De vrije economie in Indonesië
1 / 23
Lesduur is: 120 minOnderdelen in deze les
Slide 1 - Tekstslide
Kies je eigen titel van deze les. Ik heb de 4 meest voorkomende titels (uit methodes) hier alvast geplaatst. Je kunt ze deleten als je ze niet gebruikt.
Introductie bij foto
Dit is Madelon. Zij woonde met haar man in Indië. Herkennen de leerlingen haar kleding? Welke tijd is dit misschien? Wat vinden ze eigenlijk van haar kleding? (modieus, echt Roaring twenties!) En wat vinden ze van de blik van Madelon? Ze schreef kritische boeken (bekendste in 1936) en scheidde van haar eerste man in 1926. Wat vinden de leerlingen hiervan? Verbaast het ze bij een persoon uit begin vorige eeuw?Informatie:
Madelon Székely-Lulofs: Van 1917 tot 1926 was zij gehuwd met de rubberplanter Hendrik Doffegnies uit Deli (Indië). Met hem kreeg ze twee dochters, Mary Maud en Christine (Tineke). Ze begon verhalen te schrijven die de Hongaarse planter László Székely (niet te verwarren met de Hongaarse architect met dezelfde naam) liet plaatsen in een krant op Sumatra. In 1926 werd het huwelijk van Lulofs en Doffegnies ontbonden en trouwde Lulofs met Székely. Met hem kreeg zij nog een dochter, Clothilde Malvina.
Het echtpaar verhuisde naar Sumatra en Székely-Lulofs publiceerde verhalen in het tijdschrift Groot Nederland. In 1931 maakte ze haar debuut als romanschrijfster met Rubber. Mede door een lawine aan kritieken werd Rubber meteen een bestseller. De roman werd in vijftien talen vertaald, onder meer in het Engels, Duits, Frans, Zweeds, Deens, Fins, Tsjechisch, Hongaars, Maleis en Spaans. Ook werd het boek verfilmd (1936)
Slide 2 - Link
Als deze link het niet doet: probeer in te loggen.
Als het dan nog niet beschikbaar is: gebruik filmpje van SchoolTV op de dia hierna.
Slide 3 - Video
Misschien een beetje kinderachtig filmpje maar laat wel alles zien dat nodig is, ook een stukje uit de film Rubber.
Slide 4 - Tekstslide
Bespreek > topografie. Waar ligt Indonesië. Hoe groot is de archipel? In vergelijking met Nederland? Hoe kwam je er in die tijd? Lange reis?
Producten bekijken > Naast rubber en olie werden er nog veel meer grondstoffen uit Indië gehaald en was er naast plantages dus ook veel industrie aanwezig (mijnbouw).
Slide 5 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 6 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 7 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 8 - Tekstslide
Er werd voor Nederland geld verdiend in Indonesië. In de 19e eeuw werd dat oa gedaan door plantages te maken.
- Wat is een plantage?
- hoe vind je de omgeving eruit zien op deze foto? Kun je iets zeggen over de omgeving? Waar zouden de meeste plantages gemaakt zijn (stad/platteland)(jungle/aan de kust)? Was een plantage goed voor het milieu (monocultuur/bomen gekapt etc)?
- Wie staan er op de foto? Wie zit? Verschil tussen beide? Waarom was er een verschil? Welke werk deden deze mensen?
Slide 9 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 10 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 11 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 12 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 13 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 14 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 15 - Tekstslide
De tinmijnen van Banka en Billiton, 1930.
In 1850 besloten twee Nederlandse barons om het eiland Billiton te gaan verkennen, omdat zij verwachtten dat er daar net zulke waardevolle bodemschatten zouden zijn als op Banka. De barons, Wolter Robert van Hoëvell en Vincent Gildemeester van Tuyll van Serooskerken, stuurden een verkenner naar het eiland. Die kwam echter terug met de mededeling: “Het is zeker, dat het eiland Billiton geen tinerts in zijn bodem bevat.” Een jaar later nam baron Van Tuyll echter toch zelf maar een kijkje, en binnen enkele uren vond hij al tin. Samen met twee kompanen besloot hij de tinerts op Billiton te gaan ontginnen. In 1852 werd de concessie aan baron Van Tuyll verleend, zoals blijkt uit het Bijblad van de Nederlandsche Staats-Courant 1852-1853.
De eerste jaren verliepen de zaken op Billiton slecht. Vele lokale en Chinese koelies werden ziek of overleden. Baron Van Tuyll was volgens zijn kompanen ongeschikt voor de leiding van het bedrijf. Om de problemen het hoofd te bieden werd in 1860 een naamloze vennootschap opgericht om een en ander te structureren, de Billiton Maatschappij NV.
Zowel op Banka als op Billiton werden ook later nog veel Chinese koelies gebruikt. De Nederlanders gaven ook leidinggevende functies aan de Chinezen, en in 1920 was bijna de helft van de bevolking van Banka-Billiton van Chinese afkomst.
Vooruitzichten
Tin wordt vooral gebruikt in elektronische apparatuur, zoals mobiele telefoons. Bekende fabrikanten zoals Apple en Samsung geven aan dat ze het belangrijk vinden dat de tin die ze gebruiken op een verantwoorde manier wordt gewonnen. De Britse krant The Guardian heeft beide bedrijven gevraagd of ze tin vanuit deze regio gebruiken, maar de bedrijven konden daar geen uitsluitsel over geven. Het Koreaanse bedrijf LG zegt daarover: “Wij nemen deze zaken serieus en wij geloven dat er branche-breed actie nodig is om de problemen op te lossen.”
zie: indearchipel.com, 25 maart 2013
Slide 16 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 17 - Tekstslide
Bespreek:
Plantages hebben arbeiders nodig
Vaak te weinig arbeiders (gebieden dunbevolkt)
Arbeiders worden voornamelijk uit China gehaald
Deze contractarbeiders worden koelies genoemd
Werken keihard voor een laag loon
Koelies worden zeer slecht behandeld (lijfstraffen)
Opstanden worden keihard neergeslagen
Slide 18 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 19 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 20 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 21 - Tekstslide
Trek samen met de klas een conclusie > hoe keken de Europeanen naar het Indonesische landschap?
> En naar de mensen? (allemaal productiefactoren, zie economieles)
> Wanneer begon dus milieuvervuiling eigenlijk?
> Hoe protesteerden mensen tegen dit systeem?
Vertel: dit schilderij, getiteld Tales of the Gold Mountain, verhalen van de gouden berg, toont de door mijnbouw uitgegraven Ertsberg in Papoea, de grootste koper- en goudafzetting ter wereld. De foto van de afgegraven berg zag je in de vorige slide. De kunstenaar Maryanto laat dit landschap met overblijfstelen van de mijnindustrie zien om de vernietigende exploitatie van het gebied aan de kaak te stellen. Hij werkte in zogenaamde gesso-stijl. De witte lijnen die zijn uitgekrast in de zwarte ondergrond.
Doe: druk op de hotspot
Lees de tekst die onder de hotspot staat. Slide 22 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 23 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
