V4 Literatuur 8: Opgroeien (beeldspraak)

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Welkom v4ta!

Programma

1. 10 minuten lezen
2. Wat is er blijven hangen van vorige les? 
3. Literatuur 8: Opgroeien (beeldspraak)
4. Afsluiting en vooruitblik
   

10 minuten lezen

Wat is een metrum?

Geef een voorbeeld van een gedichtje (mag zelf verzonnen) met een gekruist rijm.

Beeldspraak

Beeldspraak is figuurlijk of overdrachtelijk taalgebruik. Dat wil zeggen dat er niet letterlijk wordt gezegd wat er wordt bedoeld.

Twee soorten beeldspraak:

1. Er is sprake van een directe overeenkomst: metaforen.
2. Een ander soort overeenkomst tussen beeld en object: metonymia.

 

Metaforen

• Vergelijking met verbindingswoord = de auteur gebruikt een beeld om iets uit de werkelijkheid te omschrijven (Hij is zo sterk als een beer / Giethoorn, het Venetië van het noorden, trekt veel bezoekers)
• Zuivere metafoor = alleen het beeld wordt genoemd, de werkelijkheid niet (Dat kwam wel een beetje uit de lucht vallen)
• Personificatie = beeldspraak waarbij het object als een persoon wordt voorgesteld of menselijke eigenschappen toegedicht krijgt  (Reeds komt de zon het terrein opgelopen)

Metaforen

• Synesthesie  = beeldspraak waarbij verschillende zintuigelijke indrukken met elkaar verbonden worden op grond van overeenkomst (Ik hoor zijn stem, zijn wodkawitte stem)
• Homerische vergelijking = een vergelijking die erg breed is uitgewerkt. Deze metafoor heeft zijn naam te danken aan de Griekse dichter Homerus. Bij een homerische vergelijking wordt eerst het object [O] genoemd, daarna wordt het beeld [B] heel uitgebreid uitgewerkt en tot slot wordt weer het object [O] genoemd.

Lees het gedicht 'Tanneke' van Diana Ozon op pagina 148 van je hoofdboek.

Wat is de metafoor in dit gedicht?

Lees het gedicht 'Tanneke' van Diana Ozon op pagina 148 van je hoofdboek nogmaals.

Wat voor soort vergelijking vind je in regel 17?

Lees het gedicht 'De wolken' van Martinus Nijhoff op pagina 148 van je hoofdboek.

Je zou dit gedicht kunnen opvatten als een metafoor voor het leven. Leg dit uit.

Lees het gedicht 'mi have een droom' van Ramsey Nasr op pagina 148 van je hoofdboek.

Wat voor soort beeldspraak is 'glas' in regel 4?

Metonymia

1) Pars pro toto = deel i.p.v. geheel (Even de neuzen tellen)
2) Totum pro parte = geheel i.p.v. deel (Nederland won de wedstrijd met 2 – 0)
3) Abstractum pro concreto = abstract begrip i.p.v. concreet (Het kantoor gaat een dagje uit)
4) Concreto pro abstractum = concreet i.p.v. het abstracte (Hij verdient een goede boterham met acteren)

Metonymia

5) Eponiem = maker i.p.v. product (Bij die mensen hangt een mooie Picasso)

6) Voorwerp i.p.v. inhoud (Lust je nog een kopje?)

7) Stof i.p.v. voorwerp (Sven Kramer heeft goud gewonnen in 2018 bij de Olympische Spelen)

8) Enkelvoud i.p.v. meervoud (De emancipatie van de vrouw)

Lees het gedicht 'De wolken' van Martinus Nijhoff op pagina 148 van je hoofdboek nog eens.

In regel 1 staat een metoniem. Hoe noem je dit metoniem?

Lees het gedicht 'mi have een droom' van Ramsey Nasr op pagina 148 van je hoofdboek opnieuw.

Van welk soort metoniem is er sprake in regel 1?

Lees het gedicht 'mi have een droom' van Ramsey Nasr op pagina 148 van je hoofdboek nog een keer.

Van welk soort metoniem is er sprake in de laatste regel?

Ter afsluiting.

Welke twee groepen beeldspraak onderscheiden we?

Afsluiting en vooruitblik

Volgende les: donderdag 7 december

• Huiswerk: -
• Meenemen: handboek, laptop en leesboek
• Programma: stijlfiguren aan de hand van gedichten over identiteit en humor (Literatuur 9 en 10)

Woensdag 13 december: workshop poëzie 1e uur in G2