lijdend en meewerkend voorwerp

• Nederlands
• Basisschool
• Groep 8

Thema 7, week 2

Les 6, 7 en 9

koelbloedig

Gelaten

overgevoelig

Welk woord past op de lege plek?

1. Pim kwam ______ veranderd terug van zijn reis
   door Amazonegebied.
2. Hij was altijd al erg _____ maar nu kon hij helemaal
   als een indiaan leven.
3. Zijn buren vindt hij nu wat __________.
4. Deze nieuwe houding van Pim ______ bij de buren.
5. Maar ze _______ Pims gedrag, omdat ze hem zo aardig vinden.
6. ______ is bij Pim één ding niet veranderd.
7. Hij vindt nog steeds: ___________

Kies uit:

• ruimdenkend
• bekrompen
• tolereren
• eigen haard is goud waard
• wezenlijk
• stuit op onbgrip
• desalniettemin

Stappenplan zinsontleding

1. Zoek de persoonsvorm (pv)

2. Zoek het gezegde (gez.)

3. Zoek het onderwerp (o)

4. Zoek het lijdend voorwerp (lv)

5. Zoek het meewerkend voorwerp (mv)

Persoonsvorm (pv)

Zij geeft de pen aan Tom.

Persoonsvorm

Zij geeft de pen aan Tom.

Maak de zin vragend

Zet de zin in de verleden tijd

Geeft zij de pen aan Tom?

Zij gaf de pen aan Tom

Gezegde (gez.)

Zij geeft de pen aan Tom.

Gezegde (gez.)

Zij geeft de pen aan Tom.

Het gezegde zijn alle werkwoorden in een zin.

Zij heeft de pen aan Tom gegeven.

Zij heeft de pen aan Tom gegeven.

Onderwerp (o)

Zij geeft de pen aan Tom.

Onderwerp (o)

Zij geeft de pen aan Tom.

Wie of wat + persoonsvorm

Wie geeft?

Zij

Lijdend voorwerp (lv) 

Zij geeft de pen aan Tom.

Lijdend voorwerp (lv) 

Zij geeft de pen aan Tom.

Wie of wat + onderwerp + gezegde

Wat geeft zij ? 

de pen

Meewerkend voorwerp

Aan of voor wie 

+ gezegde 

+ onderwerp 

+ (lijdend voorwerp) ?

Meewerkend voorwerp (mv)

Zij geeft de pen aan Tom.

In een zin kan maar één meewerkend voorwerp staan

Niet iedere zin heeft een meewerkend voorwerp

Hoe vind je het meewerkend voorwerp?

• Aan wie ?  
  
• Voor wie?
  

Meewerkend voorwerp

Moeder kocht voor vader een zonnebril.

Vanmorgen heeft haar vader Piet een opdracht gegeven.

Hoe vind je het meewerkend voorwerp?

• Aan wie ?  
  
• Voor wie?
  

Zinsontleding

Persoonsvorm

Onderwerp

Gezegde

Lijdend voorwerp

Meewerkend voorwerp

Benoem het gekleurde zinsdeel.

1. Seps klas organiseert een einde-van-groep-8-feest.
2. Daphne geeft iedereen een uitnodiging.
3. Alleen Sep wordt overgeslagen.
4. Sep vraagt Karima uitleg.
5. Karima durft Sep de waarheid niet te zeggen.
6. Ze negeert zijn vraag liever.

Benoem volgende zinsdelen:

onderwerp, lijdend voorwerp, meewerkend voorwerp

1. Sep bezoekt nooit feestjes van de klas.
2. Desalniettemin stuurt hij Daphne een boodschap.
3. Daarin laakt hij haar begrompen gedraag.
4. Waarom liet ze hem niet de keuze?
5. Nu tolereert de klas zijn aanwezigheid blijkaar niet.
6. Hij wenst Daphne meer mensenkennis toe.

laken = aufkeuren

Onderwerp en persoonsvorm

Stemmen in getal overeen, maar soms is dit niet meteen duidelijk. 

• Soms bestaat het onderwerp uit een woord dat ik vorm enkelvoud is, maar in betekenis als meervoud overkomt: De politie was al snel aanwezig.
  
  
• Na hoeveelheidswoorden als aantal, groep, kudde, serie, rij, paar, stapel, troep gebruik je enkelvoud: Een aantal kinderen was te laat.
  
  
• Soms heb je niet door dat het woord meervoud is: De musea hebben aangekondigd om samen te werken,

Schrijf de juiste vorm van het werkwoord op.

1. Ons elftal (hebben) iemand weggepest.
2. Het bestuur (proberen) het tegen te houden.
3. De club kinderen (schamen) zich heel erg voor ons elftal.
4. Niemand (weten) waar de jongen gebleven is.
5. Zelfs buitenstaanders als de media (bemoeien) zich er nu al mee.
6. Maar het overige tiental (bestaan) helaas uit veel bekrompen persoonlijkheden. 

de buitenstaander = iemand die er niet bij hoort