LITERATUURGESCHIEDENIS DE ROMANTIEK

negentiende eeuw
Onze  literatuur staat in de negentiende eeuw in het teken van de Romantiek
1 / 41
volgende
Slide 1: Tekstslide
NederlandsMiddelbare schoolhavoLeerjaar 5

In deze les zitten 41 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 8 videos.

time-iconLesduur is: 60 min

Onderdelen in deze les

negentiende eeuw
Onze  literatuur staat in de negentiende eeuw in het teken van de Romantiek

Slide 1 - Tekstslide

Slide 2 - Video

negentiende eeuw
de gevoelsstroming was in de tweede helft van de achttiende eeuw al op gang gekomen

Slide 3 - Tekstslide

negentiende eeuw
verlangen om zich via het gevoel uit te leven

Slide 4 - Tekstslide

negentiende eeuw
maar ook een vlucht

Slide 5 - Tekstslide

negentiende eeuw

Vluchten in:

  • de liefde voor de natuur
  • het verleden
  • de godsdienst
  • humor
  • doodsdrift

Dit zijn allemaal typerende elementen van de romantiek

Slide 6 - Tekstslide

De romantiek


De term "romantiek" komt

waarschijnlijk van de middel-

eeuwse ridderromans, waar

talloze romantici zich door

lieten inspireren.

Slide 7 - Tekstslide

De romantiek

Literaire vormen in de negentiende eeuw:

  • historische roman (hang naar het verleden)
  • briefroman
  • knittelvers (gevoel voor humor)
  • de parodie (ook humor)
  • tendensroman
    (godsdienst, politiek en sociaal leven)

Slide 8 - Tekstslide

De Gids

In 1837 verschijnt onder leiding van

E.J. Potgieter het eerste nummer

van "De Gids". Dit tijdschrift werd zeer

belangrijk voor de literatuur. De redactie

wilde door een kritische instelling de

Nederlandse literatuur op

Europees peil brengen.

Slide 9 - Tekstslide

De historische roman

De negentiende eeuw is de bloeitijd van de

historische roman. De belangrijkste zijn:

  • Hermingard van de Eikenterpen van Aarnout Drost
  • Het slot Loevestein in 1570 van J.F. Oltmans
  • De roos van Dekama van Ferdinand Huyck
  • Het huis Lauernesse van A.L.G. Bosboom-Toussaint

Slide 10 - Tekstslide

Slide 11 - Video

Belangrijke schrijvers in de romantiek

  • A.C.W. Staring
  • E.J. Potgieter
  • Hildebrand
  • De schoolmeester
  • Piet Paaltjens
  • Multatuli
  • Guido Gezelle


Slide 12 - Tekstslide

A.C.W. Staring

Staring schreef vooral over de folklore

van de Achterhoek. Zijn verhalen staan

op rijm en gaan over kastelen,

kerkgewelven, tovenaars en duivels.

Hij is vooral bekend van de

"Jaromir"-cyclus.

Slide 13 - Tekstslide

E.J. Potgieter

Potgieter is vooral belangrijk vanwege de oprichting van De Gids, waarin hij veel essays schreef. Hij was bovenal criticus. Van zijn eigen werk zijn bekend:

  • Jan, Jannetje en hun jongste kind
  • De nalatenschap van den landjonker
  • Liedekens van Bontekoe

Slide 14 - Tekstslide

Slide 15 - Video

Hildebrand

Hildebrand is een pseudoniem voor

Nicolaas Beets. Hij is beroemd om

zijn verhalenbundel "Camera obscura".

Deze verhalen gaan allemaal over de

welgestelde burgerij in

Hollandse provinciestadjes.

Slide 16 - Tekstslide

Slide 17 - Video

De Schoolmeester

De Schoolmeester is een pseudoniem

voor Gerrit van de Linde. Hij schreef

zogenaamde "knittelverzen".

Dit zijn gedichten met vreemde rijmen,

komische woordspelletjes en opzettelijke

verhaspelingen. Volop humor.

Slide 18 - Tekstslide

Piet Paaltjens

Piet Paaltjes is een pseudoniem voor

Francois Haverschmidt. Hij schrijft

gedichten met een grote zwaarmoedigheid

om alles wat in het leven maar tegenviel.

Het zou onleesbaar zijn als dat het enige was, maar gelukkig schrijft hij met veel zelfspot en humor. De titel van de gedichtenbundel zegt dat ook al: "Snikken en grimlachjes".

Slide 19 - Tekstslide

Slide 20 - Video

MULTATULI

Multatuli is een pseudoniem voor Eduard Douwes Dekker.

Multatuli betekent "ik heb veel gedragen".

Hij schrijft over Oost-Indië. Er is door Nederlanders

veel over die "Indische tijd" geschreven. In Indië was

ook al eeuwenlang een grote verteltraditie.

Mensen die in dit "Nederlands-Indië" hebben geleefd, vertellen daar met nostalgische gevoelens over.

Slide 21 - Tekstslide

Slide 22 - Video

MULTATULI

In Nederlands-Indië waren helaas vele misstanden. Eduard Douwes Dekker zag als assistent-resident in Lebak met eigen ogen hoe de Javaan werd misbruikt. Hij heeft alles in het werk gesteld om dit tegen te gaan. Het was allemaal tevergeefs. "Voor straf" werd hij overgeplaatst en hij vroeg ontslag. Als een berooid man zwierf hij door Europa.

Slide 23 - Tekstslide

MULTATULI

Hij besloot vervolgens om zijn ervaringen op te schrijven. Dat werd de roman "MAX HAVELAAR". Hij schreef het met een dubbel doel:

  • een einde maken aan de onderdrukking van de Javanen
  • eerherstel krijgen voor zichzelf



Slide 24 - Tekstslide

Slide 25 - Video

De Vlaamse beweging

In de negentiende eeuw ontstond de

"Vlaamse Beweging". Deze wilde een

einde maken aan de overheersing van

de Franse taal en bij de bevolking de

eigen Vlaamse cultuur onder de

aandacht brengen.



Slide 26 - Tekstslide

Guido Gezelle

De priester Guido Gezelle was de eerste

dichter die in de negentiende eeuw in het

Vlaams schreef. Hij dichtte vooral over de

natuur, waarin hij de hand van God zag.



Slide 27 - Tekstslide

Slide 28 - Video

Wat zijn typerende elementen van de romantiek?
A
het verleden, muziek en poëzie
B
schilderkunst, politiek en godsdienst
C
het sociale leven, de parodie en het tijdschrift
D
liefde voor de natuur, gevoel voor humor en doodsdrift

Slide 29 - Quizvraag

Welke twee literaire vormen komen in de negentiende eeuw voor?
A
historische roman parodie
B
tendensroman hekeldicht
C
briefroman column
D
streekroman sprookje

Slide 30 - Quizvraag

Onder wiens leiding verscheen
"De Gids"?
A
Nicolaas Beets
B
François Haverschmidt
C
E.J. Potgieter
D
A.C.W. Staring

Slide 31 - Quizvraag

Hoe noem je het soort verzen die de Schoolmeester schreef?
A
knuppelverzen
B
knittelverzen
C
knokelverzen
D
knipperverzen

Slide 32 - Quizvraag

"Hermingard van de Eikenterpen" van Aarnout Drost is een
A
gedichtenbundel
B
historische roman
C
streekroman
D
verhalenbundel

Slide 33 - Quizvraag

Hoe heet de student van wie sprake is in "Snikken en grimlachjes?
A
E.J. Potgieter
B
Henk Hildebrand
C
Piet Paaltjens
D
Francois Haverschmidt

Slide 34 - Quizvraag

Wiens leven beschrijft Hildebrand in de "Camera Obscura"?
A
het leven van de arme student in Leiden
B
het leven van de adellijke families in de grote steden
C
het leven van doorsnee families in provinciestadjes
D
het leven van welgestelde burgers in provinciestadjes

Slide 35 - Quizvraag

Wie schreef "Max Havelaar"?
A
Staring
B
Potgieter
C
Beets
D
Multatuli

Slide 36 - Quizvraag

Wat betekent "Multatuli" letterlijk?
A
Ik heb veel geschreven
B
Ik heb veel gedragen
C
Ik heb veel meegemaakt
D
Ik heb veel geleerd

Slide 37 - Quizvraag

Wat is de echte naam van Multatuli?
A
Eduard Douwes Dekker
B
Jan Douwe Dekkers
C
Eduard Johannes Douwe
D
Johannes Josephus Douwe

Slide 38 - Quizvraag

Welke twee doelen had Multatuli met het schrijven van "Max Havelaar"?
A
zich literair uiten de positie van de Javaan verbeteren
B
geld verdienen de positie van de Javaan verbeteren
C
het van zich afschrijven de positie van de Javaan verbeteren
D
eerherstel voor zichzelf de positie van de Javaan verbeteren

Slide 39 - Quizvraag

In de negentiende eeuw ontstond de "Vlaamse beweging". Wat was het doel van deze beweging?
A
zich losmaken van Nederland
B
zich losmaken van Franrijk
C
een einde maken aan de overheersing van de Nederlandse taal
D
een einde maken aan de overheersing van de Franse taal

Slide 40 - Quizvraag

Waarover schreef Guido Gezelle meestal?
A
God
B
de Vlaamse cultuur
C
de natuur
D
de Vlaamse burgerij

Slide 41 - Quizvraag