Grammatica zinsdelen (herhaling pv, wg, ow, lv, mv, bwb )

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-3

Herhaling Grammatica - zinsontleding 

Welke zinsdelen ken jij al? Welke kun je te vinden in een zin?

Grammatica

De vaste volgorde...

• Persoonsvorm 

• Werkwoordelijk gezegde

• Onderwerp 

• Lijdend voorwerp 

• Meewerkend voorwerp 

• Bijwoordelijke bepaling

Persoonsvorm - Onderstrepen

•  Zet de zin in een andere tijd. Het ww dat verandert is de persoonsvorm.

De leerlingen zitten luisterend in 

de klas.

De jongen belt de volgende dag het meisje terug.
(PV=?)

1. De jongen
2. belt terug
3. belt
4. de volgende dag

Onze schriften moesten wij ook afstaan aan onze docent.
(PV=?)

1. onze schriften
2. moesten
3. wij
4. afstaan

 / Zinsdelen /

• pv is één deel.
• alles voor pv is één deel.
• alles wat je vóór pv kunt zetten is één deel.
• ww horen bij elkaar in één deel, behalve pv.

De leerlingen / zitten / luisterend / in de klas.

Helaas had ik een aanrijding met de stoeprand niet kunnen voorkomen.
(wat is een goed zinsdeel=?)

1. / een aanrijding / met de stoeprand /
2. / een aanrijding met de stoeprand /

Helaas had ik een aanrijding met de stoeprand niet kunnen voorkomen.
(wat is een goed zinsdeel=?)

1. / kunnen voorkomen /
2. / kunnen / voorkomen /

Werkwoordelijk gezegde

alle ww horen in het WWG, óók PV!

         O                        WG                                                             WG

De leerlingen / zouden / luisterend / in de klas / kunnen zitten.

• Luisteren is geen werkwoord meer, maar een onvoltooid deelwoord. 
• Een OD is een bijwoordelijke bepaling (een manier van hoe je iets doet).

Ik had haar de juiste informatie
kunnen verstrekken.
(wwg=?)

1. had
2. kunnen verstrekken
3. had kunnen verstrekken

Onderwerp 

• wie / wat + PV (wie of wat doet het in de zin?)
• Onderwerp staat (bijna) altijd naast persoonsvorm.
• Is PV enkelvoud, dan is O ook enkelvoud (en andersom).

     

          O

De leerlingen / zitten / luisterend / in de klas.

De toets zullen de leerlingen goed maken.
(onderwerp=?)

1. De toets
2. de leerlingen

Ik heb haar de juiste informatie verstrekt.
(onderwerp=?)

1. de juiste informatie
2. haar
3. ik
4. heb

Lijdend Voorwerp 

       wat/wie+gezegde+o   OF   wat/wie wordt ......?

       O     WG                                 LV                          WG

• Ik / kan / de leerling / een goed cijfer / geven*.

       wat/wie kan ik geven?     => een goed cijfer (is LV)       OF

        wat/wie wordt gegeven?   => een goed cijfer (is LV)

            

                  

Ik had haar de juiste informatie
kunnen geven.
(LV=?)

1. haar
2. de juiste informatie
3. ik
4. informatie

Meewerkend voorwerp

aan / voor iemand + WW* 

       O    WG     MV                        LV                      WG

• Ik / kan / de leerling / een goed cijfer / geven*. 

                   Aan iemand iets geven* => (aan) de leerling (is mv)

            O                   WWG       MV                                   LV                  WWG

• De leerling / zal / voor het zieke meisje / een kaart / kopen*. 

         Voor iemand iets kopen* => voor het zieke meisje (is mv)         

Ik had aan hem het nieuwe spel
kunnen lenen.
(MV=?)

1. hem
2. het nieuwe spel
3. ik
4. aan hem

Wat is de persoonsvorm?
'Kees is vandaag tot 14:05 naar school geweest.'

1. vandaag
2. school
3. is
4. geweest

Hoeveel zinsdelen heeft deze zin?
' De fiets van mijn broer stond in de schuur van mijn ouders.'

1. 2
2. 4
3. 3
4. 5

Wat is het lijdend voorwerp?
'De jongens gooiden sneeuwballen op het schoolplein.'

1. De jongens
2. sneeuwballen
3. het schoolplein
4. Er is geen lijdend voorwerp

Wat is het lijdend voorwerp?
'Razend gooide de leraar een krijtje door het lokaal.'

1. Razend
2. de leraar
3. een krijtje
4. het lokaal

Wat is het lijdend voorwerp?
'Peter heeft gisteren zijn scooterrijbewijs gehaald.'

1. Peter
2. gisteren
3. scooterrijbewijs
4. Er is geen lijdend voorwerp

Wat is het meewerkend voorwerp?
'De jongen schrijft een liefdesbrief aan zijn vriendin.'

1. De jongen
2. een liefdesbrief
3. aan zijn vriendin
4. Er is geen meewerkend voorwerp

Wat is het meewerkend voorwerp?
'Mijn oma appt mij het recept.'

1. Mijn oma
2. mij
3. het recept
4. Er is geen meewerkend voorwerp

Gebruik een vaste volgorde bij ontleden...

• Persoonsvorm - Zet de zin in een andere tijd.                                                         

• Wg - Alle ww in de zin komen in het wg. (Vergeet pv niet! )
• Onderwerp - wie / wat + PV? (Wie doet het in de zin)

                             - Het onderwerp staat (bijna) altijd naast de pv.

  Let op                      

/ Zinsdelen / - Alles voor pv is één deel. - Ook alles wat je voor pv kunt zetten is één deel.

en als laatste...

• Lv  (wie / wat + wg + O) - Een lv staat niet altijd in de zin!
• Mv (aan / voor iemand) - Dit is altijd een persoon!
  

                                                        - Dit kan ook zonder een lv in de zin voorkomen! 
                                                        - Een MV staat niet altijd in de zin.

                                                   

• Bwb      - antwoord op hoe, waarom, waar, wanneer, waardoor, enz.

                       - Er kunnen meerdere BWB’s in een zin voorkomen.

                       - Er zijn ook losse bwb's. bv. niet, wel, erg, enz