Eise Eisinga

• Wereldoriëntatie
• Basisschool
• Groep 5

Eise Eisinga

Lesdoel

Ik weet wie Eise Eisinga is en waarom Eise Eisinga het Planetarium bouwde.

https:

Beantwoord de volgende vragen.

Weet jij alles over het  leven van Eise Eisinga?

Wie was die Eise Eisinga?

Eise was heel slim en zijn ouders wisten dat. Dus mocht hij één keer per week naar Franeker lopen om daar les te krijgen in wiskunde en sterrenkunde. 

Eise werd geboren in 1744 in Dronrijp. 

Welk woord past het beste in de zin?

De vader van Eise had geen                  om Eise te laten studeren

zin

geld

tijd

Zet in de juiste volgorde:

1. Hier begon Eise Eisingsa mee.

2. Dit deed Eise daarna.

3. Dit deed Eise als laatste.

Hij bouwt het in zijn eigen huis (en zijn vrouw was daar niet blij mee).

Hij leerde zichzelf vanalles over wiskunde en sterrenkunde.

Hij bedacht een planetarium om de mensen gerust te stellen....

Waar groeide Eise Eisinga op?

1. Franeker
2. Dronrijp
3. Sexbierum
4. Menaldum

Vul in: In welke stad staat het Planetarium?

Hoelang heeft Eise aan het planetarium gewerkt?

1. 5 jaar
2. 8 jaar
3. 1 jaar
4. 7 jaar

Vul in: Welk beroep hadden Eise en zijn vader?

Wolkammer

Dit is het gereedschap van een wolkammer. Een wolkammer bewerkt wol. Van ruwe schapenwol maakt hij mooie woldraden die gebruikt worden voor het maken van kleding. Het bedrijf van een wolkammer heet een wolkammerij. Na de lagere school gaat Eise Eisinga werken in de wolkammerij van zijn vader. Hij verdient er veel geld mee.

Het vak van wolkammer is erg zwaar. Het werk is bovendien niet fijn door de stank van zweet en wol én door de hitte. Wolkammers zijn in de tijd van Eise Eisinga wel de best betaalde textielwerkers.

Welke 2 planeten heeft Eise Eisinga niet meegenomen in zijn planetarium?

Welke 2 planeten heeft Eise Eisinga niet meegenomen in zijn planetarium? 

1. Saturnus en Neptunus
2. Uranus en Mars
3. Neptunus en Uranus
4. Mars en Aarde

Slepen maar!

Eise Eisinga studeert...

Dit is de vrouw van Eise Eisinga

Dit vind je op de zolder van Eise Eisinga

Groot raderwerk met tandwielen

Wiskunde

Pietje Jacobs

Hoe oud is Eise als hij zijn eerste wiskundeboek schrijft?

1. 15 jaar
2. 24 jaar
3. 35 jaar
4. 18 jaar

Hoe oud is het planetarium van Eise Eisinga ongeveer?

Hoe oud is het planetarium van Eise Eisinga ongeveer?

1. 100 jaar
2. 240 jaar
3. 330 jaar
4. 267 jaar

Bonusvraag: Zet de planeten in de goede volgorde vanaf de zon.

1

2

3

4

5

6

7

8

Mars

Saturnus

Aarde

Mercurius

Venus

Neptunes

Uranus

Jupiter

Leg uit: Wie is Eise Eisinga en waarom bouwde hij het Planetarium?

Gebruik je verstand

18e eeuw

Ideeën van de Verlichting

 De Verlichting: iedereen is gelijk

Tijdens de Verlichting vinden steeds meer mensen dat iedereen vrij en gelijkwaardig moet zijn: arm of rijk, van burger tot adel, man èn vrouw, van welk geloof dan ook.

Men wil kennis delen. Christiaan Huygens beschrijft zijn wetenschappelijke kennis in boeken. Eise Eisinga stelt zijn planetarium voor iedereen open. 

Om kennis onderling te kunnen delen wordt in Haarlem het eerste museum ingericht. Dankzij Pieter Teyler... 

 

Aardappeloproer

1917

Enkele Amsterdamse vrouwen zagen dat er een schip vol aardappelen in een van de grachten lag. Ze gingen erop af en plunderden het schip: hun schorten vol aardappelen. De dag erna waren er meer plunderaars. Pas nadat zes mensen door het leger werden doodgeschoten, keerde de rust terug

Wie hielden zich bezig met de Verlichtingsideeën? 

Wat valt je op?

Zoom steeds verder in

Bij het doorklikken van de volgende pagina's komen steeds meer stukjes van een afbeelding tevoorschijn. Wie hielden zich bezig met de Verlichtingsideeën? Wat gebeurde er? Wat valt op? 
Al kijkend maken de leerlingen een soort woordweb. 

Zoom steeds verder in

Wat zie je?

Wat zie je?

Wat valt op? 

Wat zie je?

Wat valt op? 

Wat zie je?

Wat valt op? 

Wat zie je?

Wat valt op? 

In de 18de eeuw organiseerden dames van stand regelmatig een Salon, waarvoor ze schrijvers, kunstenaars of filosofen uitnodigden. Een bekende Salon was die van Madame Geoffrin in Parijs. 
 

Première lecture, chez Madame Geoffrin, de l'Orphelin de la Chine, tragédie de Voltaire, en 1755
(door: Anicet Charles Gabriel Lemonnier, 1812)

 De Verlichting: gebruik je verstand

In de 17e eeuw vond de Wetenschappelijke Revolutie plaats. Er werden allerlei uitvindingen en ontdekkingen gedaan.

Het was nieuw om zelf na te denken, om onderzoek te doen en te experimenteren. Wetenschappers uit heel Europa

communiceerden en discussieerden door middel van brieven in het Frans en Latijn.

In deze les maak je kennis met vier beroemde Nederlandse mannen van de wetenschap en de Verlichting. 

Pieter Teyler

(1702-1778)

Antoni van Leeuwenhoek

(1632-1723)

Christiaan Huygens

(1629-1695)

Eise Eisinga

(1744-1828)

De wetenschappers uit de 17e eeuw zijn de voorlopers van de Verlichting. 

Aardappeloproer

1917

Enkele Amsterdamse vrouwen zagen dat er een schip vol aardappelen in een van de grachten lag. Ze gingen erop af en plunderden het schip: hun schorten vol aardappelen. De dag erna waren er meer plunderaars. Pas nadat zes mensen door het leger werden doodgeschoten, keerde de rust terug

Eise Eisinga

Het planetarium van Eise Eisinga (1744-1828) is het oudste nog werkende planetarium ter wereld. Eise Eisinga bouwde het in zeven jaar tijd in zijn eigen woonkamer in Franeker (Friesland). 

Kom kijken in Franeker, Friesland!

Video duurt 4.28 minuten

Dit vond ik van de les..

Dit vond ik van de les..

😒🙁😐🙂😃