Prikkels en gedrag

• Mens & Natuur
• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 1,2

Prikkels en gedrag

• Ik kan onderscheid maken tussen een inwendige en uitwendige prikkel.
• Ik kan in uitleggen wanneer iets een sleutelprikkel is.
• Ik kan 4 verschillende vormen van gedrag benoemen, en uitleggen wat dit gedrag inhoud.
• Ik kan bij een filmpje het gedrag van een dier beschrijven.
• Ik kan beredeneren waarom bepaald gedrag plaats vind. 

Prikkels

Wat zijn prikkels?

Prikkels zijn invloeden uit je omgeving. 

Bijv: geluid is een prikkel voor je oren. 

overprikkeld

Soms hoor je wel eens dat mensen overprikkeld zijn. Dan krijgen ze zoveel prikkels binnen dat de hersenen dat niet allemaal meer kunnen verwerken. 

Impuls

Impulsen

Wanneer je zintuigcel een prikkel ontvangt geven ze deze door via een klein elektrisch signaaltje. Dit noemen we een impuls. 

Deze impulsen gaan gaan vanaf het zintuig, via de zenuwen naar de hersenen. 

Impulsen verwerken

Een impuls word dus verwerkt in de hersenen, hier zijn verschillende gebieden voor in de hersenen. 

Om je bewust te worden van een prikkel moet deze prikkel eerst verwerkt worden in de....

1. zintuigcellen
2. zenuwen
3. spieren
4. hersenen

Gedrag ontstaat door prikkels. Wat is een prikkel?

1. Iets wat je ruikt, proeft, ziet, voelt of hoort
2. alles wat een mens doet
3. een handeling
4. een verandering van gedrag

Gedrag is vaak een reactie op prikkels

Veranderingen waar je op kan reageren is een prikkel​

Prikkels van buiten de organisme (omgeving) 

= uitwendige prikkel​

Prikkels vanuit het lichaam

= inwendige prikkel

Oorzaak van gedrag is een prikkel

Gedrag ontstaat doordat organismen reageren op inwendige en uitwendige prikkels.

– Inwendige prikkel -> komt vanuit het lichaam 

• Honger
  
• Sexuele drift
  
• Agressie
  

– Uitwendige prikkel -> komt van buiten

• Geuren
• Geluiden
• Smaak
• Enz.

Wat is een inwendige prikkel?

1. Ik ruik een frikandelbroodje
2. Ik heb trek in een frikandelbroodje
3. Ik zie een frikandelbroodje
4. Mijn vriend praat over een frikandelbroodje

Wat omschrijft het beste een inwendige prikkel

1. Een lijst met beschrijvingen van handelingen
2. Een prikkel die je in je lichaam voelt
3. Een reeks handelingen

Inwendige prikkel

Uitwendige prikkel

Uitwendige prikkels

Inwendige prikkels

van buiten

van binnenuit

licht

kou

dorst

geur

geluid

honger

spierpijn

hormonen

Uitwendige prikkels

Inwendige prikkels

Geur

Licht

Geluid

Kou

Warmte

Honger

Dorst

Spierpijn

Verliefdheid

Sleutelprikkel

Sleutelprikkel
Een prikkel die, bij motivatie altijd hetzelfde gedrag opwekt.

Wat is de sleutelprikkel?

1. aandacht
2. liefde
3. lekker eten
4. honger

Sleutelprikkel

1. Prikkel die steeds dezelfde reactie oproept
2. Een specifieke prikkel voor zenuwcel
3. Prikkel die zorgt voor een extra sterk respons
4. Prikkel waar je aan gewend raakt en niet meer op reageert

Sleutelprikkel / supranormale prikkel

Sleep de stukjes tekst naar de juiste plek

sleutelprikkel

supranormale prikkel

De benen van een fotomodel worden met photoshop verlengd

je reageert op het huilen van een baby

een merel voert het jong zodra het jong zijn bekje opendoet

het supergrote ei in het nest wordt beter bebroed

Babydieren zijn zooooo schattig

Gedrag

Respons op een prikkel

is een

is een

soorten prikkels

is

alles wat een mens

of                       doet

Signaal

Sleutelprikkel

Supernormale

prikkel

is een

Reactie van een

of een klier

vertonen geen gedrag

dus

invloed uit de omgeving of vanuit het

bevat info voor

roept altijd hetzelfde

                       op

een sleutelprikkel met

vaker / meer

...

...

...

...

...

...

...

spier

gedrag

soortgenoten

planten

lichaam

respons

dier

Definitie	Begrip
Onderdelen in zintuigen die reageren op een bepaalde prikkel zoals licht, temperatuur, druk, pijn
Prikkel die altijd tot hetzelfde gedrag leidt
Zintuigcellen ontvangen langer dezelfde prikkels, dus ontstaan minder impulsen
Prikkels vanuit het inwendige milieu
Prikkels vanuit de omgeving
De waarde die bepaald of een prikkel sterk genoeg is om een impuls te maken in een zintuigcel.

Begrippen

Drempelwaarde

Gewenning

Sleutelprikkel

Zintuigcellen

inwendige prikkel

uitwendige prikkel

Gedrag

Alles wat een mens of dier doet, is gedrag.

Gedrag bestaat uit reacties op prikkels.

Soorten gedrag

Voortplantingsgedrag

Sociaal gedrag

Territoriumgedrag

De docent gedag zeggen is gedrag.

De docent geen gedag zeggen is gedrag.

Territoriumgedrag

Veel dieren hebben een eigen plek en zullen deze ook verdedigen. Al het gedrag wat hierbij hoort is territorium gedrag.

• Aanvalsgedrag
• Vluchtgedrag
• Dreiggedrag
• Overspronggedrag

Sociaal gedrag

Sociaal gedrag is gedrag van soortgenoten naar elkaar. 
Mensen en dieren hebben sociaal gedrag.

Een prikkel of handeling bij sociaal gedrag heet een signaal.

Voortplantingsgedrag

Gedrag: om voort te planten

Wordt veroorzaakt door hormonen

Balts: voortplantingsgedrag bij vogels en vissen

Bronst: voortplantingsgedrag bij zoogdieren

Vormen van geritualiseerd gedrag = overdreven voortplantingsgedrag

Wat is GEEN gedrag.

1. Leerling slaapt in de les.
2. Bloem draait zich naar de zon.
3. Hond rolt in het gras.
4. Vogel zit stil op een tak.

Wat is dit voor gedrag?

1. Territoriumgedrag
2. Broedzorg
3. Baltsgedrag
4. Imponeergedrag

Wat is dit voor
gedrag

1. territoriumgedrag
2. Broedzorg
3. baltsgedrag
4. imponeergedrag

Gedrag bij chimpansees. Welke is geen voorbeeld van sociaal gedrag?

1. vlooien bij elkaar uit de vacht halen
2. elkaar knuffelen
3. voedsel plukken
4. elkaar besnuffelen

Bestaat uit aanval em vluchtgedrag

Gedrag wat een dier laat zien om het territorium aan te geven of te verdedigen 

Gedrag waarbij dieren zich zo groot en indrukwekkend mogelijk maken

Het gedrag dat dieren vertonen bij het verzorgen van zich zelf of een ander

Eigen gebied die een dier verdedigd

is een combinatie van verschillende soorten gedrag, waaronder voedingsgedrag en verzorgingsgedrag.

Dreiggedrag

Territoriumgedrag

Imponeergedrag

Territorium

Broedzorg

Verzorgingsgedrag 

Hieronder staat een tabel met gedrag van de duiven.

 Kruis bij elk gedrag aan of dit aangeboren of aangeleerd gedrag is.

Hoe ging de les?

😒🙁😐🙂😃

Wat heb je vandaag geleerd?

Waar wil je nog extra aandacht aan besteden?