Sector 06 Mentaal welbevinden

• Ootm
• Secundair onderwijs

Sector 06 

één op de vijf jongeren tussen twaalf en zestien jaar heeft er last van

Hoe ist met u?

 Uit het SIGMA onderzoek van KU Leuven blijkt dat één op de vijf jongeren tussen twaalf en zestien jaar al kampt met matig tot ernstige psychische klachten. Deze cijfers zijn zorgwekkend. Leerlingen in het secundair zijn kwetsbaar en bevinden zich in een cruciale fase in hun ontwikkeling. Tot op de dag van vandaag is er nog steeds niet voldoende ondersteuning voor hen om zich optimaal in hun vel te voelen.

Hoe ist met u?

In 2020 ondernamen 15- tot 19-jarigen van alle leeftijdsgroepen het vaakst een zelfmoordpoging. Dit blijkt uit een onderzoek van Zelfmoordlijn 1813. Vooraleer jongeren een zelfmoordpoging ondernemen, kampen ze met mentale moeilijkheden. Hier wordt nog altijd te weinig aandacht aan besteed. Doorheen de jaren zijn al verschillende stappen gezet en acties ondernomen, maar dat blijk te weinig om de hoge cijfers te doen dalen.

Hoe ist met u?

“Heel wat jongeren lopen vandaag de dag met veel twijfels, angsten en onzekerheden rond in hun hoofd en hebben nood aan extra hulp.”

“Ik zou op mijn school nooit een leerkracht in vertrouwen nemen, ondanks dat ik op een sociale school zit waar iedereen dus zorgzaam en sociaal zou horen te zijn.”

– Anonieme leerling secundair onderwijs

HOE KAN IK ANDERE JONGEREN HELPEN?

Als iemand naar je luistert, krijg je meer vertrouwen in jezelf en anderen. Het is een erg fijn gevoel.

Luisteren klinkt heel simpel, maar is dat niet altijd. We geraken nogal snel verstrooid door onze GSM of dwalen af naar onze eigen zorgen. We zijn van nature ook graag zelf aan het woord.

Maar het hoeft niet moeilijk te zijn. Awel verklapt 6 luistertips die ze zelf gebruikt en die ook jij kan gebruiken met een vriend of vriendin, je ouder of leerkracht.

Psychische problemen

Zijn problemen met je gevoelens, je gedachten of je gedrag. Wat je voelt, wat je denkt of de manier waarop je je gedraagt zorgt ervoor dat je even, of soms langer, niet meer de gewone dingen van elke dag kan doen. 

Zo kan je bijvoorbeeld niet meer goed opletten in de klas, of beleef je geen plezier meer aan spelen, of kan je niet meer goed eten, of werken of sporten omdat je zo verdrietig, boos of bang bent. Of omdat je alleen nog maar aan één ding kan denken of aan veel te veel dingen of aan alle dingen tegelijkertijd. Of omdat je maar niet kan blijven stilzitten of dingen doet zonder nadenken.

Psychische problemen

Je kan zelf merken dat het niet zo goed met je gaat, je hebt er echt wel last van. Het stoort jou.

Daarom noemen ze het soms ook een ‘stoornis’. Maar ook andere mensen kunnen zich zorgen over je maken. Zij kijken naar hoe je je gedraagt en wat jij vertelt over wat je voelt en denkt. Maar wat er precies allemaal in je hoofd omgaat, weten ze niet. Dat maakt het moeilijk. 

www.vrt.be

MAAK JONGEREN VEERKRACHTIG

“Vlaamse jongeren pakken problemen, tegenslagen, ruzies vaak niet echt aan, maar gaan op zoek naar afleiding, naar manieren om zich beter te voelen. Ze vluchten bijvoorbeeld in alcohol en drugs. Ze communiceren amper over hun problemen: niet met hun ouders, niet met hun leraren. Wel met vrienden of via sociale media.

Jongeren hebben ook nog veel vooroordelen over geestelijke gezondheid: ‘uit een depressie

geraak je zelf als je echt wil’ en ‘de psycholoog is voor als je gek bent’. De drempel om professionele hulp te zoeken ligt soms ook bij ouders nog hoog.

MAAK JONGEREN VEERKRACHTIG

Het zit ook in onze ‘Vlaamse aard’: je moet sterk zijn, je hoofd niet laten hangen, hard werken.

Te vaak vergeten we te zeggen dat jongeren ook fouten mogen maken, dat iedereen het eens

moeilijk mag hebben.

Pamperen is echter geen oplossing als preventieve maatregel. We moeten jongeren vooral

veerkrachtig maken: ze zelf oplossingen leren zoeken, ze niet afhankelijk of hulpeloos maken.

‘Je hebt nu dit probleem: hoe ga je dat aanpakken, wat doe jij en hoe kan ik je helpen?’

Dat is iets anders dan alles in hun plaats oplossen.”

Wat is dat dan weerbaarheid?

Weerbaar zijn is dat je voor jezelf opkomt met respect voor de ander. Eigenlijk is de term ‘weerbaarheid’ veel meer omvattend dan voor jezelf opkomen. Het gaat bijvoorbeeld ook over het incasseren van teleurstellingen, problemen oplossen, omgaan met kritiek, een eigen mening hebben. Als je onvoldoende weerbaar bent, kan je situaties meemaken die je niet fijn vindt, zoals kritiek krijgen, niet mee mogen doen, gepest worden...

4 weerbaarheid tips

4 tips waar we allemaal mee aan de slag kunnen om elkaars welbevinden naar boven te brengen.

1) Complimenten geven

Geef elkaar regelmatig gemeende complimenten. Richt je daarbij vooral op het proces, dus op wat de andere heeft gedaan of geprobeerd. Probeer zo min mogelijk complimenten gericht op z’n persoon (“Jij bent fantastisch” of “Je bent een sociaal meisje”) te geven.

4 weerbaarheid tips

2) Geef vertrouwen

 Geef elkaar verantwoordelijkheden en laat merken dat je in elkaar gelooft.

3) Grenzen stellen

Geef je eigen grens aan. Wanneer je merkt dat andere te ver gaan in een mopje of in gedrag mag je voor jezelf opkomen.

4) Praten over gevoelens

 Laat de andere uitpraten, stel zelf vragen en luister met aandacht. Hierdoor leren we onze gevoelens te uiten en worden we ons bewust van wat we wel en niet prettig vinden.

Vibe Check spel

Met de Vibe Check leren jullie je emoties herkennen en benoemen die sociale media berichten kunnen oproepen. Daarnaast ontdekken jullie verschillende strategieën die jullie kunnen helpen om met deze

emoties om te gaan. 

Dit is een belangrijke stap om jullie mentaal welzijn te beschermen of te verbeteren.

Opdracht: In groepjes per 4 aan de hand van de kaarten gesprek starten. 

Tijd 10 minuten.

Donkere gedachten spel

Voel je je soms eenzaam? Heb je het lastig met jezelf? Heb je stress of faalangst?

We denken vaak dat we de enige zijn, maar dat is niet zo. Iedereen heeft weleens donkere gedachten. Erover praten helpt. Maar hoe begin je daaraan?

Opdracht: In groepjes per 4 aan de hand van de kaarten gesprek starten. 

Tijd 10 minuten.

Waar kan je overal terecht?

www.tegek.be

Opdracht

Jullie krijgen een vragenlijst van Ine. 

Deze gaan jullie individueel invullen tegen het einde van de les.