Les 4 funcies media en mediawijsheid

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Maatschappijleer

Les 4: Media 

Functies media en mediawijsheid

Planning deze les

• Vorige les
• Doelen deze les
• Actualiteit
• Instructie thema media 
• Mediawijsheid: online shaming
• Je tijd nuttig besteden
• Afronden van de les (gezamenlijk)

Vorige lessen

- Wat criminaliteit is + verschil overtreding/misdrijf..

- Geschreven/ongeschreven regels.

- Plaatsgebonden en tijdsgebonden criminaliteit.

- Risicofactoren en theorieen die criminaliteit verklaren.

- De rechtszaak (rollen, taken, volgorde)

- Preventie + repressie

- Doelen van straffen.

- Soorten straffen, inclusief HALT en TBS.

Drie lessen criminaliteit afgerond. We hebben het gehad over:

Doelen deze les

• Beeldvorming kunnen herkennen in de media.
• De functies van de media kunnen benoemen.
• Uit kunnen leggen hoe media jou kunnen beïnvloeden.
• Weten hoe een filterbubbel ontstaat.
• Kritisch kunnen kijken naar jouw rol in het gebruik van sociale media.
• Samenwerken.
• Werken aan de opdracht of voorbereiden voor het tentamen.

Actualiteit en beeldvorming

 “Tuig, blijf van de spullen af.”

 “De rotzakken die dit op hun geweten hebben verdienen straf.” Terwijl hij de knuffel vasthoudt, zegt hij: “Zelfs kinderen zijn het slachtoffer.” 

“Schiphol: excuses voor chaos, grens aan aantal vluchten in drukke periodes.” 

(bron: NOS — neutrale, bestuurlijk/feitelijke toon: excuses + maatregel)

“Chaos en lange wachtrijen: Schiphol heeft 't vooral aan zichzelf te danken.” 

(bron: RTL Nieuws — dramatisch woordgebruik: “chaos”, schuldtoewijzing)

“Weer extreme drukte op Schiphol: ook in Eindhoven en Düsseldorf lange rijen en klagende reizigers.” 

(bron: AD — duidelijk nadruk op ‘extreem’, emoties van reizigers.)

Beeldvorming kan leiden tot:

- Stereotypering

- Subjectief beeld/incompleet beeld

De foto die indruk maakte

In 2014 werd vlucht MH17 van Malaysia Airlines door een Russische BUK-raket neergehaald. Het vliegtuig was onderweg van Amsterdam naar Kuala Lumpur en stortte neer in Oekraïne. Niemand overleefde de ramp. Aan boord waren 193 Nederlanders. Pro-Russische rebellen in het gebied waren als eersten ter plekke. Eén foto, waarop een rebellenleider een knuffel uit het neergestorte toestel toont, zorgde voor boosheid in Nederland. Op twitter.com werd met afschuw gereageerd: “Tuig, blijf van de spullen af.” De rebellen werden criminelen genoemd. Een dag later verscheen echter een video waarin dezelfde rebellenleider roept: “De rotzakken die dit op hun geweten hebben verdienen straf.” Terwijl hij de knuffel vasthoudt, zegt hij: “Zelfs kinderen zijn het slachtoffer.” Uit respect voor de doden slaat hij vervolgens een kruisje.

Krantenkoppen:

Feitelijk verschil: alle drie de stukken gaan over hetzelfde nieuwsfeit: grote drukte/organisatorische problemen op luchthavens en de gevolgen voor reizigers.

Verschil in framing:

NOS benadrukt verantwoordelijkheid/maatregel en gebruikt neutrale termen (excuses, grens aan vluchten) → schept beeld van bestuurlijke reactie. 

RTL en AD gebruiken woorden als “chaos”, “extreme drukte”, “lange wachtrijen” en benadrukken de ervaring van reizigers → scheppen een gevoel van urgentie en onrust. 

Effect op lezer: titels met woorden als chaos of extreem activeren emotie en trekken aandacht.

Functies media: maak aantekeningen!

(Maatschappelijke) functies

- Informeren

- Controle/waakhond

- Socialiseren

- Amusement

- Mening vormen (opinieren)

- Reclame (online profilering --> persoonlijke reclame)

Beeldvorming

- Manipuleren

- Selectieve waarneming

Online profilering: mbv cookies wordt er een digitaal profiel van jou gemaakt --> persoonlijke reclame).

Manipulatie: met opzet weglaten of veranderen van feiten.

Desinformatie: informatie die niet klopt en de maker weet dit ook. Hij doet dit bewust --> iemand beïnvloeden of verwarren (voor aandacht of geld).

Een voorbeeld is nepnieuws (chip in coronavaccin).

Selectieve waarneming: je kiest bewust en onbewust wat je wilt zien en horen (als je rookt, zul je een video over gevaren van roken ws wegklikken).

Mediawijsheid: online shaming

- Wees voorzichtig met het delen van informatie.

- Kritisch omgaan met informatie die je krijgt.

- Filterbubbel: door jouw zoektermen, koopgedrag en e-mailverkeer wordt een profiel aangemaakt. Andere meningen en kritiek worden weggelaten.

Online shaming

Bekijk de korte film #tagged en leer hoe je online respectvol met elkaar omgaat

Deze les is geschikt vanaf vo klas 2

Introductie

• Vandaag gaan we klassikaal kijken naar de korte Nederlandse film #tagged. De film gaat over online shaming en de gevolgen ervan.
• De film wordt ingeleid door actrice Magali Bruins, die de hoofdrol in #tagged speelt.

Introductie: bekijk video. Actrice Magali Bruins stelt zich voor en vertelt over:

• Het bijzondere vertelperspectief van de film, vanuit de smartphone van de hoofdpersoon;
• Het thema van de film, online shaming.
• Ze maakt hierbij de volgende afspraak met de klas: we gaan in deze les serieus en respectvol met elkaar en dit heftige onderwerp om, voor, tijdens en na het kijken van de film.
• Na het kijken van de film komt ze terug met een kijkvraag.

Kern: bekijk de film #tagged (Martijn Winkler, NL 2018, 12 minuten)

Kern: bekijk video. Magali blikt terug en deelt een kijkvraag.

• Magali herhaalt de afspraak: serieus en respectvol met dit onderwerp en elkaar omgaan.
• Ze vraagt leerlingen het niet te hebben over of het terecht is wat Elise overkomt: te veel drinken is nooit goed maar daar mag niemand misbruik van maken.
• Ze legt uit wat victim blaming is.
• Magali vertelt wat de wet zegt over het delen van beelden.
• Ze deelt een kijkvraag voor een klassengesprek: wat is een gepaste straf voor de daders?
• De opdracht staat op de volgende slide.

1. Bedenk eerst voor jezelf.
2. Deel met je groepje, kies samen een goede straf.
3. Een persoon uit je groepje deelt met de klas.
   
4. Goed idee? Ja of nee?

Wat voor soort straf zou je de daders geven?

Kern: instructie opdracht 'hoe zou jij de daders straffen' (werkvorm denken-delen-uitwisselen)

Laat de leerlingen groepjes vormen

(+/- 3)

1. Eerst bedenken ze individueel hoe ze de daders zouden straffen.
2. Daarna delen ze hun idee met hun groepsgenoten en kiezen samen het beste idee.
3. Daarna deelt een persoon van het groepje het beste idee met de klas.

Je kunt eventueel na elk met de klas gedeeld idee even een klassikale evaluatie doen: is dit een goed idee? Of niet? Waarom wel of niet?

Tijd nuttig besteden door:

Leren voor het tentamen:

• Aantekenbladen en/of reader (Magister - Studiewijzer) doornemen
• Elkaar overhoren
• Flitskaartjes
• Doelen beantwoorden (Magister- Studiewijzer)

OF

Werken aan de opdracht: 

• Script schrijven (denk aan de deadline voor de feedback op 5 december!)
• Werken aan het Worddocument.

Keuzeopdracht

Doel: minimaal 1 opdracht afronden.

Tijd over? Kies een tweede opdracht uit.

Opdracht 1: doe je iets of doe je niets?

Opdracht 2: twee filmpjes + een verhaal met vragen

Opdracht 3: aan de slag met actualiteit 

Opdracht 4: openbare wifi

Opdracht 1: jouw (online) gedrag

• Lees eerst de volgende dia voor informatie.
• Klik daarna door naar de volgende dia. Er volgen vier situaties, één per dia.
• Lees over de situatie. De vraag is steeds: doe je iets of doe je niets? Waarom doe je niets, of wat zou je doen als je wel iets zou willen doen?
• Doe dat ook bij situatie 2, 3 en 4. Denk er serieus over na en schrijf niet zomaar iets op.

- Bedenk of je (n)iets doet en waarom.

- Plak op het grote vel je post-it bij 'iets' of 'niets'.

- Bedenk of je (n)iets doet en waarom.

- Plak op het grote vel je post-it bij 'iets' of 'niets'.

- Bedenk of je (n)iets doet en waarom.

- Plak op het grote vel je post-it bij 'iets' of 'niets'.

- Bedenk of je (n)iets doet en waarom.

- Plak op het grote vel je post-it bij 'iets' of 'niets'.

Opdracht 2: verhaal en filmpjes

Lees het verhaal (klik op de link) en kijk de twee filmpjes op de volgende dia. Beantwoord daarna onderstaande vragen.

Vragen bij het verhaal:

- Wat probeert de schrijver van het verhaal duidelijk te maken? Wat is de boodschap?

- Ben jij wel eens op het verkeerde been gezet? Geef eens wat voorbeelden.

Vragen bij filmpje 1:

- Vind jij dat je zomaar alles mag zeggen of plaatsen onder een artikel? Of zijn er grenzen? Waar liggen deze grenzen?

Vragen bij filmpje 2:

- Wanneer ben jij beinvloed door influencers en/of reclame? Welke regels vind jij dat er moeten zijn als het gaat om reclame maken? Denk aan leeftijd, of bepaalde onderwerpen, etc.

Het Verhaal 

Filmpje 1: Anonimiteit van ons gedrag

Filmpje 2: Beïnvloeding media

Opdracht 3: actualiteit

Oefenen met mening vormen:

- Kies drie artikelen

- Schrijf erbij waarom je het artikel gekozen hebt in 1 zin

- Schrijf je eigen mening bij het artikel in 5-8 goede zinnen

Opdracht 4: openbare wifi

• Klik door naar de volgende dia.
• Op de dia staat vervolgens wat je moet doen of welke vraag je kunt beantwoorden.

Op welke plekken gebruik je wel eens openbare wifi?

Geen probleem

Wel een probleem

Dat je afgeluisterd kunt worden.

Dat je malware (zoals virussen) op je laptop of smartphone kunt krijgen.

Dat het traag kan zijn.

Dat mijn ouders weten waar ik zit.

Kun je zien of je wordt afgeluisterd via openbare wifi?

Ja

Nee

Ik neem maatregelen om mijzelf te beschermen tegen openbare wifi.

Ja

Nee

Op de volgende dia bekijk je het filmpje over openbare wifi.

Ben je er anders over gaan denken nu je dit weet?

Afsluiting

Functies van de media zijn:

Ik ga kritisch om met informatie van (sociale) media

Ja

Nee

Ik heb deze les iets geleerd

Eens

Oneens

Ik geef deze les een

-210

Volgende les

• Nieuwsselectie