Beeld en Geluid Onderwijs
Een enorme collectie interessant AV-materiaal, gratis voor gebruik in het onderwijs

Kunst en Je Hersenen: Conceptuele Kunst

Wanneer is iets kunst?
Les 1 - Kunst & Je Hersenen
Voor het eerst bij Beeld en Geluid op school? Kijk hier voor een korte instructie.

Een les van Randy Markx (Creative Business-Student) in opdracht van Beeld & Geluid.
1 / 26
next
Slide 1: Slide
KunstMiddelbare schoolhavo, vwoLeerjaar 3-6

This lesson contains 26 slides, with interactive quizzes and text slides.

time-iconLesson duration is: 45 min

Introduction

Leerlingen ontwikkelen een eigen concept gebaseerd op eigen ideeën en gedachten. Ze houden rekening met het idee (het concept), het materiaal, de vorm en de betekenis. Dit zijn de drie onderdelen (betekenis, vorm en materie) die van belang zijn bij het beeldend werken.

Instructions

Tijdens deze les krijgen de leerlingen uitleg over Conceptuele Kunst, een kunstvorm waarbij het idee ofwel het concept belangrijker is dan esthetische of materiaal-technische afwegingen.

Ze leren wat Conceptuele Kunst inhoudt en wat kenmerkend is voor deze kunststroming. Daarnaast beginnen ze met het uitwerken van een 'eigen' concept gebaseerd op eigen ideeën en gedachten.

Deze les kun je geven in een les kunst en beeldende vorming (kbv) of binnen één van de kunstlessen (tekenen of handvaardigheid).

Items in this lesson

Wanneer is iets kunst?
Les 1 - Kunst & Je Hersenen
Voor het eerst bij Beeld en Geluid op school? Kijk hier voor een korte instructie.

Een les van Randy Markx (Creative Business-Student) in opdracht van Beeld & Geluid.

Slide 1 - Slide

Introduceer het onderwerp van de les:
Conceptuele kunst; een kunstvorm waarbij het idee ofwel het concept belangrijker is dan de uitwerking.
Leerdoel: Je kan uitleggen wat 'conceptuele kunst' inhoudt en wat kenmerkend is voor deze kunststroming.
Les 1: Conceptuele kunst
Beeld: Publiek Domein

Slide 2 - Slide

Communiceer het doel van de les:
De leerling kan uitleggen wat conceptuele kunst inhoudt en wat kenmerkend is voor deze kunststroming.
Wat is kunst nou eigenlijk? En wie bepaalt of iets kunst is? Na het bekijken van dit fragment, ga je met de klas hierover in gesprek.
Wat is kunst?
Beeld: Publiek Domein
Matthijs van Nieuwkerk: De klas - NTR, 14 april 2019

Slide 3 - Slide

Wat is kunst? En wie bepaalt of iets kunst is? Na het bekijken van een fragment uit de serie ‘De klas’ ga je met je leerlingen hierover in gesprek.
Wat vind jij kunst?

Slide 4 - Mind map

Activeren van voorkennis:
Stel de vraag: ‘Wat vind jij van kunst?’ Ga hierover met je leerlingen in gesprek.
Iets is kunst als het een betekenis heeft, het idee erachter. Oftewel conceptuele kunst.
Het idee erachter
Beeld: Publiek Domein
Matthijs van Nieuwkerk: De klas - NTR, 14 april 2019

Slide 5 - Slide

Het idee achter kunst, oftewel conceptuele kunst. Achter elk werk zit een verhaal, een boodschap. Dit wordt duidelijk met behulp van een fragment uit de serie ‘De klas’.
• In de Conceptuele Kunst staat het ervaren van kunst centraal. Het doel van conceptuele kunst is bewustwording.

• Conceptuele Kunst gaat om het idee. Daarbij gaat het niet om het object zelf.
Conceptuele kunst
Banksy - Girl with Balloon (2002)

Slide 6 - Slide

Conceptuele kunst. Het doel? Bewustwording creëren, waarbij het gaat om het idee en niet om het object zelf.
Conceptuele Kunst
Een kunstvorm waarbij het idee ofwel het concept belangrijker is dan esthetische of materiaal-technische afwegingen (de uitvoering).
De definitie
Beeld: Publiek Domein
het concept (zelfst.naamw.)
1) plan voor hoe je iets gaat maken.
2) denkbeeldige voorstelling van iets.

de kunst (zelfst.naamw.) (v.)
1) het maken van unieke creatieve dingen, zoals een schilderij of een beeld, of de producten zelf.
2) denkbeeldige voorstelling van iets.

Slide 7 - Slide

Conceptuele kunst is een kunstvorm waarbij het concept belangrijker is dan de esthetische- of materiaal-technische afwegingen (de uitvoering).

Het idee gaat voor de uitwerking!
       De dadaïstische beweging
De oorsprong van deze artistieke beweging kan worden gevonden in de dadaïstische beweging, begin van de twintigste eeuw.
De oorsprong
Beeld: Publiek Domein.
       Grondlegger: Marcel Duchamp
De vader van het conceptualisme en uitvinder van het concept ‘Ready Made Art’. Dit is een moeilijk te definiëren concept, en is als het ware een reactie tegen de beeldende kunst.

Slide 8 - Slide

De oorsprong van conceptuele kunst; komt voort uit de dadaïstische beweging begin van de twintigste eeuw. De grondlegger? Marcel Duchamp. De vader van het conceptualisme en uitvinder van het concept ‘Ready Made Art’ – een reactie tegen de beeldende kunst.
De Dada-beweging ontstaat als reactie op de Tweede Wereldoorlog.

Bron: NTR, 10 januari 2012
 Ontstaan en invloed van Dada
Marcel Duchamp - L.H.O.O.Q. (1930)

Slide 9 - Slide

Mediafragment: Ontstaan en invloed van Dada (de dadaïstische beweging).
Readymade is een kunstvorm ontstaan in het begin van de 20e eeuw. De bekendste kunstenaar die de readymade gebruikte was dadaïst Marcel Duchamp. Een industrieel voorwerp wordt uit zijn alledaagse context gehaald en tot kunst bestempeld doordat het in een museale omgeving wordt getoond.

Voorbeeld: Fountain (1917) van Duchamp - zie voor meer uitleg de volgende slide.
Ready Made - Art

Slide 10 - Slide

Leg het concept ‘Ready Made' uit.
Een kunstvorm ontstaan in het begin van de 20e eeuw, waarbij een voorwerp uit zijn alledaagse context wordt gehaald en wordt bestempeld tot kunst.
• Porselijnen urinoir
• Tentoonstelling New York, 1917
• Marcel Duchamp (Franse kunstenaar)
Fountain / Het Urinoir, 1917
Fountain (1917) - Marcel Duchamp / Beeld: Publiek domein

Slide 11 - Slide

Fountain (oftewel het Urinoir). Een porselijnen urinoir dat werd tentoongesteld in New York (1917). Ga hierover met je leerlingen in gesprek. Is dit volgens hen kunst? Waarom wel, of juist niet?

Is een porseleinen urinoir kunst?
Ja, het daagt traditionele definities uit.
Ja, het zet aan tot nadenken en discussie.
Nee, het mist artistieke expressie.
Nee, het is slechts een functioneel object.

Slide 12 - Poll

This item has no instructions

• Soll LeWitt (Amerikaans beeldhouwer,
schilder en tekenaar)

• Smithsonian American Art Museum

• Linosnede op papier

• Oneindige mogelijkheden van
kleur en lijn
Color Bands, 2000
Color Bands (2000) - Sol LeWitt / Beeld: Sollewittprints.org

Slide 13 - Slide

Color Bands, een kunstwerk van Soll LeWitt met oneindige mogelijheden van kleur en lijn. Ga hierover met je leerlingen in gesprek. Is dit volgens hen een indrukwekkend kunstwerk? Waarom wel, of juist niet?

Is het kunstwerk van Soll LeWitt indrukwekkend?
Ja, het is visueel opvallend.
Ja, het draagt traditionele kunstconcepten uit.
Nee, het mist diepgang en betekenis.
Nee, het is te simplistisch (eenvoudig).

Slide 14 - Poll

This item has no instructions

• Joseph Kosuth (Amerikaanse kunstenaar en
fotograaf)

• Museum of Modern Art, New York

• Het werk bestaat uit drie delen; houten klapstoel, een foto én een tekstpaneel
One and three chairs, 1965
Eén en drie stoelen (1965) - Joseph Kosuth / Beeld: Publiek domein

Slide 15 - Slide

In dit werk van Kosuth zien we een stoel, een foto van een stoel, en de definitie van het woord ‘stoel’ uit het woordenboek naast elkaar. One and three chairs is een driedelige presentatie: de stoel als object, als een foto en als een uitvergrote foto van het woordenboeklemma 'stoel'. De relatie tussen deze drie elementen is in feite het kunstwerk.

Kosuth legt ons een filosofische vraag voor: is de definitie van een stoel méér stoel dan een echte stoel of een foto ervan?
De blauw van Yves Klein. In dit fragment zie je het werkproces van de kunstenaar.

De Kleuren van Caspers - AVROTROS, 28 juni 2022
  Yves Klein - De meester van het blauw
Yves Klein - L'accord bleu

Slide 16 - Slide

Mediafragment: Yves Klein – De meester van het blauw.
Pinceau Vivant, 1958-1960
Beeld: https://blog.messortiesculture.com/article/pinceau-vivant-1101
Vanaf 1958 realiseerde Yves Klein zijn eerste experimenten 'pinceau vivant' (met levend penseel) als Antropométries en Suaires, waarbij hij, zowel op doek als op papier, in blauwe verf gedompelde naakte modellen afdrukte.
Yves Klein was een Frans kunstschilder. Hij werd bekend als de Franse monochromist.

Slide 17 - Slide

Pinceau Vivant (1958-1960); kunstwerk van Yves klein.

Klik op de 'hotspots' om meer informatie te tonen.
Ontwikkel een 'eigen' concept

Binnen deze lessenserie ontwikkel jij een 'eigen' concept gebaseerd op eigen ideeën en gedachten. We nemen je stap voor stap mee door het gehele ontwikkelproces.
De opdracht
Beeld: Publiek Domein

Slide 18 - Slide

Binnen deze lessenserie ontwikkelen de leerlingen een ‘eigen’ concept gebaseerd op hun eigen ideeën en gedachten. In ongeveer 5 lessen neem je, je leerlingen stap voor stap mee door het gehele ontwikkelproces van beeldend vormgeven – materie, vorm en betekenis.
Stimuleren van het creatieve brein

Slide 19 - Slide

Tips voor het stimuleren van je creatieve brein (gegeven door Victor Mits – illusionist). Twee korte fragmenten uit ‘Het beste brein van Nederland’. Na de fragmenten kun je kort met je leerlingen in gesprek. Hoe is hun werkplek thuis? En wat doen zij om hun creativiteit te stimuleren?
Victor Mids geeft je een tip voor een creatieve werkplek.
Een rommelig bureau
Beeld: Publiek Domein
Het beste brein van Nederland - AVROTROS, 30 september 2017

Slide 20 - Slide

This item has no instructions


Hoe is jouw werkplek thuis?
Rommelig
Geordend

Slide 21 - Poll

This item has no instructions

Victor Mids geeft je nog meer tips om je creativiteit te stimuleren.
Extra tips
Beeld: Publiek Domein
Het beste brein van Nederland - AVROTROS, 30 september 2017

Slide 22 - Slide

This item has no instructions


Wat doe jij om je creativiteit te stimuleren?

Slide 23 - Open question

This item has no instructions

1. Bepaal wat jij kunst vindt. Een schilderij? Een standbeeld? Een muziekstuk? ... Of juist iets heel anders.

2. Denk ook na over een onderwerp dat jouw interesseert

Denk hier goed over na, want dit wordt jouw uitgangspunt voor het eindwerkstuk!
Deelopdracht 1 - Kunstvorm & Onderwerp bepalen
Beeld: Publiek Domein

Slide 24 - Slide

De leerling bepaalt wat hij of zij kunst vindt. Een schilderij? Een standbeeld? Een muziekstuk? Of juist iets heel anders. Daarnaast kiest de leerling een onderwerp dat hem of haar interesseert. Beide aspecten (de kunstvorm én het onderwerp) vormen de basis voor het te ontwerpen eindwerkstuk in les 5.

Aan het einde van de les heeft iedere leerling:
  • Een kunstvorm (schilderij, standbeeld, muziekstuk o.i.d.);
  • en zijn of haar onderwerp bepaalt.

Les 1 - Kunstvorm & onderwerp bepalen
Les 2 - Materiaal onderzoek
Les 3 - Vorm onderzoek
Les 4 - Onderzoek naar de betekenis
Les 5/6 - De uitwerking
Planning
Beeld: Publiek Domein

Slide 25 - Slide

This item has no instructions

Kunst & Je Hersenen:
Hoe voelt kunst? - Les 2
Meer fragmenten?

Slide 26 - Slide

This item has no instructions