6.4 Rusland: een belangrijke energieleverancier

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

Vandaag

• Korte herhaling 6.3 
• Uitleg over 6.4
• Huiswerk maken

Herhaling

Omdat het gebruik van fossiele brandstof nadelen heeft, moeten we andere manieren vinden voor ons energie verbruik:

1. Energie besparen

2. Gebruik maken van duurzame energie

Duurzame energiebronnen kan je voor een langere tijd gebruiken, vervuilen niet en raken ook niet op.

Voorbeelden:

windenergie

zonne-energie

aardwarmte

energie uit planten (biomassa)

kernenergie

Herhaling

Omdat het gebruik van fossiele brandstof nadelen heeft, moeten we andere manieren vinden voor ons energieverbruik:

1. Energie besparen

2. Gebruikmaken van duurzame energie

Duurzame energiebronnen vervuilen niet en raken ook niet op.

Voorbeelden:

• windenergie
  
• zonne-energie
  
• aardwarmte
  
• energie uit planten (biomassa)
  
• kernenergie
  

Wat moet je leren?

• Je begrijpt wat de gevolgen van olie- en gaswinning zijn in gebieden met permafrost 
• Je kan uitleggen hoe Europa afhankelijk is van Russisch gas en olie.
• Je weet met welk transportmiddel en via welke transportroute olie en gas van Rusland naar Europa worden vervoerd.
• Je snap wat het belang is van energiebronnen als politiek machtsmiddel.

Gas- en oliewinning in Rusland

• Siberië heeft koud klimaat (permafrost)
• Dooi in de zomermaanden
• Leidingen beschadigen
• Milieuvervuiling

Gas voor eigen gebruik, maar wordt ook geëxporteerd naar Europa

In West-Siberië wordt het grootste deel van al de Russische aardolie en aardgas gewonnen. Hier is het ook heel erg koud, in dit gebied is de bodem altijd bevroren. Dit noem je permafrost, dit is het verschijnsel dat in bepaalde gebieden nabij de polen en in het hooggebergte de ondergrond nooit helemaal ontdooit.

In de zomermaanden komt het wel voor dat de bovenst laag kan gaan ondooien. Door deze dooi liggen de leidingen niet meer goed vast in de grond. Door de bevroren bodem bleven de leidingen goed stevig liggen maar door de dooiing wordt de bodem drassig en moerassig. Door de te kort aan stevigheid komt het voor dat de leidingen wegzakken en scheuren. Hierdoor komen lekkages rond deze tijd regelmatig voor. Dit heeft slechte gevolgen voor het milieu, want er vind dan milieuvervuiling plaats.

Russisch gas en Europa

Europese landen gebruiken aardgas en olie die ze importeren.

Grootste leverancier is Gazprom.

Landen worden afhankelijk van Rusland.

Eigen reserves raken op, afhankelijkheid zal toenemen.

Vervoeren:

1. pijpleidingen

2. per schip

Europa importeert dus aardgas en olie vanuit Rusland maar ook vanuit noorwegen

Het bedrijf in Rusland die de winning van deze fossiele brandstoffen doen heet Gazprom, dit is een staatsbedrijf. Dit houdt in dat dit bedrijf van Rusland zelf is. Doordat het bedrijf van Rusland zelf is, zorgt ervoor dat het gas een machtsmiddel wordt. Omdat Europese landen dan afhankelijk zijn van de toevoer van gas. Europa heeft zelf ook reserves, maar deze raken natuurlijk me de tijd op. Dit zorgt ervoor dat de afhankelijkheid toe zal nemen.

Hoe komt dat gas hier?

Via pijpleidingen voornamelijk, ook wel via schepen maar dit is bedoeld voor belangrijke industriehavens.

Pijpleidingpolitiek - geopolitiek

de export naar Europa gaat ongeveer een vijfde naar de voormalige Oostbloklanden en de rest naar West-Europa. Binnen West-Europa is Duitsland de grootste afnemer van gas met een aandeel van 35%, gevolgd door het Verenigd Koninkrijk en Turkije met beide elk 15% en Italië met 12%. Het aandeel van Nederland is circa 9% ofwel 17 miljard m³. West-Europa dekt ongeveer 35% van de gasbehoefte uit Rusland. 

Dit maakt Europa erg afhankelijk van het gas vanuit Rusland. Dit is niet ideaal omdat het weleens voor komt dat Ruland conflicten heeft met Wit-Rusland en Oekraïne, zoals je ziet op de kaart gaan de pijpleidingen hierdoor heen. Tijdens de conflicten kan het voorkomen dat de gaskraan dicht gaat. Als gevolg hiervan heeft de rest van Europa geen gas meer om te importeren. Hierom is de nord stream aangelegd. Van Rusland naar Duitsland. Zo wordt het gas weer verder vervoerd naar bijvoorbeeld NEderland, Italie en Engeland. 

Nederland: gas uit Rusland in Groningen

De overheid wil van Nederland een internationaal gasknooppunt maken.

Nederland koopt gas van Rusland op en bewaart dit.

Nederland verkoopt gas door voor een hogere prijs.

Nederland is de grootste aardgasproducent van de Europese Unie. Ook spelen we een hoofdrol bij de levering van aardgas: Nederland als gasrotonde. Nederland heeft een complete infrastructuur ingericht voor de productie, transport, opslag en doorvoer van aardgas. Daarmee hebben we een strategische positie verkregen. We importeren bijvoorbeeld aardgas uit Noorwegen en Rusland. Dit gebruiken we zelf of exporteren het weer naar het buitenland, bijvoorbeeld Duitsland, Frankrijk, Verenigd Koningrijk, België en Italië. De rol van Nederland als Europese gasrotonde is niet alleen goed voor onze economie, het is ook belangrijk voor de leveringszekerheid.

Ondergrondse gasopslag is onderdeel van de gasrotonde. Door zomers gas op te slaan in lege gasvelden, hebben we in koude winters een extra buffer, die we snel kunnen inzetten als er pieken ontstaan in de vraag naar aardgas. Want ‘s-winters is de vraag naar gas soms wel driemaal zo groot als in de zomer. Dergelijke buffers in lege gasvelden hebben we in Grijpskerk, Norg en in Bergermeer.

Geef één voorbeeld van energiebesparing en van duurzame energie

Hoe wordt het meeste gas uit Rusland vervoerd naar Europa?

1. Per schip
2. Met het vliegtuig
3. Per trein
4. Door pijpleidingen

Leg uit waarom olielekkages vaker voorkomen in Siberië.

Huiswerk maken

Wat: opgegeven huiswerk maken.

Tijd: tot einde van de les.

Hoe: zelfstandig, zonder verdere hulpmiddelen behalve het boek.

Hulp: vraag eerst aan de persoon naast je, komen jullie er niet uit? Steek je vinger op.

Klaar: lees de samenvatting en begrippen van het hoofdstuk.