Les 2: Zuurstof toedienen

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3

Voorkennis testen

Wat is de functie van ademhaling?

1. Reinigen van de lucht die je inademt
2. Opnemen van CO2 en afscheiden O2
3. Afvalstoffen van de lucht scheiden
4. Opnemen van O2 en afscheiden CO2

Wat is de grens tussen de bovenste luchtwegen en de onderste luchtwegen?

1. Mondholte
2. Stembanden
3. Keelholte
4. Luchtpijp

De luchtwegvertakkingen behoren tot de bovenste luchtwegen

1. Waar
2. Niet waar

Ademen via de neus is gezonder dan via de mond ademen.

1. Waar
2. Niet waar

Waar in de longen vindt de gaswisseling plaats?

1. Bronchi
2. Bronchioli
3. Longblaasjes
4. Luchtpijp

Het ademhalen gebeurt door borst- en buikademhaling.

Wat gebeurt er bij inademen?

1. Tussenribspieren omhoog en middenrif trekt samen
2. Tussenribspieren omlaag en middenrif ontspant

Zuurstof toedienen

Lesdoelen

• De student kan uitleggen wat indicaties en contra- indicaties zijn van zuurstoftoediening.
• De student kan uitleggen welke verschijnselen er kunnen optreden bij zuurstof tekort.
• De student kan uitleggen welke observatiepunten en aandachtspunten er zijn bij het toedienen van zuurstof
• De student kan beredeneren welke complicaties er kunnen ontstaan bij zuurstoftoediening en hoe je moet handelen. 
• De student kan benoemen welke toedieningsmaterialen en systemen er zijn bij zuurstoftoediening

Benoem enkele verschijnselen bij zuurstofgebrek

Verschijnselen zuurstoftekort (hypoxie)

• Kortademigheid in rust en bij lichte inspanning
• Gebruik maken van hulp ademhalingsspieren 
• Sufheid
• Vergeetachtigheid
• Verwardheid
• Gevoel van zwakte en krachteloosheid
• Blauwe huiskleur vooral van de vingers, nagels en lippen
• Hoge pols- en ademhalingsfrequentie
• Hoge bloeddruk
• Angst 

Hoe kan je zuurstof meten bij de zorgvrager?

Hoe meet je zuurstof in het bloed

• Zuurstofsaturatie

Het zuurstof bindt zich aan de hemoglobine in de rode bloedcellen

voor- en nadelen concentrator

• haalt zuurstof uit de omgevingslucht - raakt nooit op
• let op goede ventilatie
• lange slangen / knikken 
• maakt meer geluid 
• goedkoper

voorbehouden en risicovol

• altijd in opdracht vd arts 
• schrijft ook aantal liters voor per minuut
• gebruik maken van juiste middelen en materialen 
• alert zijn bij COPD (ademdepressie)
• zuurstof is brandbaar!
• bij een cilinder; bereken de inhoud

Indicaties:

problemen met ademhaling of gaswisseling

- hart/long problemen

- bloed armoede

- postoperatief, sedatie

- ernstig trauma

-onderkoeling

Contra-Indicatie

- verwondingen neus/keelholte

- verwondingen aan aangezicht

- schedel/hersenen trauma

- een jonge leeftijd (kinderen en zuigelingen)

- vroeggeboorte (oogschade)

complicaties 

• ademdepressie
• koolzuuropstapeling door onvoldoende O2 toevoer
• O2 intoxicatie (bij beademing)
• lucht in de maag (katheter te diep ingebracht)
• weglekken O2 bij verkeerd hulpmiddel
• droge neus / mond 
• drukplekken 

Overige observatiepunten?

Huid en slijmvliezen: Goede controle & verzorging neus, mond en keel - Check op decubitus door neussonde of neusbril

Is toedienig effectief? Knik in slang? - Verstopping door slijm? - Ademt zorgvrager veel door de mond?

Zuurstofdosering te hoog of laag: Hoofdpijn - Hoge hartslag - Zweten - Bewustzijnsverlies - Hoge bloeddruk - Overmatige speekselafvloed

 

hoe meet je zuurstofgehalte?

• saturatie ( verzadiging vd erytrocyten met O2)
• veneuze Astrup = vingerprik 

• Arteriële Astrup (bloed uit slagader gehaald)

Benoem indicaties om zuurstof te geven

Indicaties

• problemen met het hart of de longen;
  
• bloedarmoede;
  
• postoperatief of bij tijdelijke sedatie;
• ernstig trauma;
  
• onderkoeling.

Contra- indicaties

• verwondingen in de neus en/of keelholte;
  
• verwondingen in het aangezicht;
  
• schedelen/of hersentrauma;
  
• een jonge leeftijd (kinderen en zuigelingen);
  
• vroeggeboorte (in verband met een risico op oogschade).

Zuurstof toedienen is een voorbehouden en risicovolle handeling

• Opdracht van arts nodig
• Hoeveelheid O2 per minuut afspreken met de arts
• Toediening via neusbril, neuskatheter of zuurstofmasker
• Alert zijn bij COPD cliënten
• Zuurstof is zeer brandbaar
• Controleer altijd de inhoud van zuurstof cilinder
• Bereken de aanwezige zuurstof

Benoem enkele complicaties die kunnen optreden bij het toedienen van O2.

Complicaties

• Ademdepressie
• Ongemerkt wegstromen van de zuurstofvoorraad in de fles
• Drogen van de neus
• Drukplekken door neusbril

Hoe kan je iemand zuurstof toedienen?

Hulpmiddelen bij zuurstoftoediening

Neusbril/ zuurstofbril:

Toediening tot 5 liter

Hulpmiddelen bij zuurstoftoediening

Neuskatheter:

Toediening tot 5 liter

Hulpmiddelen bij zuurstoftoediening

Zuurstof masker:

Toediening groter dan 5 liter

Non- rebreathing masker

10-15 l/min

Optiflow

Berekenen de resthoeveelheid in de zuurstofcilinder

1. Bekijk de druk in de manometer. Reken uit hoeveel liter zuurstof in de cilinder zit. De stand van de manometer in bar x het volume van de cilinder in liters = de hoeveelheid zuurstof in liters in de cilinder.

2. Bereken hoelang de cliënt met de cilinder toe kan:

a. Deel de hoeveelheid zuurstof in de cilinder door de hoeveelheid liters per minuut die de cliënt toegediend krijgt. Dit geeft het aantal minuten.

b. Deel het aantal minuten door 60. Dit geeft het aantal uren dat zuurstof uit de cilinder toegediend kan worden.

Berekenen de resthoeveelheid in de zuurstofcilinder

Mevrouw Jansen is kortademig tgv longontsteking. De arts schrijft zuurstof voor.  Mevrouw Jansen krijgt 2 liter per minuut. 

De inhoud van de cilinder is 10 liter en de manometer staat afgesteld op 130 bar. 

Vraag:

• Welke hoeveelheid zuurstof zit er in de cilinder?
• Hoe lang kun je met de cilinder doen voordat de zuurstof op is?

Gevaren bij zuurstoftoediening

Het toedienen van zuurstof brengt de volgende risico’s met zich mee:

brand;

explosie;

bevriezing.

Maatregelen bij gevaren

voor- en nadelen concentrator

• haalt zuurstof uit de omgevingslucht - raakt nooit op
• let op goede ventilatie
• lange slangen / knikken 
• maakt meer geluid 
• goedkoper

voorbehouden en risicovol

• altijd in opdracht vd arts 
• schrijft ook aantal liters voor per minuut
• gebruik maken van juiste middelen en materialen 
• alert zijn bij COPD (ademdepressie)
• zuurstof is brandbaar!
• bij een cilinder; bereken de inhoud

Indicaties:

problemen met ademhaling of gaswisseling

- hart/long problemen

- bloed armoede

- postoperatief, sedatie

- ernstig trauma

-onderkoeling

Contra-Indicatie

- verwondingen neus/keelholte

- verwondingen aan aangezicht

- schedel/hersenen trauma

- een jonge leeftijd (kinderen en zuigelingen)

- vroeggeboorte (oogschade)

complicaties 

• ademdepressie
• koolzuuropstapeling door onvoldoende O2 toevoer
• O2 intoxicatie (bij beademing)
• lucht in de maag (katheter te diep ingebracht)
• weglekken O2 bij verkeerd hulpmiddel
• droge neus / mond 
• drukplekken 

Overige observatiepunten?

Huid en slijmvliezen: Goede controle & verzorging neus, mond en keel - Check op decubitus door neussonde of neusbril

Is toedienig effectief? Knik in slang? - Verstopping door slijm? - Ademt zorgvrager veel door de mond?

Zuurstofdosering te hoog of laag: Hoofdpijn - Hoge hartslag - Zweten - Bewustzijnsverlies - Hoge bloeddruk - Overmatige speekselafvloed

 

Lesdoelen

• De student kan uitleggen wat indicaties zijn van zuurstoftoediening
• De student kan uitleggen welke verschijnselen er kunnen optreden bij zuurstof tekort.
• De student kan uitleggen welke observatiepunten en aandachtspunten er zijn bij het toedienen van zuurstof
• De student kan beredeneren welke complicaties er kunnen ontstaan bij zuurstoftoediening en hoe je moet handelen. 
• De student kan benoemen welke toedieningsmaterialen en systemen er zijn bij zuurstoftoediening