§3.4 De bezetting van Nederland

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

§3.4 De bezetting van Nederland

• Tijdvak: Tijd van de wereldoorlogen
• 1900-1950

• Periode: moderne tijd
• Vanaf 1800

Invalshoeken

• Economisch: 
• Wat zijn de middelen van bestaan? 
• Leven mensen van de jacht, landbouw, industrie?
• Hoe komen mensen aan hun inkomsten?
• Geld

 

Invalshoeken

• Politiek-bestuurlijk: 
• Bestuur: is het land een koninkrijk, keizerrijk of een republiek?
• Wie is de baas? 
• Welke regels en wetten zijn er?

 

Invalshoeken

• sociaal: 
•  Leefomstandigheden van mensen.
•  Sociale lagen. 
• Standen.
• Zijn er grote verschillen tussen mannen/vrouwen en arm/rijk? 
• Leven de mensen in de stad of op het platteland?

Invalshoeken

• cultureel: 
• Gaat vooral over:
• geloof 
• kunst 
• wetenschap

Bruikbaarheid van bronnen

Wanneer is een bron bruikbaar?

• Bronnen zijn bruikbaar als ze antwoord geven op de vraag die je stelt. Het antwoord op jouw vraag moet dus terug te vinden zijn in de bron. 

Maak de juiste combinaties

Genocide

Pogrom

Razzia

Shoah

Uitsluiting

Vervolging

Actie om gericht een bevolkingsgroep op te pakken

Uitmoorden van een volk

Opjagen en opsluiten van een bevolkingsgroep

Ander woord voor Holocaust

Gewelddadige aanval op joodse bewoners

Een groep niet laten meedoen aan de samenleving

Leerdoelen

Je kunt uitleggen:

- hoe de Duitsers Nederland bezetten en welke gevolgen dat heeft voor politiek, cultuur, economie en dagelijks leven

- dat Nederlanders op verschillende manieren op de Duitse bezetting reageren

- hoe Nederland wordt bevrijd

En je kent de begrippen en jaartallen uit deze paragraaf.

Filmpje

Het begin van de oorlog

De meidagen

Ondanks neutraliteit wordt Nederland 10 mei 1940 aangevallen

Het slecht getrainde en uitgeruste leger biedt harde weerstand

Na het bombardement van R'dam geeft Nederland zich over

De regering en het koningshuis vluchten naar Engeland

Gevolgen bezetting

De Duitse bezetting heeft grote gevolgen

Politiek

Democratie afgeschaft, parlement ontbonden. Ambtenaren werken onder Duitse leiding door.

Economisch

Nederland moet gaan produceren voor Duitsland. Nederlandse mannen moeten werken in Duitse fabrieken. Gevolg is schaarste in Nederland.

Cultureel

Vrijheid van meningsuiting wordt afgeschaft, censuur ingevoerd. Radio's moet men inleveren. 

Dagelijks leven

Normaal leven werd vermoeilijkt (strijd, onvrijheid, honger, etc). Uitsluiting en vervolging van de joodse Nederlanders, razzia's en deportaties.

Filmpje

Gevolgen van de bezetting

Reactie van de bevolking

In de oorlog reageren Nederlanders op 3 manieren

Verzet

De bezetter tegenwerken

Aanpassing

Doorgaan met het leven

Collaboratie

Samenwerken met de bezetter

Collaboratie

5% van de Nederlanders kiest voor samenwerking

Velen van hen zitten bij de NSB, de Nederlandse NSDAP

Anderen werken samen om er beter van de worden

Zij worden burgemeesters, vrijwilligers in het leger etc.

Verzet

Ook 5% van de bevolking kiest voor het verzet

Verzet

⋀

Actief verzet

Passief verzet

⋀

Gewelddadig verzet

Geweldloos verzet

Het bieden van tegenstand

De maatregelen die de Duitsers oplegden niet naleven (zoals radio niet inleveren)

Met geweld de bezetter aanvallen (zoals aanslagen & overvallen) 

Zonder geweld de bezetter actief dwarsbomen (zoals onderduikers helpen, kranten verspreiden & spionage)

Filmpje

Collaboratie, aanpassing en verzet

Bekijk de bron. Was Lou Manche een aanhanger of tegenstander van de NSB? Leg je antwoord uit door na te gaan wie wordt bedoeld als 'ware Nederlander' en wie niet

De bevrijding

De Geallieerden hebben tot doel Duitsland te verslaan

Nederland wordt hierbij deels bevrijd in 1944

Bij hevige weerstand rond Arnhem wordt de rest niet bevrijd

Nederland zal nog tot 5 mei 1945 deels bezet blijven

Hongerwinter

Het zuiden van Nederland was bevrijd, het westen niet

Hier kwamen bijna gaan voorzieningen (voedsel, gas) meer

Ook was dit een uitzonderlijk strenge winter

Gevolg: honger en een tekort aan alles

Filmpje

De Hongerwinter en de bevrijding