Les 6 Literatuur

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Begintaak

Schrijf op papier een samenvatting van het verhaal tot nu toe, zorg dat de volgende personages in elk geval genoemd worden: Joshua, Zivan, Sergio, Dylan en tante Shanya.

Lesdoelen

- Je leest in Zonder titel.

- Je weet wat het literaire begrippen: thema en genre inhouden.

- Je weet wat stijlfiguren zijn. 

Lesprogramma

- Samenvatting schrijven (10 min)

- Terugblik: huiswerkopdrachten: Ruimte en spanning (10 min)

- Lezen Zonder titel (25 min)

- Uitleg: literair begrippen thema, genre en stijlfiguren (10 min)

- Opdrachten bij Zonder titel maken (10 min)

- Zinsontleding opdracht

Terugblik

huiswerkopdrachten: ruimte en spanning

Tijdbalk

Lezen H47-52

Probeer zoveel mogelijk te lezen, de rest moet je in de vakantie lezen.

Herlees zo nodig het boek!

Stijlfiguren

Bij taalgebruik leg je vaak gevoel in je woorden. Je kunt iets overdrijven, iets afzwakken of omkeren. Dat kun je doen met stijlfiguren.

Understatement

Understatement (iets minder erg maken dan het is); 

Je zegt dat iets minder mooi, groot of belangrijk is dan in werkelijkheid. 

Je zegt: Messi kan een aardig balletje trappen; je bedoelt: Hij is een supervoetballer.

Hyperbool = overdrijving

Overdrijving (iets erger maken dan het is);  

Je zegt bijvoorbeeld: Ik heb geen oog dichtgedaan; je bedoelt: Ik heb niet goed geslapen, want zeer waarschijnlijk had je echt wel een paar uurtjes je ogen dicht en sliep je. 

Omkering

Omkering (het tegenovergestelde zeggen van wat je bedoelt); 

Tegen een laatkomer: Je bent weer lekker op tijd.

Spot

Spot is in verschillende stijlfiguren onder te verdelen. Namelijk in ironie, sarcasme, overdrijving (hyperbool) en understatement.

Spot: ironie, sarcasme, cynisme

• Ironie: vriendelijke spot die niet kwetsend is bedoeld. Je zegt  het tegenovergestelde van wat je bedoelt, als grapje. Het weer is geweldig. (als het pijpenstelen regent)
• Sarcasme: scherpere spot, bedoeld om de ander te kwetsen."Vooral zo doorgaan, dan komt het wel goed! "(tegen leerling die weer een 3 haalt) 

Verschil ironie en sarcasme

Ironie: pijnlijke humor, die niet kwetsend bedoeld is.

Sarcasme: pijnlijke humor, die juist wél kwetsend bedoeld is!

Geen duidelijke grens te trekken tussen ironie en sarcasme.
Ook is dit vaak persoonlijk, maar het gaat om
de bedoeling van de spreker!

Cynisme

Wrede, bittere spot; zwartgallig

– Ach, een hond is tenminste goedkoper dan een kind.

– Tja, als je een paar wedstrijden niet scoort heeft niemand meer belangstelling voor je, zei hij cynisch.

Literaire begrippen

Thema en genre

Thema

Het thema van een roman is het onderwerp waar de roman uiteindelijk over gaat; datgene waar het in het verhaal om draait. Uiteraard komen er meestal meerdere thema’s voor binnen een boek.

Hoe formuleer je dat thema nou?

Zo kernachtig en abstract mogelijk. Kreten als ‘Oorlog’ of ‘liefde’ zijn niet genoeg. Deze woorden geven niet weer waar het in het verhaal om draait. Gebruik minimaal een zin of een woordgroep, maar geen samenvatting. Zorg er ook voor dat je in het thema niet de namen van de hoofdpersonen vermeldt, want dan is het geen abstracte formulering meer.

Thema Alaska

Vriendschap is mogelijk, ondanks geheimen en gevoelens van schaamte of jaloezie tussen mensen.

Genre 

- Thematische genres

- Genres op vorm

Thematische genres

Thriller,   Fantasy,   Science fiction

Detective,   Humor,    Young adult,  Liefdesverhalen

Oorlog en verzet,  Sprookjes,   Historische romans

Genres op vorm

Gedicht,    Kort verhaal, Autobiografie,  Roman,   Novelle,    Drama,  Cabaret, Sprookjes,  Stripverhaal

Aan de slag

Noteer in je Plenda en maak:

- De opdracht stijlfiguren, thema en genre bij Zonder titel.

Zinsontleding

Huiswerkblad bespreken