2.1 Het skelet (zonder oefenvragen)

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Thema 2: Bewegen

2.1 Het skelet

Leerdoelen

• Je kunt de functies van het menselijk skelet noemen.
• Je kunt de botten van het menselijk skelet benoemen.
• Je kunt beschrijven hoe botten gebouwd zijn en uit welke stoffen botten bestaan.
• Je kunt uitleggen hoe de samenstelling van je botten tijdens je leven verandert. 

Waarvoor dient het skelet?

Opbouw lichaam

Globaal bestaat je lichaam uit drie onderdelen:

- Hoofd

- Romp 

- Ledematen (armen en benen)

Opbouw skelet 

• Schedel
• Wervelkolom (wervels)
• Borstkas (ribben, deel van de wervelkolom en het borstbeen)
• Bekken/heupen (heupbeenderen)
• Ledematen

Soorten skeletten

Inwendig skelet

Uitwendig skelet (chitine, vervellen)

Geen skelet

Menselijk skelet 

Het skelet bestaat uit 206 botten (beenderen). De botten die in het plaatje zijn aangegeven moet je kennen. 

Ezelsbruggetje: 

De ellepijp zit vast aan de kant van de pink.

Leer de botten van het menselijk lichaam uit je hoofd en ook de plaats waar ze zitten. 

-> Hoe zou jij dit aanpakken?

Functies van het skelet 

- Stevigheid 

- Vorm geven 

- Bescherming kwetsbare organen 

- Beweging mogelijk maken 

Leerdoelen

• Je kunt de functies van het menselijk skelet noemen.
• Je kunt de botten van het menselijk skelet benoemen.
• Je kunt beschrijven hoe botten gebouwd zijn en uit welke stoffen botten bestaan.
• Je kunt uitleggen hoe de samenstelling van je botten tijdens je leven verandert. 

Hoe zijn de botten gebouwd?

Pijpbeenderen:  rond

Rood beenmerg 

Mergholte met geel beenmerg

Bijv: 

Platte beenderen: plat

Rood beenmerg

Soorten beenderen

Rood beenmerg = aanmaak bloedcellen

Geel beenmerg = opslag vet

Pijpbeenderen

Pijpbeenderen komen voornamelijk voor in de ledematen (opperarmbeen en dijbeen) -> stevigheid

Ze bevatten 2 soorten merg:

• Rood (in de kop). Hierin worden bloedcellen gevormd.
• Geel (in de mergholte). Hier wordt vet opgeslagen.

Platte beenderen

Platte beenderen zijn o.a. de heupbeenderen, schedelbeenderen en schouderbladen -> bescherming kwetsbare organen

• Deze bevatten alleen rood beenmerg.
• Ze hebben geen mergholte met geel beenmerg.

Waaruit bestaan been en kraakbeen?

Beenweefsel

Botten bestaan uit cellen  met tussencelstof met veel kalk (hard en stevig) en weinig lijmstof (buigzaam). 

Kraakbeenweefsel

Kraakbeenweefsel bestaat uit cellen die in groepjes bij elkaar in tussencelstof (met veel lijmstof!) liggen. 

Kraakbeenweefsel

Kraakbeen bevat veel lijmstof en weinig kalk. Hierdoor is het buigzaam. 

Waar 2 botten tegen elkaar komen, zit ook een laagje kraakbeen. 

Kraakbeen

is zacht en soepel

Het skelet van een baby bestaat vooral uit kraakbeen

Baby's

                Groei vanuit de groeischijven

(van kraakbeen)

Blauw = groeischijf

Baby's

Hebben veel lijmstof en weinig kalk in hun botten. Ze breken bijna nooit een bot. Ze zijn ook erg soepel en lenig. 

Bejaarden

Hebben veel kalk en weinig lijmstof in hun botten. Als ze vallen, breken ze snel hun botten. 

Het huiswerk:

Bestudeer: 2.1 blz. 68 t/m 77.

Maken + nakijken: opdracht 1 t/m 9, 13, 14, 19, 20.