Herhaling erfelijkheid

Herhaling
Erfelijkheid
1 / 51
volgende
Slide 1: Tekstslide
BiologieMiddelbare schoolvmbo tLeerjaar 3,4

In deze les zitten 51 slides, met interactieve quizzen en tekstslides.

Onderdelen in deze les

Herhaling
Erfelijkheid

Slide 1 - Tekstslide

genotype
fenotype

Slide 2 - Tekstslide

Mathilde laat een permanentje zetten bij de kapper. Verandert hierdoor haar genotype en haar fenotype?
A
genotype wel fenotype niet
B
genotype niet fenotype wel
C
genotype niet fenotype niet
D
genotype wel fenotype wel

Slide 3 - Quizvraag

Welke uitspraak over genotype en fenotype klopt het best?
A
Het fenotype komt voort uit het genotype.
B
Het genotype komt voort uit het fenotype.
C
Het fenotype komt voort uit het genotype en milieuinvloeden.

Slide 4 - Quizvraag

Heeft een vlo hetzelfde fenotype als de pop waaruit hij is ontstaan? En hetzelfde genotype?
A
alleen hetzelfde fenotype
B
alleen hetzelfde genotype
C
hetzelfde fenotype en genotype
D
verschillende genotype en fenotype

Slide 5 - Quizvraag

Chromosomen
  • In de celkern van elke cel
  • Mens: 46 chromosomen (= 23 paar)
  • Chromosomen bevatten de erfelijke eigenschappen (genotype)

Slide 6 - Tekstslide

genen
Gedeelte van het chromosoom dat staat voor een erfelijke eigenschap.

Je hebt altijd 2 genen van een eigenschap, 1 van je vader en 1 van je moeder.

Slide 7 - Tekstslide

Uit welke stof bestaan chromosomen?
A
DNA
B
Genen
C
Mutaties
D
Draden

Slide 8 - Quizvraag

Een chromosoom bevat:
A
Één gen
B
Meerdere genen
C
Één of meerdere genen, afhankelijk van het chromosoom

Slide 9 - Quizvraag

Kruisingen
Bij geslachtgelijke voortplanting:
genen van vader en moeder worden gekruisd
Er ontstaan nieuwe genotypen

Slide 10 - Tekstslide

Uitwerking kruising
Noteer eerst de P -generatie: AA x aa
Welke geslachtscellen?               A        a
F1                                                                Aa

Kans op Zwartbont = 100 %
Kans op Roodbont = 0%

Slide 11 - Tekstslide

De jongen uit de F1 planten zich onderling voort...
F1:                                      Aa    x    Aa
Geslachtscellen       A of a       A of a
Kruisingsschema:           A               a
                                     A       AA            Aa
                                     a       Aa             aa



Slide 12 - Tekstslide

De kans op Roodbont = 25%
De kans op Zwartbont = 75%
Verhouding genotype = 
AA:Aa:aa = 1:2:1

Verhouding fenotype =
Zwartbont : roodbont = 3:1

Slide 13 - Tekstslide

2 gelijke allelen (genen) voor een eigenschap noemen we:
A
Homozygoot
B
Heterozygoot
C
Dominant
D
Recessief

Slide 14 - Quizvraag

AA is
A
homozygoot recessief
B
homozygoot dominant
C
heterozygoot

Slide 15 - Quizvraag

Hoe noemen we de variant van een gen dat altijd tot uiting komt in het uiterlijk als het aanwezig is?
A
Homozygoot
B
Heterozygoot
C
Recessief
D
Dominant

Slide 16 - Quizvraag

Een recessieve eigenschap is een:
A
Eigenschap die snel tot uiting komt
B
Eigenschap die tot uiting komt als hij homozygoot voorkomt
C
Eigenschap die tot uiting komt als hij heterozygoot voorkomt

Slide 17 - Quizvraag

Bij konijnen is de vachtkleur zwart dominant over wit.
Een homozygoot zwart konijn wordt enkele malen gekruist met een wit konijn.

Hoe groot is de kans op witte konijntjes?
A
100%
B
75%
C
50%
D
0%

Slide 18 - Quizvraag

Intermediaire kruising

Slide 19 - Tekstslide

Uitwerking kruising
P:          AzAz  x AwAw

F1:                 AzAw
          AzAw   x    AzAw
F2:           Az                    Aw
     Az      AzAz               AzAw
     Aw     AzAw              AwAw

Slide 20 - Tekstslide

Als uit een rode en een witte plant, roze planten ontstaan, dan is de overerving?
A
intermediair
B
recessief
C
homozygoot
D
heterozygoot

Slide 21 - Quizvraag

Stambomen 
  1. Lees de opgave goed: 
  2. Wat is dominant en wat is recessief?
  3. Noteer eerst de genotypen die je al weet
  4. Vul nu de overige genotypen in

Slide 22 - Tekstslide

Of een koe roodbont is of zwartbont wordt bepaald door erfelijke factoren.
Een koe en een stier, beide zwartbond en heterozygoot, krijgen twee nakomelingen.
De nakomelingen krijgen samen een nakomeling die roodbont is.

In de afbeelding zijn drie stambomen getekend.

Welke stamboom kan de genotypen juist weergegeven?
A
Stamboom 1
B
Stamboom 2
C
Stamboom 3

Slide 23 - Quizvraag

Ongeslachtelijke voortplanting
  • Geen zaadcel en eicel 
  • Een deel van een plant groeit uit tot  een nieuwe plant.
  • Exact hetzelfde genotype!
  • Bijvoorbeeld: knollen (aardappel),   bollen (ui), stekken, uitlopers   (aardbei)

Slide 24 - Tekstslide

Geslachtelijke voortplanting
  • Wel zaadcel en eicel 

  • F1 heeft dus een mix van de genen van P

  • Veel verschillende genotype mogelijk

Slide 25 - Tekstslide

Mutaties
Een mutatie is een plotselinge verandering in het DNA.
Albino
kanker

Slide 26 - Tekstslide

Mutagene invloeden 

Slide 27 - Tekstslide

Slide 28 - Tekstslide

kanker

Slide 29 - Tekstslide

ongeslachtelijke voortplanting is
A
voortplanting door bevruchting
B
voortplanting zonder bevruchting

Slide 30 - Quizvraag

Wat is een mutatie?
A
Een verandering in het fenotype
B
Een verandering in het genotype

Slide 31 - Quizvraag

Bij kanker gaat een cel zich ongeremd delen door mutaties.
A
Juist
B
Onjuist

Slide 32 - Quizvraag

Soorten en ras
Organismen behoren tot hetzelfde soort:
  • als ze zich samen kunnen voortplanten
  • en de nakomelingen vruchtbaar zijn

Slide 33 - Tekstslide

Slide 34 - Tekstslide

Slide 35 - Tekstslide

Voorbeeld van natuurlijke selectie
(survival of the fittest)
van evolutie

Slide 36 - Tekstslide

Slide 37 - Tekstslide

Wat is evolutie?
A
het veranderen van gedaante bij een organisme
B
ontwikkeling die een organisme tijdens zijn leven doormaakt
C
het ontstaan, veranderen en/of verdwijnen van soorten
D
het groter worden van een populatie

Slide 38 - Quizvraag

Hoe ontstaan nieuwe soorten?

A
Door isolatie
B
Door erfelijke variatie
C
Door natuurlijke selectie
D
Alle antwoorden zijn goed

Slide 39 - Quizvraag

Rassen kunnen meer van elkaar verschillen in uiterlijk dan twee verschillende soorten.
A
Waar
B
Niet waar

Slide 40 - Quizvraag

Versteende afdruk
Versteend organisme

Slide 41 - Tekstslide

Overeenkomst bouw organen

Slide 42 - Tekstslide

Rudimentaire organen

Slide 43 - Tekstslide

Evolutionaire stamboom
Door al het DNA van organismen te vergelijken kan een stamboom van de verwantschap worden opgesteld. 

Dat noem je een evolutionaire stamboom.

Slide 44 - Tekstslide


Een verwantschapsschema

In de afbeelding is in een verwantschapsschema de afstamming van een aantal soorten weergegeven.

Welke soort is eerder ontstaan?




A
soort 3
B
soort 7
C
soort 6
D
soort 12

Slide 45 - Quizvraag


Een verwantschapsschema

In de afbeelding is in een verwantschapsschema de afstamming van een aantal soorten weergegeven.

Wat is de gemeenschappelijke voorouder van soort 5 en 9




A
soort 1
B
soort 2
C
soort 3
D
soort 7

Slide 46 - Quizvraag

Slide 47 - Tekstslide

Recombinant-DNA
  • DNA van de ene soort overbrengen naar een andere soort.
  • Eigenschappen kunnen overgebracht worden.

Slide 48 - Tekstslide

Crispr-cas
  • Hiermee kan je heel nauwkeurig DNA 'knippen en plakken'.
  • Dit wordt gene editing genoemd (gen-aanpassing). 

  • Wordt gebruikt om genen te repareren, verwijderen of toe te voegen.

Slide 49 - Tekstslide


Wat wordt er gedaan bij recombinant-DNA-techniek?
A
Met behulp van bacteriën wordt van melk yoghurt gemaakt.
B
In het DNA van een organisme wordt nieuwe erfelijke informatie aangebracht.
C
de celkern van een lichaamscel van een organisme wordt gecombineerd met een 'lege' eicel van een ander organisme
D
Er wordt gekeken of er een DNA match is tussen een verdachte en bewijsmateriaal

Slide 50 - Quizvraag

Wat is de verzamelnaam van technieken waarbij organismen worden gebruikt om producten te maken voor de mens?
A
DNA- recombinant techniek
B
Genetische modificatie
C
Biotechnologie
D
Klonen

Slide 51 - Quizvraag