H5 Chromatografie

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Welkom bij scheikunde

Pak een boek, pen, schrift en rekenmachine

& POTLOOD!

Doe je mobiel stil of uit in je tas

Leerdoelen

Na de les kan je...

• een chromatogram maken.
• uitleggen hoe chromatografie werkt en dit toepassen.
• de Rf-waarde uitrekenen van stoffen.

Chromatogram maken en controleren of jou controle kleur aanwezig is in het mengsel.

• Hoe? Luisteren naar instructies van mij en daarna de stap uitvoeren.
• Hulp? TOA
• Tijd? 10 min
• Klaar? Schrijf namen op chromatogram en lever in bij mij!
• Resultaat? Morgen verder uitleg over chromatografie.

Chromatografie

2 factoren: oplosbaarheid en aanhechtingsvermogen.

- Loopvloeistof: oplosbaarheid

- Oppervlak: aanhechtingsvermogen

Chromatograferen

chromatograferen: een scheiding gebaseerd op een verschil in oplosbaarheid en aanhechtingsvermogen.

Chromatograferen - fases

mobiele fase: fase die verplaatst tijdens de chromatografie
(in dit geval de loopvloeistof)
stationaire fase: fase die niet verplaatst tijdens de chromatografie (in dit geval het papierstrookje)

chromatogram: eindresultaat
van de chromatografie.

Chromatografie analyse - voorbeeld

Een te onderzoeken kleurstof (=monster (sample)) wordt bekeken. 

Deze bestaat uit twee onbekende kleuren. Van kleurstoffen "X", "Y" en "Z" wordt verdacht dat ze in het monster zitten.

Conclusie:

X en Z zitten niet in het monster
Y zit wel in het monster.

Waarom?

Rf-waarde

Voor de scheiding:                                Na de scheiding: 

De afstand die de blauwe kleurstof heeft afgelegd = A    
De afstand die de loopvloeistof heeft afgelegd = B         

 

(allebei gemeten vanaf de basislijn)

Rf-waarde

Na de scheiding: 

De afstand die de kleurstof heeft afgelegd = A
De afstand die de loopvloeistof heeft afgelegd = B

Rf-waarde: afstand kleurstof / afstand loopvloeistof

dus Rf-waarde: 

​B​​A​​

Rf-waarde

Rf-waarde: 

- Rf-waarde zit altijd tussen 0 en 1

- Rf-waarde is afhankelijk van: stof,

- Rf-waarde heeft geen eenheid

Aan de Rf-waarde kun je de stoffen herkennen.

​B​​A​​

Rf-waarde berekenen

Een bruine kleurstof bestaat uit drie componenten: oranje kleurstof, gele kleurstof en rode kleurstof. 

Op het chromatogram leest men af dat de vloeistof 8,0 cm heeft afgelegd.

De gele kleurstof verschijnt op 3,2 cm van de basislijn.

De oranje kleurstof verschijnt 1,4 cm verder dan de gele.

De rode kleurstof verschijnt op 6,7 cm van de basislijn.

Opgave: Bereken de Rf-waarden van alle kleurstoffen 
 ( je hoeft niet af te ronden )

Rf-waarde berekenen - antwoord

Geel:  3,2 / 8                 = 0,4

Oranje: (3,2 + 1,4) / 8 = 0,575
Rode: 6,7 / 8                 = 0,8375

Maken H5.3 C&M en E&M: 27, 25,  28 en 30

Maken H5.2 N&G en N&T: 27, 28, 30 en 31

• Hoe? Zelfstandig, beginnen in complete stilte.
• Hulp? Lezen lesboek H5.3. (Niet bij online op ELO in studiewijzer)
• Tijd? 7 min voordat les afloopt.
• Resultaat? Bespreken vraag 27
• Klaar? Leren H5 door mindmap te maken of telkens blauwe begrippen uit H5 te koppelen in een scheikundige zin.

Vraag 27 bespreken