Les 4 (13 september 2024) Gedeelde les. WWG (VO1) bijv bep (VO2) Dictee Debatteren DIAtoets

• Nederlands
• Secondary Education
• Age 12

L4 Wat doen we vandaag? 

1. VO1: Diataal: diaspel test.       VO2: ▪ Cursus 1 Meer dan lezen §3 leesopdracht 8 

2. VO1: Zelfstandig lezen             VO2: dictee 

3. Herhaling Cursus 5, §3 (onderwerp)                VO2: Cursus 5 Grammatica §7 §1 persoonsvorm.                                                                                  bijvoeglijke bepaling 

4. Cursus 5, §5 Werkwoordelijk gezegde 

5. Debat VO1 & VO2 

6. Huiswerk komende week 

Diataal toets: diaspel

- Ga naar www.diatoetsen.nl/login. Vul je gebruikersnaam in en je wachtwoord in - zie blad van diataal.

- Er staan 2 toetsen klaar: Diaspel (spelling/taal) & Diatekst (Begrijpend lezen)

- Start met "Diaspel" - gebruik een koptelefoon. "Diatekst" doen we volgende week online. 

- Klaar met "diaspel"? Lever je iPad en koptelefoon in en pak iets om te lezen - leesboek of tijdschrift

VO2

begin met Cursus 1 Meer dan lezen §3 leesopdracht 8

VO2: bijvoeglijke bepaling

Herhalen zinsdelen

• wwg = alle werkwoorden in de zin + te + aan het + splitswerkwoorden
• ond = wie/wat + wwg?
• lv = wie/wat + wwg + ond?
• mv = aan wie / voor wie?
• bwb = prullenbak (waar, wanneer, hoe, waarom)

Zinsdelen en zinsdeelstukken

- Werkwoordelijk gezegde

- Onderwerp

- Lijdend voorwerp

- Meewerkend voorwerp

- Bijwoordelijke bepaling

----------------------------------

- Bijvoeglijke bepaling

Zinsdelen

Zinsdeelstukken

De bijvoeglijke bepaling (bvb)

• De bijvoeglijke bepaling is GEEN zinsdeel, maar een deel van een andere zinsdeel.
• De bijvoeglijke bepaling zegt iets over het zelfstandig naamwoord in een zinsdeel.
•  De bijvoeglijke bepaling kan voor of achter een zelfstandig naamwoord staan.

Bijvoeglijke bepaling

- Een bijvoeglijke bepaling zegt iets over een zelfstandig naamwoord.

- Een bijvoeglijke bepaling vind je door te vragen: welk/wat voor + het zelfstandige naamwoord?

Voorbeeld: 

De slimme jongen \is \ lid \ geworden \ bij onze voetbalclub.

slimme = bijvoeglijke bepaling bij jongen (welke/wat voor + jongen?) 

onze = bijvoeglijke bepaling bij voetbalclub (welke/wat voor + voetbalclub?)

Tip: welk/wat voor + zelfst. nw.?

Een bijvoeglijke bepaling zegt iets over een zelfstandig naamwoord. Een bijvoeglijke bepaling vind je door te vragen welk/wat voor + het zelfstandige naamwoord?

Let op: het is niet een zelfstandig zinsdeel!

Voorbeeldzin bvb

Ze / speelt / het mooiste melodietje uit de musical.

ond pv+wwg                               lv

• Wat is het belangrijkste znw in het lijdend voorwerp?
  
• Melodietje
• Welk / wat voor + melodietje?
• mooiste = bijvoeglijke bepaling bij melodietje
  
• uit de musical = bijvoeglijke bepaling bij melodietje
  

huiswerk (alvast)

▪ Cursus 5 Grammatica §7 bijvoeglijke bepaling   

Maak opdracht 1, 2 en 4 

 

werkwoordelijk gezegde (VO1)

Wat is de persoonsvorm ook alweer?

- De persoonsvorm is altijd een werkwoord.

- (Bijna) Elke zin heeft een persoonsvorm.

- Elke zin heeft maar één persoonsvorm (behalve samengestelde zinnen!)  

-  Staat er maar één werkwoord in de zin? Dan is dat automatisch de persoonsvorm.

-  Als je er een vraagzin van maakt, komt de persoonsvorm vooraan. Door de zin van tijd of getal te veranderen kan je de persoonsvorm vinden. Het werkwoord dat verandert is de persoonsvorm. 

Hoe maak je zinsdelen?

Doe de zinsdeelproef: Probeer welke woorden je samen voor de persoonsvorm kunt zetten.

Kijk welke woorden altijd naast elkaar blijven staan als je de zin verandert.

- Na het zesde lesuur / mogen / de leerlingen / naar huis.

- De leerlingen / mogen / na het zesde lesuur / naar huis. 

- Naar huis / mogen / de leerlingen / na het zesde lesuur. 

- Naar / mogen / de leerlingen / huis / na het zesde lesuur.

- na het / mogen / de leerlingen / naar huis / zesde lesuur.

Wat is de persoonvorm? "Mijn moeder doet elke woensdag boodschappen op de markt."

Wat is de persoonvorm? "Op zondag ga ik altijd een heel eind wandelen met mijn hond."

Werkwoordelijk gezegde (wg)

• Alle werkwoorden in een zin vormen samen het werkwoordelijk gezegde (wg). 
• Het werkwoordelijk gezegde zegt wat het onderwerp ‘doet’ of wat het onderwerp ‘overkomt’.
  
• Soms bevat het werkwoordelijk gezegde maar één werkwoord (de persoonsvorm), soms zijn het er meer. 

• Bij scheidbare werkwoorden horen alle stukjes van het werkwoord bij het werkwoordelijk gezegde.
  

    Bijvoorbeeld:

    – Thomas zet samen met Sofia de tent  op.

       pv = zet, wg = zet op (want het hele werkwoord is ‘opzetten’)

Even controleren:
De persoonsvorm hoort altijd bij het werkwoordelijk gezegde.

1. juist
2. onjuist

Joris gaat vanavond skaten.

Persoonsvorm (pv) =

1. gaat
2. Joris
3. vanavond
4. gaat skaten

Joris gaat vanavond skaten.

Het werkwoordelijk gezegde (WG)=

1. gaat
2. Joris
3. vanavond
4. gaat skaten

Joris gaat vanavond skaten.

Het onderwerp (OW) =

1. gaat
2. Joris
3. vanavond
4. gaat skaten

Wat is het werkwoordelijk gezegde?
'Peter heeft gisteren zijn scooterrijbewijs gehaald.'

1. heeft
2. heeft gehaald
3. gehaald
4. Er is geen werkwoordelijk gezegde

Cursus 5 Grammatica

 Werkwoordelijk gezegde

Maak van Cursus 5, Par 5: 

Opdracht 1 (met elkaar)

Opdracht 2. 

Opdracht 5. 

Nog even controleren:
Een werkwoordelijk gezegde bestaat altijd uit meerdere werkwoorden.

1. Waar
2. Niet waar

Morgen ga ik fietsen naar school.

Wat is het werkwoordelijk gezegde?

1. ga
2. ga fietsen
3. fietsen

Debat: Het is niet nodig om grammaticaal correct te schrijven.  

Argumenten voor: 

Argumenten tegen: 

Debat: Mobiele telefoons zouden verboden moeten worden voor kinderen onder de 16 jaar. 

Argumenten voor: 

Argumenten tegen: 

Een debat is een discussie met regels waarbij je de jury (en het publiek) wilt overtuigen.

Dat is anders dan een:

• Discussie: Een gesprek met een meningsverschil waarbij je elkaar wilt overtuigen.
  
• Dialoog: Een gesprek tussen twee personen.

Wat is een debat?

De meeste mensen denken bij debat aan de Tweede Kamer.

Hier debatteren volksvertegenwoordigers over welke nieuwe regels er in het land moeten worden ingevoerd. Daarbij willen ze aan de mensen die op hen hebben gestemd laten zien dat ze hun beloftes waarmaken. 

Waar wordt gedebatteerd?

Afbeelding: Publiek domein

Ook wordt er veel gedebatteerd in verkiezingstijd. Zie bijvoorbeeld dit fragment waarbij Donald Trump tegen Joe Biden debatteert. Vooral Trump lijkt moeite te hebben om zich aan debatsregels te houden. Hij kan Biden en de moderator maar niet laten uitpraten.  

Waar wordt gedebatteerd?

Bron fragment: Op1

Vraag: Wie willen politici overtuigen in een verkiezingsdebat op televisie?

1. De politici waartegen ze debatteren
2. Het publiek
3. Mensen die mogen stemmen tijdens de verkiezingen

Waar wordt gedebatteerd?

Sommige mensen doen aan debat zoals andere mensen aan voetbal doen. Deze mensen trainen wekelijks met hun team om mee te doen aan debattoernooien. Hierbij oefenen ze met stellingen die ze vooraf gekregen hebben. Een stelling is een idee over hoe de wereld zou moeten zijn.

Voorbeelden van stellingen zijn:

• Het is beter als studieselectie op basis van cijfers wordt afgeschaft. 
• Bij internationale klimaatonderhandelingen moeten toekomstige generaties een plek aan tafel krijgen. 

Debatteren draait dus om overtuigen. Er zijn drie middelen waarmee je mensen kan overtuigen.

1. Argumentatie: klopt het wat je zegt?
   
2. Presentatie: geloof je in wat je zegt?
   
3. Teamwork: zeggen jij en je team hetzelfde?

Deze onderdelen zijn niet alleen los van elkaar belangrijk, 

maar versterken elkaar ook.

Hoe overtuig je?

Presentatie

Eén van de overtuigingsmiddelen is dus presentatie: hoe je iets zegt.

Kijk eens naar dit fragment. Acteurs Yannick van de Velde en Pierre Bokma improviseren een situatie waarin Yannick probeert om Pierre te overtuigen dat hij zijn falende restaurantgerechten moet aanpassen. 

Opdracht: schrijf op wat Yannick doet in zijn presentatie, dat (niet) overtuigend is.

Bron fragment: HUMAN

Grote kans dat één van jouw antwoorden ging over één van de volgende onderdelen:

• Oogcontact
  
• Lichaamstaal
  
• Stemgebruik
  
• Uitstraling

🡪 Dit zijn dus de dingen waar je op wil letten als je gaat presenteren! Of dat nou in of buiten een debat is.

 

Presentatie

Verschillende debatten zijn vastgelegd op camera en uitgezonden op televisie. Bekijk hieronder interessante (momenten uit) debatten, afkomstig uit het archief van Beeldengeluidopschool.nl 

• Pim Fortuyn vs. Ad Melkert
• Geert Wilders vs. Mark Rutte
• Pepijn van Houwelingen vs. Sjoerd Sjoerdsma

 

Opdracht: Schrijf op wat je overtuigend vindt in de presentatie of argumentatie van de politici.

Interessante debatten 

Er zijn verschillende programma's die over debatten gaan. Bekijk hier een kleine selectie uit het archief van Beeldengeluidopschool.nl. Hier vind je ook de lijst met fragmenten.

• Niet op de persoon spelen (Baudet - Kaag)
• Lichaamstaal belangrijk bij een verkiezingsdebat - Obama versus McCain
• Halve finale Op weg naar het lagerhuis

• Bekijk hier het programma U  kijkt zo lief ..." Over ruim 50 jaar tv-debatten 
• Grof taalgebruik in de Tweede Kamer
• Lijst met fragmenten

 

Interessante programma's 

Meer leren?

Wil je nou ook leren over argumentatie en teamwork? Of weten hoe je een debat voert in de klas?

Kijk dan eens op www.schooldebatteren.nl

Volg ons op insta: @schooldebat

Kijk naar debattips op YouTube: Schooldebatteren

Blijf op de hoogte via LinkedIn: Stichting Nederlands Debat Instituut

Lesafsluiting

Volgende week weer een online les. 

▪ Cursus 5 Grammatica   

§5 wwg maken opdracht 2 en 3  

  

▪ Cursus 1 meer dan lezen - voorbereiden op volgende les: §4 lees de theorie door en tekst 1-5 (blz 24-25)