op verschillende adressen om niet naar een kamp te worden gebracht. Zijn zusje en ouders zijn vermoord in concentratiekampen. Frits, en ook zijn broer, hebben de Tweede Wereldoorlog overleefd.

Extra informatie voor de docent, ook te vinden onder de hotspotbutton:

Na de oorlog...? Frits heeft door de oorlog een erg moeilijke jeugd gehad. Hij verloor bijna zijn hele familie. Maar hij ging ook meer dan vijf jaar niet naar school en kon geen vrienden maken. Toen de oorlog voorbij was, heeft hij veel moeite gehad het allemaal weer in te halen. Op latere leeftijd ging hij alsnog studeren. Hij studeerde aan de universiteit en werkte tot zijn pensionering als leraar Engels. Hij heeft twee kinderen gekregen.
Met het vertellen van zijn persoonlijk verhaal hoopt Frits iets te kunnen bijdragen aan het besef dat discrimineren van mensen verschrikkelijke gevolgen kan hebben.

Verdiepingsopdracht: Het verhaal van Frits Pront.

Het is best bijzonder om iemand te ontmoeten die zo veel heeft meegemaakt in een belangrijke periode uit onze geschiedenis; de laatste keer dat er oorlog was in Nederland. Wat zou jij willen vragen aan Herman Polak? Waar ben jij nieuwsgierig naar?

Je kunt vragen stellen over feiten (hoe wisten uw ouders waar u was?) of over gevoelens (heeft u tijdens de oorlog weleens gelachen?).

Welke vraag wil jij stellen aan Frits Pont?

Verdiepingsopdracht: Het verhaal van Frits Pront. (2)

Bespreek met de leerlingen wat zij van het verhaal van Frits Pront vinden. Laat de leerlingen een of meerdere vragen voor Frits Pront formuleren en opschrijven. 

Vaak is er tijdens de filmvertoning ruimte om spontaan vragen te stellen aan Frits Pront. Wil je er zeker van zijn dat een prangende vraag uit jouw klas aan Frits Pront wordt gesteld? Mail dan enkele dagen vooraf aan de vertoning de vragen van jouw klas naar [e-mail]. Vermeld daarbij jouw school en de datum van de filmvertoning. Wij zorgen dat de vragen bij de presentator terecht komen, die de vragen tijdens de filmvertoning aan Frits Pront zal stellen.

Deel 3: De film

Deel 3: De film

In het derde deel van deze les bekijken leerlingen de trailer van de film Un Sac de Billes om hen vast voor te bereiden op wat zij in het filmtheater gaan zien.

Ga je met jouw leerlingen de film in de klas kijken? Dan kun je er ook voor kiezen om nu de gehele film te starten.

Let op! Voor sommige leerlingen zijn de scènes in de film erg spannend en aangrijpend. Het is daarom zeer belangrijk een veilige omgeving te bieden.

Bekijk met de leerlingen de trailer van de film Un Sac de Billes.

Tip! Ga je de film in de klas kijken met de leerlingen? Dan kun je in plaats van de trailer ook meteen de film starten.

Wil je de film in de klas bekijken? De dvd van de film is kosteloos aan te vragen bij Movies that Matter. Op de website bestelt u de dvd door in de rechterkolom op 'bestel de dvd' te klikken. Wilt u graag persoonlijk geholpen worden? Bel gerust naar 020-2807612 om de dvd aan te vragen of vragen te stellen over het lesprogramma.

Un Sac    de Billes

Bedankt voor het volgen van deze les. We wensen jouw klas een fijne filmvertoning!

Wil je de film in de klas bekijken? De dvd van de film is kosteloos aan te vragen bij Movies that Matter. Op de website bestelt u de dvd door in de rechterkolom op 'bestel de dvd' te klikken. Wilt u graag persoonlijk geholpen worden? Bel gerust naar 020-2807612 om de dvd aan te vragen of vragen te stellen over het lesprogramma.

Wil je met jouw klas meer weten over de Tweede Wereldoorlog? Bekijk dan ook de serie 13 in de Oorlog via de pagina van Movies that Matter. Klik op 'Kijk deze film online' in de rechterkolom.

Wil je (nog) eens een gastspreker die de Tweede Wereldoorlog heeft meegemaakt bij jouw klas op bezoek? Bekijk dan eens de website van Landelijk Steunpunt Gastsprekers WOII-Heden.

Wil je jouw klas nog eens trakteren op zo’n inspirerende les, maar dan met een andere film en/of ander thema? Movies that Matter Educatie heeft een groot filmaanbod met lesmateriaal. Bekijk het aanbod hier.