NOVA H4.2 les 4 botsende deeltjes model

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

H4.2 Reactiesnelheid

NOVA

3havo

schrift nodig

les 4

botsende deeltjes model

deze les

• uitleg H4.2 Welke factoren hebben invloed op  de reactiesnelheid?
• proefresultaten bespreken (proef gemist? filmpjes bekijken!)
• verklaring/uitleg op microniveau
• opgave 2, 3 en 4 van H4.2 maken

leerdoelen 

• je kent 4 factoren die invloed hebben op de reactiesnelheid
• je kunt de invloed van temperatuur, concentratie en verdelingsgraad op de reactiesnelheid uitleggen op microniveau (botsende deeltjes model)
• je kunt de invloed van de katalysator verklaren met de activeringsenergie

Botsende deeltjesmodel

aantrekking	zeer sterk	sterk	géén aantrekking
beweging	trillen op één plek	krioelen door elkaar	met grote snelheid kris kras door elkaar
afstand	géén afstand, geordend	raken elkaar, maar niet geordend	zeer grote afstand, geen ordening

Weet je het nog?

Dit is het deeltjesmodel van de 3 fasen van een stof

Met het deeltjesmodel kun je de faseovergangen verklaren.

Wat is het belangrijkste verschil tussen de moleculen in een vloeistof en in een gas?

1. In een vloeistof hebben de moleculen een vaste plaats.
2. In een vloeistof zitten de moleculen dichter op elkaar
3. In een vloeistof zijn de moleculen groter.
4. In een vloeistof zijn de moleculen kleiner.

Leg uit wat er gebeurt met de deeltjes in een vloeistof als je de temperatuur verhoogt

botsing

botsing

effectieve botsing

Chemische reactie op microniveau

Deeltjes zijn voortdurend in beweging. Daardoor botsen zij voortdurend tegen elkaar aan. Niet alle botsingen leiden tot een chemische reactie, alleen botsingen die effectief zijn doen dat (effectieve botsingen)

definitie 

MACRO                                        MICRO

reactiesnelheid = het aantal effectieve botsingen per seconde

noteer en leer

In het experiment van de vorige les heb je onderzocht welke 4 factoren invloed hebben op de reactiesnelheid. Noteer ze hier:

Eerlijk vergelijken = 1 variabele, de rest hetzelfde

Deze factoren hebben invloed:

-                                                                                EXP 1 en  EXP 2

-                                                                                EXP 1 en  EXP 3

-                                                                                EXP 1 en  EXP 4

Welke factoren hebben invloed op de reactiesnelheid?

snel

sneller

sneller

snelst

Factoren die de snelheid van een reactie beïnvloeden

1. temperatuur
2. concentratie van de beginstoffen
3. verdelingsgraad
4. aanwezigheid van een katalysator 

noteer en leer

Eerlijk vergelijken = 1 variabele, de rest hetzelfde

Deze factoren hebben invloed:

-     concentratie                                   EXP 1 en  EXP 2

-     verdelingsgraad                            EXP 1 en  EXP 3

-     temperatuur                                  EXP 1 en  EXP 4

-     katalysator                                      DEMO EXP 5 + 6

Welke factoren hebben invloed op de reactiesnelheid?

snel

sneller

sneller

snelst

1. concentratie

EXP: 0,5M en 1 M zoutzuur

Welke invloed heeft de concentratie van een stof op de reactiesnelheid?

0

microniveau 

MACRO      hoe groter de concentratie van de stof

MICRO       hoe groter het aantal deeltjes (per volume)

                     hoe meer effectieve botsingen per seconde

MACRO     dus hoe groter de reactiesnelheid

2. verdelingsgraad

EXP: Mg lint en Mg poeder

Welke invloed heeft de verdelingsgraad van een stof op de reactiesnelheid? 

0

microniveau 

MACRO      hoe groter de verdelingsgraad van de stof

MICRO       hoe groter het contactoppervlak van de deeltjes

                     hoe meer effectieve botsingen per seconde

MACRO     dus hoe groter de reactiesnelheid

3. temperatuur

EXP: kamertemperatuur en 40 °C

welke invloed heeft de temperatuur op de reactiesnelheid?

0

microniveau 

MACRO      hoe hoger de temperatuur van de stof

MICRO       hoe sneller de deeltjes bewegen. Dit heeft 2 effecten:

                     1. meer botsingen

                     2. hardere botsingen 

                      dus: veel meer effectieve botsingen per seconde

MACRO     dus hoe groter de reactiesnelheid

4. katalysator

EXP: ontleding van H2O2

welke invloed heeft de katalysator op de reactiesnelheid?

Een katalysator

- verhoogt de reactiesnelheid

- wordt wel GEbruikt, maar niet VERbruikt

hoe verklaren we de werking van een katalysator op microniveau?

NOTEER & LEER

Een katalysator verlaagt de activeringsenergie:

met een katalysator kost het minder energie om de reactie te laten verlopen, dus bij dezelfde temperatuur verloopt de reactie sneller

Een katalysator verlaagt de activeringsenergie

beginstof(fen)

Eact met katalysator

Eact zonder katalysator

Eact zonder katalysator

Eact met katalysator

Pak het werkblad met de energiediagrammen. 

Teken de lijn met katalysator met een andere kleur in het diagram EXOTHERM

NOTEER & LEER

beginstof(fen)

geactiveerde toestand MET katalysator

geactiveerde toestand ZONDER katalysator

Eact met katalysator

Eact zonder katalysator

noteer bij ALLE niveaus een bijschrift

beginstof(fen)

geactiveerde toestand MET katalysator

geactiveerde toestand ZONDER katalysator

LET OP:

de reactie-energie (het verschil in energie tussen begin en eind) verandert NIET

dE

Neem het diagram ENDOTHERM

Geef in dit diagram met een andere kleur de werking van een katalysator weer.

Noteer ALLE bijschriften.

Dit heb je vandaag geleerd:

• de invloed van

- concentratie

- verdelingsgraad

-temperatuur     verklaren met het botsende deeltjes model

• de invloed van

- katalysator   verklaren met de activeringsenergie

eigen werk

leer: H4.2

maak op NOVA online: opgave 2, 3 en 4