V&U H3 deel 2

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Verdienen en Uitgeven H3

Plenda

Maandag 9 december

3.1 t/m 3.6 (V&UH3)

Woensdag 18 december

3.7 t/m 3.19 (V&UH3)

Kapitaal 

Lesdoelen

• Productiefactor Kapitaal
• Mechanisering & automatisering
• Product- en procesinnovatie

Productiefactoren

Kapitaal

Arbeid

Natuur

Ondernemerschap

Model T Ford (1917)

Intro

Model T Ford Assembly line

• Wat zie je terug van de productiefactor Kapitaal?
• Wat is het effect op de arbeidsproductiviteit van de werknemers?

Intro

• Wat zie je terug van de productiefactor Kapitaal?

Gereedschap, kabels, lopende band

• Wat is het effect op de arbeidsproductiviteit?

Arbeidsproductiviteit stijgt =>productie per tijdseenheid (per werknemer) wordt hoger

Innovatie

Van Model A naar Model T

=> Productinnovatie

Van handgemaakt naar lopende band (naar...)

=> Procesinnovatie

Mechanisering & Automatisering

Mechanisering

Machines nemen fysiek werk over = 'Vervanging spierkracht'

=> wasmachine, oogstmachine, tillift, robot (robotisering)

Automatisering

Computers vervangen arbeid = 'Vervanging denken, regelen, organiseren'

=> Centrale Verwarming, online bankieren, moderne fabriek, ChatGPT

Kapitaalsintensief

Kapitaalsintensief betekent dat er naar verhouding meer kapitaal dan arbeid wordt gebruikt.

In de voorbeeldfilmpjes wordt de productie steeds kapitaalintensiever door de tijd heen. Uiteindelijk doen de mensen vooral nog de kwaliteitschecks.

Productiefactor Kapitaal

Productiefactor kapitaal

• Totaal kapitaalgoederen in de maatschappij

Kapitaalgoederen

• Goederen die gebruikt worden om andere goederen (of diensten) te produceren

Geldkapitaal

• Vermogen (euro's) dat dat kan worden gebruikt om te investeren in kapitaalgoederen

Lesdoelen

• Productiefactor Kapitaal
• Mechanisering & Automatisering
• Product- en procesinnovatie

Plenda

Maandag 9 december

3.1 t/m 3.6 (V&UH3)

Woensdag 19 december

3.7 t/m 3.19 (V&UH3)

Lesdoelen

• Productiefactor Natuur

Productiefactoren

Kapitaal

Arbeid

Natuur

Ondernemerschap

Intro

Zondag met Lubach

'Gronings gas'

• Wat heeft Nederland gehad aan het aardgas?
• Wat heeft Nederland nog meer te bieden als productiefactor Natuur?

Intro

• Wat heeft Nederland gehad aan het aardgas?

Gebruikt als eigen energiebron, verkocht en gebruikt voor overheidsfinanciën => totale opbrengst 200 miljard euro

• Wat heeft Nederland nog meer te beiden als productiefactor Natuur?

Ligging aan zee => Nederland als doorvoerland via de havens en rivieren

Gematigd zeeklimaat => geschikt voor landbouw (regen)

Productiefactor Natuur

Grondstoffen
Gas, olie, steenkool, metaalerts, zand, hout

Andere aspecten
Klimaat, ligging, grondkwaliteit, oppervlakte

Grenzen aan natuur

• Eindigheid (=niet duurzaam) 

=> Duurzame alternatieven: zonnepanelen, windmolens, recycling, hernieuwbare materialen, maar ook: consuminderen

• Milieuvervuiling

=> Broeikasgassen (CO2), grondvervuiling (stikstof)

=> Internationaal/Europees/Nationaal Overheidsbeleid

Lesdoelen

• Productiefactor Natuur

Plenda

Maandag 9 december

3.1 t/m 3.6 (V&UH3)

Woensdag 19 december

3.7 t/m 3.19 (V&UH3)

Lesdoelen

• Productiefactor Ondernemerschap

Productiefactoren

Kapitaal

Arbeid

Natuur

Ondernemerschap

en.wikipedia.org

Wat doet een ondernemer?

• Initiatief nemen

=> Starten met een idee!

• Risico nemen

=> Tijd en geld (eigen of van investeerders) inzetten

• Organiseren

=> arbeidsverdeling, specialisatie en efficiëntie                                                                                                      

Productiefactor Ondernemerschap

• De ondernemer maakt de KANO compleet 

=> De ondernemer zorgt ervoor dat de andere productiefactoren (Kapitaal, Arbeid en Natuur) worden samengebracht om daadwerkelijk producten te maken.

=> En krijgt als beloning winst (primair inkomen)                                                                                               

Plenda

Maandag 9 december

3.1 t/m 3.6 (V&UH3)

Woensdag 19 december

3.7 t/m 3.19 (V&UH3)

Lesdoelen

• Lorentzcurve
• Voor- & nadelen inkomensverschillen 

Lorentzcurve

• Grafische weergave personele inkomensverdeling in een land
• Doel => inkomensverdeling inzichtelijk maken
• Lorentzcurve  gaat niet over vermogen, maar over inkomen (loon en ander primair inkomen)

Stappenplan Lorentzcurve

• Zet op een rij van laag naar hoog
• Verdeel in groepjes (van 2) en tel de lonen op per groep (euro's)
• Zet de groepjes en lonen om in procenten
• Tel de procenten van onder naar boven bij elkaar op (cumulatief)

Tekenen Lorentzcurve

• Cumulatief inkomen (procenten) y-as
• Cumulatief personen (procenten) x-as
• Coördinaten intekenen

0

Voordelen Inkomensverschil

• Extra inspanning wordt beloond 

=> opleiding, inzet, goede keuzes maken

• Productie van mensen voegt waarde toe en zorgt voor welvaart
• Succesvolle bedrijven zorgen voor werkgelegenheid

Nadelen Inkomensverschillen

• Rijke mensen geven minder geld uit
  

=> sparen en beleggen in plaats van boodschappen

• Opleidingen en startkansen onbereikbaar 
• Maatschappelijk vertrouwen omlaag

=> 'deze maatschappij geeft niet om mij'

• Schulden/geldproblemen 

=> schade aan gezondheid

Lesdoelen

• Lorentzcurve
• Voor- & nadelen inkomensverschillen 

Plenda

Maandag 9 december

3.1 t/m 3.6 (V&UH3)

Woensdag 19 december

3.7 t/m 3.19 (V&UH3)