Grammatica zinsdelen: zinsdeelzin les 2 (2 vwo)

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Grammatica zinsdelen

Zinsdeelzinnen

Doel van de les

Deze les gaan we verder met het onderwerp 'zinsdeelzinnen'. 

Terugblik: wat is er blijven hangen van de vorige les over het zinsdeelzinnen.

Wie het laatste koekje heeft gepakt, krijgt geen toetje meer.

Ik heb een proefwerk over het vak grammatica.

Als het mooi weer is, gaan we op vakantie met de tent.

Vanwege de aanhoudende regen lopen de riolen over.

Zinsdeel

Zinsdeelzin

Huiswerk bespreken - opdracht 2, vraag 1

• a. De marathon op natuurijs kon niet doorgaan, omdat het begon te dooien. 
• b. Rond middernacht zal de NOS bekendmaken wat de uitslagen van de verkiezingen zijn.
• c. Wie niet betaalt, stuurt dit bedrijf al heel snel een dreigbrief.
• d. Wie diabetes heeft, krijgt tegenwoordig vaak een insulinepompje.

Maak van de zinsdeelzin tussen haakjes een gewoon zinsdeel.

"[Wie de nieuwe KNVB-voorzitter wordt] is voor ons nog onduidelijk."

Uitleg: zinsdeelzinnen

Zinsdeelzinnen

• Een bijzin is altijd een zinsdeel van de hoofdzin. (bwb, lv, ow etc.)
  
• Een zinsdeel met een persoonsvorm erin is een zinsdeelzin.
• We kennen de volgende zinsdeelzinnen: ow-zin, lv-zin, nw.deel-zin, mv-zin, en bwb-zin.
  

Hoe benoem je een zinsdeelzin?

Stappenplan:

1. Zoek de bijzin en noteer deze.

2. Vervang de bijzin door één woord (of woordgroep). De volgorde mag je een beetje veranderen.

3. Ontleed nu de 'nieuwe' zin.

4. Het zinsdeel van het vervangen woord staat gelijk aan de bijzin: de zinsdeelzin.

Stappenplan

1. Zoek de bijzin
   
   
2. Vervang de bijzin door één woord/woordgroep
   
   
3. Ontleed de 'nieuwe zin'
   
   
4. Zinsdeel = zinsdeelzin
   

Voorbeeld

Omdat het zo hard regent, blijf ik vandaag binnen.

1. Omdat het zo hard regent
2. Vanwege de regen blijf ik vandaag binnen.
3. pv = blijf / ow = ik / wg = blijf binnen / bwb = vandaag, vanwege de regen
4. omdat het zo hard regent = bwb-zin
   

Volg het stappenplan en benoem de bijzin in deze zin:

"Dat Usain Bolt alweer de snelste is, had iedereen wel verwacht."

Uitleg zinsdeelzin benoemen

"Dat Usain Bolt alweer de snelste is, had iedereen wel verwacht."

• Dat Usain Bolt alweer de snelste is
  
• Dat had iedereen wel verwacht.
  
• pv =  had / ow = iedereen / wg = had verwacht / lv = dat
  
• Dat Usain Bolt alweer de snelste is = lv-zin
  

Opdracht 3 maken 

Maak opdracht 3 op blz. 149

Je mag samenwerken

Gebruik je aantekeningen en het stappenplan 

15 minuten de tijd

Klaar? Pak een Donald Duckje 

Antwoorden opdracht 3, zin 1

Wie in een glazen huis woont, moet niet met stenen gooien.

• 1. Wie in een glazen huis woont
• 2. De bewoner --> De bewoner moet niet met stenen gooien
• 3. pv = moet, ow = de bewoner 
• 4. Wie in een glazen huis woont = ow-zin

Antwoorden opdracht 3, zin 2

Als het kalf verdronken is, dempt men de put.

• 1. Als het kalf verdronken is
• 2. Vanwege verdrinking --> Vanwege verdrinking dempt men de put. 
• 3. pv = dempt, ow = men, wg = dempt, lv = de put, bwb = vanwege verdrinking.
• 4. Als het kalf verdronken is = bwb-zin

Antwoorden opdracht 3

• c Wat in het vat zit = ow-zin
• d voordat de beer geschoten is = bwb-zin
• e Wat men in dronkenschap doet = lv-zin
• f Zoals de ouden zongen = bwb-zin

Huiswerk voor de volgende les

Theorie leren over zinsdeelzinnen + opdracht in FORMS maken (zie link in SOM).