M1: 4,3 - De kerk en de geestelijken

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k, g, t, mavo
• Leerjaar 1

Welkom in de geschiedenisles!

Wat gaan we doen vandaag?

• Lesdoelen
• Herhaling
• De kerk en de geestelijken
  
• Opdrachten 
• Afsluiting  
  

Wat gaan we doen vandaag? (2)

• Lesdoelen
• Herhaling 
• De kerk en de geestelijken
• Opdrachten 
• Afsluiting  
  

Lesdoelen

Aan het eind van deze les:

• Je kunt uitleggen welke rol de geestelijken hadden in de middeleeuwse samenleving.
  

• Kun je vertellen hoe monniken leefden in kloosters.

• Kun je vertellen hoe de monniken zoals Bonifatius zorgden voor de verspreiding van het christendom.

Leg uit wat een domein is

Benoem de drie standen van de standenmaatschappij

Wat is de beste omschrijving van het begrip ‘geestelijken’?
Kies het juiste antwoord.

1. mensen die in God geloven
2. mensen die iedere week naar de kerk gaan
3. mensen die in dienst zijn van de kerk
4. mensen die voor andere mensen bidden

Door het harde leven gingen veel mensen het christendom extra belangrijk vinden. Waarom was dat zo?

1. De mensen hoopten dat God hen zou beschermen tegen honger, ziekte en dood.
2. In de Bijbel staat hoe je betere medicijnen kunt maken en hoe je grotere oogsten kunt krijgen.
3. Als je christen was, mocht je in een klooster wonen. Daar was wel genoeg voedsel.
4. Als je arm, maar goed geleefd had, werd je na je dood erg rijk in de hemel.

Wat weet jij eigenlijk
van de kerk?

In het noorden van wat nu Nederland is woonden de Friezen, een volk dat net als de Grieken en Romeinen in veel goden geloofden.

In Europa woonde een groot en sterk volk, de Franken, zij waren christelijk en wilden ook dat andere volken christelijk zouden worden.

In Engeland was bijna iedereen christelijk. Er waren twee monniken die vanuit Engeland naar niet-christelijke volken (zoals de Friezen) gingen om hun te bekeren tot het christendom. De bekendste zijn Willibrord en zijn opvolger Bonifatius.

Missionaris

Willibrord was een Engelse monnik die probeerden de Friezen tot het Christendom te bekeren. De Friezen zaten daar niet op te wachten.

Bonifatius was ook een Engelse monnik die probeerde de Friezen te bekeren. Dit lukte niet: in 754 werd hij door Friezen in Dokkum vermoord.

Hoe probeerde Willibrord en Bonifatius de ongelovigen te bekeren?

De hulp van God

• Het leven van de mensen in de vroege Middeleeuwen was zwaar. Veel van de dingen om hen heen begrepen ze niet.

• Bij ziektes, natuurrampen of hongersnoden vroegen ze God om hulp. De mensen van de kerk, de geestelijken, hielpen hen hierbij.

Kloosters

• Geestelijken, zoals priesters, monniken en nonnen, woonden en leefden vaak in een klooster. 

• Monniken en nonnen waren zelf niet rijk, de kloosters soms wél: zij hadden veel grond en kregen belastinggeld (als kado aan de kerk).
  

Leven in een klooster

Monniken en nonnen woonden in het klooster, ze hadden best veel te doen:

• Bidden
• Zieken verzorgen
  
• Boeken schrijven
• Werken op het land
  
• Onderzoek doen en lesgeven
• Mensen helpen bij hun geloof in God

Zou jij kunnen leven in een klooster?

2.30: opstaan

2.30 - 3.00: studie en meditatie

3.00 - 5.00: kerkdienst /bidden

5:00 - 6:00: studie en meditatie

6:00 - 7:30: kerkdienst /bidden

7:30 - 8:00: werken

8:00 - 9:30: kerkdienst /bidden

9.30 - 12.00: werken

12.00 - 13.30: kerkdienst /bidden

13.30 - 14.00: avondeten

14:00 - 16:15: werken

16:15 - 17:30: kerkdienst /bidden

17:30 - 18:00: studie en meditatie

18:00 - 18:30: kerkdienst /bidden

19:00: slapen

In de kloosters zag je veel kunst, monikken maakten dat zelf. Deze kunst moest ervoor zorgen dat iedereen zag hoe groot en goed God was. Hier zie je een gouden kruis en links staat een prachtig beeld.

Naast kunt deden de monikken en nonnen ook aan wetenschap. Zij onderzochten de wereld en het klooster was voor kinderen de enige plek waar zij les konden krijgen, een soort school dus.

In de middeleeuwen konden maar weinig mensen lezen en schrijven. Gelukkig konden de monikken en nonnen dat wel! In de kantlijn maakten zij vaak mooi en grappige tekeningen over het dagelijksleven. 

• In de kloosters werden soms ook oude boeken overgeschreven. 
• Dit duurde heel lang: het was dus echt 'monnikenwerk'.

Video

Echt monnikenwerk!

0

Wat is de beste omschrijving van het begrip ‘geestelijken’?
Kies het juiste antwoord.

1. mensen die in God geloven
2. mensen die iedere week naar de kerk gaan
3. mensen die in dienst zijn van de kerk
4. mensen die voor andere mensen bidden

Een vrouwelijke monnik wordt een non genoemd.

1. Waar
2. Niet waar

Het verzorgen en genezen van zieken was één van de taken van monniken.

1. Waar
2. Niet waar

Monniken zijn geen geestelijken.

1. Waar
2. Niet waar

Door het harde leven gingen veel mensen het christendom extra belangrijk vinden. Waarom was dat zo?

1. De mensen hoopten dat God hen zou beschermen tegen honger, ziekte en dood.
2. In de Bijbel staat hoe je betere medicijnen kunt maken en hoe je grotere oogsten kunt krijgen.
3. Als je christen was, mocht je in een klooster wonen. Daar was wel genoeg voedsel.
4. Als je arm, maar goed geleefd had, werd je na je dood erg rijk in de hemel.

Welk kenmerk van het kloosterleven herken je op de afbeelding?

Bonifatius was een...

1. Monnik die in Engeland het christendom verspreidden.
2. Monnik die de Franken bekeerden tot het christendom.
3. De belangrijkste god van de Friezen.
4. Een man die het volk van de Friezen wilden bekeren tot het christendom.

0

De standensamenleving

• Op de domeinen ontstond een samenleving waarin iedereen zijn eigen plek en taak van god had gekregen:

1. Geestelijken (bidden voor de boeren en de adel)
2. Adel (vechten om de geestelijken en de boeren te beschermen )
3. Boeren (werken op het land om de geestelijken en adel te voeden)

• De wereld was in de middeleeuwen daarom erg overzichtelijk. Je behoorde tot een stand, je wist wat jouw taken waren en je leefde op een domein.

De eerste stand bestond uit de geestelijkheid. De taak die zij van God hadden gekregen was bidden voor het volk!

Tot de geestelijkheid behoren monikken, bischoppen, priesters, nonnen en natuurlijk de paus.

De tweede stand was de adel. Dit waren rijke mensen met hun eigen land (vaak in leen gekregen van de koning). Zij konden met hun geld een goede wapenuitrusting kopen. Als sterke ridders moesten zij de koning helpen en de mensen op hun land bescheremen. 

De derde stand waren de boeren (en burgers). Binnen deze stand waren sommigen rijk, maar de meeste waren erg arm. Ze waren geboren in de derde stand en dat was omdat god het zo wilde. Ze moesten hard werken, hadden veel plichten en weinig rechten.

Welke drie standen kennen we in de middeleeuwen?

Controle

Paragraaf 4,2 - Boeren en ridders
Opdrachten: 3a, 7, 9,
LB blz. 66 en 67
WB blz. 127 t/m 131

Opdrachten

Paragraaf 4,3 - de kerk en de geestelijken
Opdrachten: 2, 5, 8(!), 10
LB blz. 68 t/m 70
WB blz. 131 t/m 135

Klaar? geef dit aan bij je docent
Schrijf de opdrachten in je planner!

Afsluiting

Aan het eind van deze les:

• Je kunt uitleggen welke rol de geestelijken hadden in de middeleeuwse samenleving.
  

• Kun je vertellen hoe monniken leefden in kloosters.

• Kun je vertellen hoe de monniken zoals Bonifatius zorgden voor de verspreiding van het christendom.

Fijne dag!

Video

Canonclips: Willibrord

0