H/V III context Koude Oorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

havo/ vwo 3de klas Willem de Zwijger

meneer Aardoom

mevrouw Snoek

mevrouw Romijn

De wereld na 1945

Nieuwe internationale machtsverhoudingen

*Overwinnaars WOII --> nieuwe grootmachten VS en SU

*Tijdens WOII VS en SU een gezamenlijke vijand Adolf Hitler

*Na WOII willen VS en SU vanuit hun eigen ideologie hun invloedssfeer uitbreiden

Dit conflict = Koude Oorlog, lange periode geen rechtstreekse militaire strijd tussen VS en SU

Churchill (premier Groot-Brittannië) gebruikte in 1946 het woord 'IJzeren Gordijn' in een van zijn toespraken.
Leg uit wat hij hiermee bedoelde.

Na de capitulatie van Duitsland komen de Grootmachten bij elkaar in Potsdam. Tijdens deze conferentie besluiten de grootmachten Duitsland te verdelen in vier bezettingszones. Daarnaast maken ze een ander besluit. Welke is dit en waarom komen de geallieerden tot dit besluit.

De wereld na Potsdam

Nieuwe internationale machtsverhoudingen

*SU installeert in Oost-EU satellietstaten (=landen die vallen onder de invloed van de SU).

*wantrouwen groeit tussen VS en SU ontstaat BLOKVORMING

--> VS gebruikt zonder weten van SU atoombom op Japan

--> SU installeert in Oost-EU diverse communistische staten

--> VS voert een nieuwe Duitse munt in

--> SU blokkeert alle toegangswegen naar Berlijn, VS reageert met een luchtbrug (Blokkade 1948)

VS

SU

totalitaire staat

democratie

NAVO

Warschaupact

kapitalisme

communisme

Trumandoctrine

satellietstaten

De wereld na 1949

De VS richt de NAVO (1949) op 

militaire organisatie om de communistische expansie tegen te gaan 

De SU richt het Warschaupacht (1955) op

militaire bondgenootschap communistische landen

VS/ ENG/ FRA --> West DUI op BRD (Bondsrepubliek Duitsland) mei 1949

SU -> Oost DUI DDR (Duitse Democratische Republiek) okt 1949

China wordt communistisch --> Mao Zedong, dit beïnvloedt de angst van de VS voor het rode gevaar.

Mao Zedong wilde met een "grote sprong voorwaarts" China industrialiseren.
Waarom ging dit mis?

1. Er waren te weinig arbeiders
2. Mao werd afgezet door een militaire coup.
3. De boeren hadden geen tijd meer voor de landbouw
4. Er waren niet genoeg grondstoffen in China

Toen China in 1949 communistisch werd, publiceerde de overheid een enorme hoeveelheid propagandaposters. Op een zo’n poster uit 1962 is te zien hoe de communistische leider Mao Zedong omringd wordt door opgewekte Chinese boeren die hem vol bewondering aankijken en hem trots wijzen op de rijke oogst in het veld. In de jaren daarvoor, zo heeft historisch onderzoek vastgesteld, zijn door economisch wanbeleid van Mao’s regering miljoenen boeren van de honger omgekomen.

Voor welke onderzoeksvraag levert de poster van Mao en de boeren betrouwbare informatie op?

1. Hoe dachten de boeren over hun leider Mao Zedong?
2. Hoe probeerde de communistische regering de publieke opinie te beïnvloeden?
3. Hoe was het gesteld met de Chinese landbouw in 1962?
4. Hoe dacht Mao over de boerenbevolking in zijn land?

De wereld onder spanning

jaren 60

oplopende spanningen

Veel hoogopgeleide mensen en studenten vluchten vanuit Oost Berlijn naar West-EU om dit tegen te houden bouwt SU De Berlijnse Muur

Blokvorming tussen de VS en SU zorgt voor een wapenwedloop en wederzijdse angst voor het gebruik hiervan. 

Kookpunt --> Cubacrisis

Welke woorden passen bij de Cubacrisis? Sleep de juiste woorden naar het vak. 

Cubacrisis

1962

1961

1948

Kennedy

Chroestsjov

Stalin

ingrijpen VS

kernwapens

Detente jaren 70 en 80

Vanwege de Cubacrisis groeit het besef van blokvorming en 3de wereldoorlog.

Hierdoor is er sprake bij VS en SU van detente, de betrekkingen tussen VS en SU verbeteren.

Echter beide grootmachten blijven hun invloed uitoefenen

*Trumandoctrine/ VS (Truman 1972 al overleden maar VS blijft politieke druk uitoefenen om het communisme in te dammen)

*Brezjnevdoctrine/ SU (tegenhanger Trumandoctrine SU grijpt in als satellietstaten afwijken van de SU ideologie) 

*SALT afspraken tussen VS en SU over opslag, beveiliging en afschaling kernwapens = goed voorbeeld van detente

Het filmfragment over de val van de Muur laat een aantal oorzaken zien van de val van de SU. Benoem twee van deze oorzaken die naar voren komen in het filmfragment.

Val SU jaren 70 en 80

oorzaken slecht ECO situatie 

= wapenwedloop, kosten Rode Leger

= centraal geleide economieën werkt niet in de praktijk geen efficiënte economisch beleid

= welvaart blijft achter onder de burgers er is geen eigen kapitaal van ondernemers

= politiek is corrupt

= wel olie en gas maar hier wordt te weinig winst op gemaakt vanwege corruptie

1985 Gorbatsjov politiek leider SU --> voert economie en politiek hervormingen in

= kleine schaal eigen bedrijf mogelijk (ECO)

= stukje persvrijheid (politiek)

Gorbatsjov is mateloos populair in het westen, maar voor de Oost Europese landen is hij degene die op de valreep de onafhankelijkheid wilt tegenhouden. Waarom is Gorbatsjov in het westen populair maar binnen zijn eigen communistische partij niet.

Maakt Poetin van Rusland
weer de grootmacht van weleer?
Leg je antwoord uit.

Controle vragen Koude Oorlog

Je kan de oorzaken noemen die ontstaan ten tijden van de Koude Oorlog.

Je weet het begrip BLOKVORMING uit te leggen en je kent de politieke en economische verschillen tussen VS en SU.

Je kan uitleggen dat de Cubacrisis een verandering teweeg brengt tussen de grootmachten

Je kan uitleggen hoe de grootmachten hun invloed wereldwijd uitoefenen,

Je kan uitleggen wat de oorzaken zijn van de slechte economische situatie in de SU.

Je kan het verband leggen tussen de val van de Berlijnse Muur en de SU

havo/ vwo 3de klas Willem de Zwijger

meneer Aardoom

mevrouw Snoek

mevrouw Romijn