HFF 1.1 van VOC tot cultuurstelsel

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 3

Nederland en Indonesië

1.1 Van VOC tot cultuurstelsel

Leerdoelen

1. Je kan uitleggen wat de VOC deed.

2. Je kan uitleggen hoe de kolonie Nederlands-Indië werd bestuurd.

3. Je kan uitleggen hoe het cultuurstelsel werkte.

4. Je kan uitleggen wat de negatieve gevolgen waren van cultuurstelsel.

 

1.1 Wat deed de VOC in Oost-Indië?

1602: Verenigde Oost-Indische compagnie (VOC)​: 

een handelsmonopolie (alleenrecht op handel) op de Nederlandse handel met Oost-Indië​ van Staten-Generaal:

• Recht om oorlog te voeren, soldaten in dienst te nemen en forten te bouwen
• Mochten ambtenaren benoemen en een eigen bestuurder aanstellen
• ==> ze waren eigen baas
• Stichtten handelsposten

Wat is een handelsmonopolie?

Wat is NIET waar over de VOC?

1. Ze hadden een handelsmonopolie
2. Ze mochten eigen ambtenaren benoemen
3. Ze bestuurden Nederland
4. Ze mochten oorlog voeren

Het bestuur van Nederlands-Indië

Nederlandse staat neemt bezittingen VOC over -> kolonie krijgt nieuwe naam: Nederlands-Indië.

Hoogste Nederlandse bestuurder = gouverneur-generaal. Andere Nederlandse bestuurders = residenten.

De Indonesische bestuurders = regenten.

Er werd samengewerkt met Indonesische families van adel.

1.2 Het bestuur van Nederlands Indië

• 1798: VOC failliet 
• Kolonie wordt Nederlands-Indië

• Hiernaast zie je het bestuur van Indonesië.
• Ondanks goedkope manier van besturen, kostte de kolonie te veel geld. 
• Het cultuurstelsel wordt ingesteld (zie volgende dia)

Het bestuur van Nederlands-Indië

Kolonie kost teveel geld -> nieuw plan bedacht.

1830: invoering cultuurstelsel   (Van den Bosch ->)

= Landbouwsysteem waarbij de boeren op 1/5 deel (20%) van hun grond landbouwproducten (bv. koffie, tabak) moesten verbouwen -> verkocht in Europa.

cultuurstelsel

• 1798: VOC failliet 
• Kolonie wordt Nederlands-Indië

• Hiernaast zie je het bestuur van Indonesië.
• Ondanks goedkope manier van besturen, kostte de kolonie te veel geld. 
• Het cultuurstelsel wordt ingesteld (zie volgende dia)

Honger voor de Indonesiërs

Cultuurstelsel was een groot succes: 

• Binnen 1 jaar al winst gemaakt.  
  

Voor Javanen cultuurstelsel een grote ramp:

• Beste grond afstaan aan de Nederlanders  
  
• Sommige boeren moesten zelfs 1/4 (25%) grond afstaan  
  
• Te weinig ruimte voor verbouwen eigen voedsel (rijst)  
  
• Extra belastingen → luxeleven residenten  
  
• Geen (goede) grond? → 66 dagen p/j werken op land Nederlands bestuur
  

Aan de slag!