Indië-herdenking, deel van een omstreden geschiedenis

• Mens & Maatschappij
• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-3

Indië-herdenking, 

deel van een omstreden geschiedenis 

Introductie

Op 15 augustus staan we in Nederland stil bij de Japanse overgave tijdens de Tweede Wereldoorlog en de bevrijding van Indonesië, toendertijd een Nederlandse kolonie. Twee jaar na deze oorlog werd Indonesië zelfstandig van Nederland. Daarmee kwam een eeuwenlange, omstreden koloniale geschiedenis tot een einde.

Vertel de leerlingen wat ze aan het einde van de les zullen kunnen doen en begrijpen.

Leerdoel

Aan het einde van de les kun je de oorzaken, gevolgen en reacties op de dekolonisatie van Nederlands-Indië beschrijven.

Vertel de leerlingen wat ze aan het einde van de les zullen kunnen doen en begrijpen.

Wat weet je al over dekolonisatie van Nederlands-Indië?

Bron

AD  Oorlog in Indië: 15 augustus 1945 wordt niet gevierd

Toon de bron aan de leerlingen en bespreek kort de inhoud ervan.

Woordenschat

handelspost, handelsmonopolie, kolonisatie, archipel, azen, privilege, hiërarchie, interneren, tijdgeest, zelfbeschikkingsrecht, schoorvoetend, republiek, Wederopbouw, assimilatie

Geef uitleg over de betekenis van de woorden en laat de leerlingen de woorden herhalen.

Vragen

1. Wat veranderde er tijdens de Japanse bezetting in Nederlands-Indië? 

2. Hoe werd de Indo-Europese groep tijdens de Japanse bezetting behandeld? 

3. Wat begon direct na de Japanse overgave in Nederlands-Indië? 

Stel de vragen aan de klas en bespreek de antwoorden.

Vragen

4. Wat was de houding van de Nederlandse regering na de Tweede Wereldoorlog ten opzichte van de kolonie Nederlands-Indië?

5. Wat was de reactie van de Nederlandse regering op de veranderde machtsverhoudingen in Nederlands-Indië?

Stel de vragen aan de klas en bespreek de antwoorden.

Vragen

6. Wat was de houding van Nederland ten opzichte van het zelfbeschikkingsrecht van koloniën na de Tweede Wereldoorlog?

7. Hoe duidde de Nederlandse strijdmacht de Indonesische onafhankelijkheidsoorlog?

8. Waarom vertrokken circa 350.000 mensen naar Nederland na de veranderde machtsverhoudingen?

Stel de vragen aan de klas en bespreek de antwoorden.

Vragen

9. Hoe heeft de Japanse bezetting de koloniale waarden en machtsverhoudingen in Nederlands-Indië beïnvloed?

10. Wat zijn de mogelijke redenen waarom Nederland pas later, onder druk van de internationale gemeenschap, de onafhankelijke republiek Indonesië erkende na de Tweede Wereldoorlog?

Stel de vragen aan de klas en bespreek de antwoorden.

Opdracht 1 - Ooggetuige

Maak een audio-opname waarin je een monoloog voorleest van een Indonesische inwoner die getuige was van de Japanse bezetting en de daaropvolgende periode van dekolonisatie.

Laat de leerlingen individueel een audio-opname maken waarin ze de ervaringen van een ooggetuige van de dekolonisatie van Nederlands-Indië uitbeelden.

Opdracht 2 - Soldaat

Schrijf een kort verhaal waarin je een persoonlijk perspectief van een Nederlandse soldaat die in Nederlands-Indië diende tijdens de onafhankelijkheidsoorlog weergeeft, waarin je zijn of haar interne conflicten en morele dilemma's beschrijft.

Laat de leerlingen individueel een kort verhaal schrijven vanuit het perspectief van een Nederlandse soldaat die diende in Nederlands-Indië tijdens de dekolonisatieperiode.

Opdracht 3 - Mindmap

Maak een mindmap waarin je de oorzaken en gevolgen van de Japanse bezetting van Nederlands-Indië in kaart brengt. Gebruik de tekst en eventueel aanvullend onderzoek om je mindmap te ondersteunen.

Laat de leerlingen individueel een mindmap maken waarin ze de oorzaken en gevolgen van de Japanse bezetting van Nederlands-Indië visualiseren.

Opdracht 4 - Samenvatten en vergelijken

Laat de leerlingen individueel een samenvatting schrijven van de belangrijkste gebeurtenissen en ontwikkelingen die hebben geleid tot de onafhankelijkheid van Indonesië. Vervolgens kunnen ze hun samenvattingen vergelijken en bespreken om te zien welke informatie essentieel was en welke details mogelijk overbodig waren.

Laat de leerlingen individueel een samenvatting schrijven van de belangrijkste punten van de dekolonisatie van Nederlands-Indië en vergelijk hun samenvattingen met elkaar.

Opdracht 5 - Experts

Verdeel de klas in groepen en wijs elk groepje een specifiek aspect van de tekst toe, bijvoorbeeld de rol van de VOC, de Japanse bezetting of de onafhankelijkheidsstrijd. Maak in groepen een beknopte samenvatting maken van een toegewezen onderwerp. Presenteer de samenvatting aan de klas en bespreek wat het vooral vertelt over geschiedenis van Nederlands-Indië.

Verdeel de klas in groepen en wijs elk groepje een specifiek aspect van de tekst over de dekolonisatie van Nederlands-Indië toe. Laat de groepen experts worden op hun toegewezen onderwerp en laat ze hun bevindingen presenteren aan de rest van de klas.

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd.

De leerlingen voeren hier drie dingen in die ze in deze les hebben geleerd. Hiermee geven ze aan wat hun eigen leerrendement van deze les is.

Schrijf 2 dingen op waarover je meer wilt weten.

De leerlingen voeren hier twee dingen in waarover ze meer zouden willen weten. Hiermee vergroot je niet alleen betrokkenheid, maar geef je hen ook meer eigenaarschap.

Stel 1 vraag over iets dat je nog niet zo goed hebt begrepen.

De leerlingen geven hier (in vraagvorm) aan met welk onderdeel van de stof ze nog moeite. Voor de docent biedt dit niet alleen inzicht in de mate waarin de stof de leerlingen begrijpen/beheersen, maar ook een goed startpunt voor een volgende les.