oefenen kaartanalyse bb h/v

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Oefenen met: kaartanalyse

Instructie

Voordat je aan deze les begint moet je de leerdoelen van de les 'kaartlezen' behaald hebben. Ga daarna pas verder met deze les/

Deze les:

- lees de dia's met uitleg.

- maak de oefenopgave met behulp van de grote bosatlas 55e druk.

- kijk elke gemaakte opgave direct na

- stel vragen als je ergens vastloopt of niet begrijpt waarom een antwoord goed of fout is.

Leerdoelen

Tijdens deze les leer je hoe je een kaart moet analyseren waarbij je;

- patronen / spreiding op een kaart kan beschrijven

- op basis van patronen relaties leggen tussen verschillende verschijnselen in 1 gebied

- een hypothese opstellen uit de verschillende patronen.

Wat is kaartanalyse?

Kaartanalyse gaat verder dan het beschrijven wat je op een kaart ziet.

Je gaat bij kaartanalyse gebieden met elkaar vergelijken en op zoek naar patronen en verbanden.

Op een toets moet je een kaart kunnen analyseren.  Vervolgens moet je het patroon/verband dat je op de kaart ziet kunnen koppelen aan algemene regels die je geleerd hebt.

Kaartanalyse

 Bij kaartanalyse gaat het nog steeds om beschrijven, maar vooral ook om vergelijken en het zoeken van verbanden.

Kaartanalyse bestaat uit twee stappen:

1. Het bestuderen van de spreiding van een 

     bepaald verschijnsel in een gebied

2. Het vergelijken van kaarten van hetzelfde gebied 

    en het zoeken van verbanden (samenvallende patronen). 

Waar in de wereld komen veel aardbevingen voor?

Komen in gebieden waar veel aardbevingen  voorkomen ook veel vulkaanuitbarstingen voor?

Kaart analyse

Kaartanalyse bestaat uit twee stappen:

1. Het bestuderen van de spreiding van een 

     bepaald verschijnsel in een gebied

2. Het vergelijken van kaarten van hetzelfde gebied 

    en het zoeken van verbanden (samenvallende patronen). 

In welk deel van

Turkije wonen de meeste mensen?

Hebben gebieden in Turkije

waar veel mensen wonen een bepaalde hoogteligging?

In de atlas staan kaarten vaak niet zomaar bij elkaar. 

Kaarten zijn geordend op gebied en thema. 

Dat geeft goede mogelijkheden voor kaartanalyse

Voorbeeld in Rusland en Voormalige Sovjetrepubliek

Bekijk kaart 136C.

Beschrijf welk patroon je ziet wat betreft het gebruik van de bodem.

Stap 1 van de kaartanalyse: 

1. Het bestuderen van de spreiding van een bepaald verschijnsel in een gebied.

Hulpje:

De kaart gaat over bodemgebruik.

waar wordt de bodem intensief gebruikt, waar extensief, en waar helemaal niet (improductief)

beschrijf?

Bij beschrijven zeg je alleen wat je waar ziet. Je geeft geen verklaring over waarom of waardoor iets komt.

Geef hier je antwoord op de vraag van de vorige dia.

Bekijk kaart 136C.
Beschrijf welk patroon je ziet wat betreft het gebruik van de bodem.

Voorbeeld in Rusland en Voormalige Sovjetrepubliek

Bekijk kaart 136C.

Beschrijf welk patroon je ziet wat betreft het gebruik van de bodem.

Welk patroon had je kunnen herkennen?

In de landbouwdriehoek (in het westen) is het bodemgebruik intensief.

Ten zuiden van de landbouwdriehoek is het bodemgebruikt extensief

Ten noorden/noordoosten van de landbouwdriehoek is er eerst bos, maar nog verder naar het noorden/noordoosten wordt de bodem helemaal niet gebruikt (improductief).

 minder productief 

 minder 

productief 

Voorbeeld in Rusland en Voormalige Sovjetrepubliek

Vergelijk 136c met de andere kaarten op blz. 136/137. 

Welke kaarten laten een overeenkomend patroon zien?

2. Het vergelijken van kaarten van hetzelfde gebied

    en het zoeken van verbanden (samenvallende patronen). 

Dit helpt je om uiteindelijk te kunnen verklaren waarom/waardoor iets kan komen.

patroon te zien

Daar waar het bodemgebruik intensief is, lig voornamelijk een tsjernozem (zwarte bodem). Die ligt niet buiten het gebied.

patroon te zien

hoe verder naar het noordoosten, hoe vaker de waterwegen niet begaanbaar zijn door vorst.

Voorbeeld in Rusland en Voormalige Sovjetrepubliek

Vergelijk 136c met de andere kaarten op blz. 136/137. 

Welke kaarten laten een overeenkomend patroon zien?

2. Het vergelijken van kaarten van hetzelfde gebied

    en het zoeken van verbanden (samenvallende patronen). 

Dit helpt je om uiteindelijk te kunnen verklaren waarom/waardoor iets kan komen.

patroon te zien

op de plek waar de bodem intensief gebruikt wordt liggen ook veel aardolieraffinaderijen en aardolievelden.

patroon te zien

in het gebied waar de bodem intensief gebruikt wordt liggen ook veel aardgasvelden, en is er veel aardgastransport.

Voorbeeld in Rusland en Voormalige Sovjetrepubliek

Vergelijk 136c met de andere kaarten op blz. 136/137. 

Welke kaarten laten een overeenkomend patroon zien?

2. Het vergelijken van kaarten van hetzelfde gebied

    en het zoeken van verbanden (samenvallende patronen). 

Dit helpt je om uiteindelijk te kunnen verklaren waarom/waardoor iets kan komen.

patroon te zien

in het gebied waar de bodem intensief gebruikt wordt liggen ook veel aardgasvelden, en is er veel aardgastransport.

geen patroon te zien

Op deze kaart is geen duidelijk patroon te vinden die ook op de kaart over bodemgebruik te zien is.

Probeer zelf het patroon te beschrijven
die zichtbaar is op deze kaart.

Die overeenkomt met het patroon
op de kaart bodemgebruik (136c)

Probeer zelf het patroon te beschrijven
die zichtbaar is op deze kaart.

Die overeenkomt met het patroon
op de kaart bodemgebruik (136c)

Voorbeeld in Rusland en Voormalige Sovjetrepubliek

Met de samenvallende patronen kan je een hypothese opstellen:

Wat zou een mogelijke verklaring kunnen zijn voor het verschijnsel.

Ofterwijl: wat zou een verklaring kunnen zijn waardoor juist in het westen van Rusland en de voormalige Sovjetrepubliek het bodemgebruik zo intensief is (waarom er zo goed landbouw plaats kan vinden)?

Gevonden samenvallende patronen:

- hoe verder weg van de landbouwdriehoek, hoe vaker waterwegen onbruikbaar zijn door vorst

- alleen in de landbouwdriehoek ligt een tsjernozem (zwarte bodem)

- waar de bodem intensief gebruikt wordt liggen ook veel aardolieraffinaderijen en aardolievelden

- waar de bodem intensief gebruikt wordt liggen ook veel aardgasvelden, en is er veel aardgastransport.

- waar het bodemgebruik intensief is, is de bevolkingsdichtheid hoog.

- waar het bodemgebruik intensief is wonen vooral Indo-Europese volken/ Russen, Baltische en Andere Slavische volken

Welk van de op de vorige dia gevonden patronen lijken je een goede verklaring voor waarom juist in het westen van het gebied de bodem intensief gebruikt kan worden?

Let op! Dit is al een stapje verder, namelijk kaartinterpretatie! Je koppelt dan een patroon aan (geleerde) kennis. Dit moet je vaak op toetsen doen.

Kies van een van 2 overeenkomende patronen hieronder.
Geef aan waarom dit geen verklaring goed aardrijkskundig verband zou zijn.
- waar het bodemgebruik intensief is, is de bevolkingsdichtheid hoog.
- waar het bodemgebruik intensief is wonen vooral Indo-Europese volken/ Russen, Baltische en Andere Slavische volken

Let op! Dit is al een stapje verder, namelijk kaartinterpretatie! Hier oefen je volgende les meer mee.

Vergelijk bij de volgende vragen telkens de genoemde kaarten en probeer een patroon te benoemen.

Vergelijk kaart 238B met 238D.

Benoem een patroon tussen de beweging van de aardplaten en het voorkomen van zware (catastrofale) aardbevingen.

Vergelijk kaart 240A met 240B.

Benoem een patroon tussen de luchtdrukgebieden en het vallen van neerslag.

Vergelijk kaart 207C met 207D.

Benoem een patroon tussen het % hispanics en de totale bevolkingsgoei in de V.S.

Vergelijk kaart 220 met 226C.

Benoem een patroon tussen het reliëf en de omvang van de buitenlandse investeringen.

Vergelijk kaart 50E met 44C.

Benoem een patroon tussen het % onkerkelijken en het plaatsvinden van verzilting.

Even (niet) nadenken.

Bij de laatste vraag was het patroon tussen onkerkelijkheid en verzilting natuurlijk heel gek.

Bij kaart analyse zoek je alleen naar patronen. Je denkt nog niet na over mogelijke verklaringen.

Op een toets gebruik je vervolgens je aardrijkskunde kennis om te bepalen welk patroon een goede verklaring zou kunnen zijn.

Zoek zelf een heel gek voorbeeld waarbij 2 patronen op een kaart overeenkomen, en dus een verklaring zouden kunnen suggereren. Maar die zo gek is dat je weet dat er geen link tussen is.

Afsluiting: kaartanalyse

Kan je dit allemaal goed en zelfstandig?

Dan heb je de leerdoelen behaald.

Goed gewerkt topper!

Je gaat merken dat kaartvragen vanaf nu een stuk beter zullen gaan op de toets!

Begrijp je nu?

- hoe je patronen / spreiding op een kaart kan beschrijven?

- hoe je op basis van patronen relaties/verbanden kan leggen tussen verschillende verschijnselen in 1 gebied? 

- als je iets met een kaart moet verklaren je het patroon op de kaart moet koppelen aan de geleerde lesstof?