Kinderboekenweek 2025 groep 7-8 door IDFA

• Filmeducatie
• Basisschool
• Groep 7,8

Introductie

Deze filmlessen zijn een samenwerking tussen Kinderboekenweek, Kunstgebouw Filmhub-Zuid Holland, Cinekid, International Filmfestival Rotterdam, Taartrovers en IDFA. De filmlessen en de films worden gratis aangeboden en werden in deze les geïntegreerd, je hoeft dus nergens anders in te loggen. Deze les richt zich op groep X en X van het basisonderwijs. Lesduur: 30 min. (zonder doe-opdracht).

Instructies

Je vindt de instructies voor deze les in de notities onder elke slide. 

Let op: als je de les aan het geven bent en de notities aanklikt, kunnen de leerlingen die ook zien. Het is daarom handig als je de les eerst uitprint.

Deze filmlessen zijn een samenwerking tussen Kinderboekenweek, Kunstgebouw Filmhub-Zuid Holland, Cinekid, International Filmfestival Rotterdam, Taartrovers en IDFA. De filmlessen en de films worden gratis aangeboden.

Wat betekenen de iconen?

Opdracht

Luister

Vraag

Kijk

Informatie

Het doel van deze lessen is om leerlingen in aanraking te brengen met film zoals zij deze (waarschijnlijk) niet eerder zagen, erover te praten en goed te leren kijken.

Het filmprogramma bevat een korte film die verbonden is aan het Kinderboekenweek thema "Vol avontuur!". Je kunt deze les gebruiken om het thema in te leiden en daarna aan de slag te gaan met boeken. 

Heb je nog niet eerder met LessonUp gewerkt? Hierbij wat aanvullende informatie: LessonUp maakt gebruik van icoontjes, deze worden hotspots genoemd. Klik op de hotspots om deze te openen en de vragen, opdrachten en extra informatie zichtbaar te maken. Tip: 'Sluit' de hotspot door er nogmaals op te klikken. Klik daarna pas op de volgende hotspot.

We kijken en bespreken een korte documentaire die past bij het thema van de Kinderboekenweek: 'Vol Avontuur!'

Dit gaan we doen

Ter voorbereiding maken we twee keer een woordweb van beelden en geluiden die in ons opkomen bij dit thema.

Afsluitend gaan we op een creatieve manier aan de slag met avontuur in onze eigen omgeving.

Dit gaan we doen:

• We kijken en bespreken een korte documentaire die past bij het thema van de Kinderboekenweek: 'Vol Avontuur!'
• Ter voorbereiding maken we twee keer een woordweb van beelden en geluiden die in ons opkomen bij dit thema.
• Afsluitend gaan we op een creatieve manier aan de slag met avontuur in onze eigen omgeving.

Filmmakers denken heel goed na over de beelden die ze mensen willen laten zien. Schrijvers doen dat ook, want lezers maken in hun fantasie beelden bij wat er in een boek staat.

We gaan nu twee keer een woordweb invullen. Doe even alsof jij zelf een filmmaker of schrijver bent.

Welke beelden en welke geluiden komen er in jou op als je denkt aan avontuur? Vul het in op de volgende twee slides.

Introductie

• Filmmakers denken heel goed na over de beelden die ze mensen willen laten zien. Schrijvers doen dat ook, want lezers maken in hun fantasie beelden bij wat er in een boek staat.
• We gaan nu twee keer een woordweb invullen. Doe even alsof jij zelf een filmmaker of schrijver bent.
• Welke beelden en welke geluiden komen er in jou op als je denkt aan avontuur? Vul het in op de volgende twee slides.

Welke beelden komen er
in jou op als je denkt
aan avontuur?

Welke beelden komen er in jou op als je denkt aan avontuur? Er is geen goed of fout! Bespreek de antwoorden klassikaal.

Als de leerlingen niet zijn ingelogd via de LessonUp code, laat ze dan hun antwoorden opschrijven op papier of klassikaal benoemen.

Welke geluiden komen er
in jou op als je denkt
aan avontuur?

Welke geluiden komen er in jou op als je denkt aan avontuur? Er is geen goed of fout! Bespreek de antwoorden klassikaal.

Als de leerlingen niet zijn ingelogd via de LessonUp code, laat ze dan hun antwoorden opschrijven op papier of klassikaal benoemen.

Soms kan een stilstaand beeld in de film je al veel vertellen over de film! Laten we kijken naar verschillende filmstills.

Wat zie je op dit plaatje? Waar denk je dat het is?

Op dit plaatje zien we het Saimameer, in Finland. Zoek op internet op: waar ligt het Saimaameer? Hoe groot is de afstand in kilometers tussen jullie school en Lake Saimaa?

Vragen aan de hand van een filmstill

De leerling ervaart gevoelens en gedachten bij het kijken naar het plaatje en kan samen met de medeleerlingen en de leerkracht verkennen wat diegene ziet. De leerling luistert aandachtig hoe andere leerlingen hun ervaring verwoorden en relateert deze aan het eigen taalgebruik. In gesprek met medeleerlingen kunnen de gedachten en emoties die opkomen gekoppeld worden aan wat diegene ziet en denkt.

Vertel de leerlingen: Een filmstill is een stilstaand plaatje uit de film. Dit is een afbeelding uit de documentaire Winter Lake. Deze film gaan we later in de les in zijn geheel bekijken.

• Soms kan een stilstaand beeld in de film je al veel vertellen over de film! Laten we kijken naar verschillende filmstills.
  
  
• Wat zie je op dit plaatje? Waar denk je dat het is?
  Eigen antwoorden. Hulpvragen: Waar zie je dat aan? Wie denkt daar anders over? Wat kunnen we nog meer ontdekken?
  
  
• Op dit plaatje zien we het Saimameer, in Finland. Zoek op internet op: waar ligt het Saimaameer? Hoe groot is de afstand in kilometers tussen jullie school en Lake Saimaa?
  Als leerlingen zelf geen devices in de klas hebben, kun je dit klassikaal doen op het digibord.

We gaan nu kijken naar de documentaire Winter Lake. De film duurt 15 minuten. Na afloop bespreken we de film.

Kijkvraag

Houd tijdens het kijken naar de film de volgende vraag in je hoofd: wat hebben Emika en Antti allemaal bij zich op hun avontuur? Na de film bespreken we dit.

Vertel de leerlingen:

• We gaan nu kijken naar de documentaire Winter Lake. De film duurt 15 minuten. Na afloop bespreken we de film.
• Kijkvraag – houd tijdens het kijken naar de film de volgende vraag in je hoofd: wat hebben Emika en Antti allemaal bij zich op hun avontuur? Na de film bespreken we dit.

Op de volgende pagina kun je de film aanzetten. Zorg voor een zo goed mogelijk kijkervaring voor de leerlingen: Is het lokaal voldoende verduisterd om de beelden goed te kunnen zien? Staat het geluid aan?

De film wordt na 1 september aan deze LessonUp toegevoegd.

Winter Lake, Petteri Saario

Wat vond je van de film?

Als het goed is heb je opgelet wat Emika en Antti allemaal bij zich hadden. Probeer tien dingen op te schrijven die je in de film hebt gezien.

Ik ga op reis en neem mee...

Nog wat tips voor je avontuur:

• Kompas, satelliettelefoon of GPS-apparaat (niet overal is mobiel bereik of stroom om je mobiel op te laden),
• Zaklamp (er is geen stroom en geen licht),
• EHBO-spullen, 
• Drinkwater (en/of een waterfilter om natuurwater te kunnen drinken).

We gaan nu reflecteren op de film die de leerlingen net hebben gezien. De leerlingen praten over het verhaal op basis van hun observaties. Er is geen goed of fout antwoord. 

• Wat vond je van de film?
  Eigen antwoorden. De leerkracht kan doorvragen: Waar zag je dat aan? Wie denkt daar anders over? Waarom is dat? Heb je een vraag na het kijken van deze film? Wat is  wat je is bijgebleven nadat je de film zag?
  
  
• Als het goed is heb je opgelet wat Emika en Antti allemaal bij zich hadden. Probeer tien dingen op te schrijven die je in de film hebt gezien.
  Onder andere: tent, slee met touw om spullen niet te hoeven dragen, grill om eten te bereiden boven het vuur, brandhout, bekers, handschoenen, ijsboor, visdraad, warme kleding, laarzen, mobiele telefoon. 
  
  
• Ik ga op reis en neem mee... Nog wat tips voor je avontuur:
  - Kompas, satelliettelefoon of GPS-apparaat (niet overal is mobiel bereik of stroom om je mobiel op te laden),
  - Zaklamp (er is geen stroom en geen licht),
  - EHBO-spullen,
  - Drinkwater (en/of een waterfilter om natuurwater te kunnen drinken).

Als je op avontuur gaat, ligt er altijd wel een beetje gevaar op de loer. Wat zijn de gevaren voor Emika en Antti?

Maar: op avontuur gaan heeft ook heel veel leuke kanten! Wat zou jij leuk vinden aan de kampeertrip die Emika en Antti maken?

Emika en haar neef kamperen in het wild, niet op een camping. Wat is het verschil?

Emika en Antti doen dat ook nog eens zonder ouders! Wat moet je kunnen of weten om helemaal zelf te gaan wildkamperen in de vrieskou?

Dit is een denkopdracht waarop leerlingen vrij kunnen antwoorden. Er is geen goed of fout antwoord. Dit is ter voorbereiding op de volgende slide met een doe-opdracht.

• Als je op avontuur gaat, ligt er altijd wel een beetje gevaar op de loer. Wat zijn de gevaren voor Emika en Antti?
  Het grootste gevaar is de lage temperatuur: ze moeten zorgen dat ze warm blijven.
  
  
• Maar: op avontuur gaan heeft ook heel veel leuke kanten! Wat zou jij leuk vinden aan de kampeertrip die Emika en Antti maken?
  Eigen antwoorden
  
  
• Emika en haar neef kamperen in het wild, niet op een camping. Wat is het verschil?
  Op een camping zijn er meer mensen om je heen die ook aan het kamperen zijn. Op een camping zijn vaak ook voorzieningen zoals een toiletgebouw en elektriciteit. Wanneer je wild kampeert heb je dat niet, en moet je echt álles zelf regelen.
  
  
• Emika en Antti doen dat ook nog eens zonder ouders! Wat moet je kunnen of weten om helemaal zelf te gaan wildkamperen in de vrieskou?
  Bijvoorbeeld: je moet weten of er gevaarlijke dieren in de omgeving leven en hoe je jezelf daartegen beschermt, je moet weten hoe je vuur maakt, je moet knopen kunnen leggen, je moet jezelf kunnen vermaken met weinig spullen, je moet weten hoe je eten kunt bereiden op een kampvuur, je moet een beetje eerste hulp kunnen verrichten.

Avontuur is overal te vinden, ook in je eigen buurt! Maak een plattegrond van je buurt en markeer de plekken waar volgens jou het avontuur te vinden is.

Kies een van de plekken en beantwoord de vraag: wat maakt deze plek avontuurlijk? Beschrijf het avontuur dat er te vinden is zo spannend mogelijk. Neem ook zintuiglijke ervaringen mee: wat hoor, voel, ruik, zie je daar? Je mag het opschrijven, tekenen, mondeling vertellen in een spraakbericht of verwerken in een strip.

Optioneel

Optioneel: creatieve opdracht

• Avontuur is overal te vinden, ook in je eigen buurt! Maak een plattegrond van je buurt en markeer de plekken waar volgens jou het avontuur te vinden is.
• Kies een van de plekken en beantwoord de vraag: wat maakt deze plek avontuurlijk? Beschrijf het avontuur dat er te vinden is zo spannend mogelijk. Neem ook zintuiglijke ervaringen mee: wat hoor, voel, ruik, zie je daar? Je mag het opschrijven, tekenen, mondeling vertellen in een spraakbericht of verwerken in een strip.

Wie wil wat vertellen over de plattegrond en bijbehorende beschrijving? 

• Welke plaats heb je gekozen en waarom?
• Waarom heb je gekozen voor deze vorm (tekening, stripverhaal, spraakbericht of iets anders)?

Wat was je idee?

Hoe heb je dat gedaan?

Optioneel

Klassikale reflectie op creatieve opdracht

• Wie wil wat vertellen over de plattegrond en bijbehorende beschrijving? Welke plaats heb je gekozen en waarom? Waarom heb je gekozen voor deze vorm (tekening, stripverhaal, spraakbericht etc.)?
  Eigen antwoorden. De leerkracht kan doorvragen met: Wat heb je allemaal uitgeprobeerd? Waar ben je trots op? Wat zou je de volgende keer anders doen?

Bij het creëren van beeld komen er allerlei leerprocessen langs. Leerlingen ontwikkelen hun artistiek creatief vermogen en leren kritisch na te denken door zelf beelden te maken. Ze raken geïnspireerd door de films die ze zien en hun eigen beleving. Ze leren de bestaande

filmtaal te spreken en passen hun eigen beeldtaal toe.

IDFA's onderwijsprogramma wordt mede mogelijk gemaakt door Fonds 21, Brook Foundation, Deloitte Impact Foundation
en IDFA's Dikke Vrienden+. 

Bedankt voor het meedoen aan deze les!
Meer film in de klas? 

Ga naar idfa.nl/docschoolonline of filmeducatie.nl

Tip voor docenten: met een gratis Docschool Online lidmaatschap krijg je toegang tot meer dan honderd documentaires en bijbehorend lesmateriaal. Lees meer en meld je aan op idfa.nl/docschoolonline

IDFA is altijd benieuwd naar de manier waarop ons lesmateriaal in de klas is behandeld. Heb je tips en/of aanvullingen voor ons of voor andere docenten? Laat het ons weten via [e-mail]. Bedankt!