PIONIER! // Creativiteit als motor voor het leren
Wat is PIONIER!?
PIONIER! biedt interactieve, creatieve en vakgeïntegreerde kunstlessen die aansluiten op thema’s binnen het basisonderwijs. Of het nu gaat om wereldoriëntatie (bijv. Jagers & Boeren of Communicatie en Gedrag), sociaal-emotionele ontwikkeling (Gevoelens), of andere vakken—PIONIER! verbindt creativiteit met het curriculum.
📌 Vakoverstijgend leren – Creativiteit gekoppeld aan wereldoriëntatie, burgerschap, taal en meer.
📌 Procesgericht werken – Leerlingen ontwikkelen een Growth Mindset en leren door te doen.
📌 Didactische ondersteuning – Naast de online lessen bieden we trainingen en co-teaching.
Leren door de ogen van een kunstenaar 👀
In de lessen ontdekken leerlingen hoe kunstenaars omgaan met thema’s uit de geschiedenis, wetenschap of maatschappij. Ze leren kritisch kijken, vragen stellen en zelf betekenis geven aan onderwerpen. Dit stimuleert:
✅ Nieuwsgierigheid en kritisch denken.
✅ Persoonlijke verbinding met de leerstof.
✅ Een onderzoekende houding en creatieve probleemoplossing.
Thema's uitgelicht
Lesson plan with 3 Lessons
Jagers en Boeren
Wat maakten mensen in de tijd van de Jagers en Boeren? Hoe vertelden ze verhalen aan elkaar?Vier kunstlessen die passen bij het thema Jagers en Boeren. In dit lesplan lees je meer over deze lessen en hoe je ze kan inzetten. Ook vind je onderaan de pagina's alle video's die gebruikt worden in deze les bij elkaar, en een overzicht van de materialen en technieken die in deze lessen voorbij komen. Klik op de les om naar de lespagina te gaan, daar kan je ook de lesbrief en werkbladen downloaden. De vier lessen zijn:HunebeddenGrottekeningenFlora en FaunaFlora en Fauna
Hunebedden
Bij de hunebedden zijn veel grafgiften gevonden. Dat zijn vaak spullen van klei gemaakt. Kenmerkend zijn ook de versieringen die erop stonden. Toen de mensen zich settelden als boeren, besteedden ze ook meer tijd en aandacht aan versieringen op voorwerpen. De leerlingen maken een eigen kleitablet waarin ze met allerlei voorwerpen structuren en patronen in maken.
Grottekeningen
Misschien zijn het wel de oudste kunstwerken die er bestaan, de grottekeningen. In groepen werken de kinderen op grote vellen kraftpapier aan grottekeningen met pastelkrijt. Welke verhalen willen ze elkaar vertellen met de tekeningen?Tip: Plak het kraftpapier op de muur! Zo kruip je nog iets dieper in de huid van de makers van de oude grottekeningen.
Lesson plan with 2 Lessons
Wereldoorlogen en Holocaust
'Hoe kan je iets goed verstoppen als je moet vluchten? En waarom waren er veel kunstenaars niet veilig in de oorlog?'Twee kunstlessen die passen bij het thema Wereldoorlogen en Holocaust. Voor deze lessen heb je ongeveer 180 minuten nodig. Let op: Omdat dit thema gevoelig kan liggen door de thema's die behandeld worden, vindt je op deze pagina download met tekst dat gebruikt kan worden voor de communicatie met ouders. In dit lesplan lees je meer over deze lessen en hoe je ze kan inzetten. Onderaan de pagina vind je alle video's en een overzicht van de materialen en de technieken die in deze lessen voorbij komen. Klik op de les om naar de lespagina te gaan, daar kan je ook de bijbehorende lesbrief en werkbladen downloaden.Alle lessen zijn opgebouwd uit vier stappen; oriëntatie, onderzoeken, uitvoeren en reflecteren.
Inleiding Thema
Een oorlog heeft veel impact op de levens van mensen. In elke oorlog zijn er verschillende redenen waarom bepaalde groepen mensen niet meer veilig zijn in hun huis. Deze mensen vluchten weg uit huis naar veiligere plaatsen en moeten van alles achterlaten dat hen lief is. Hoe kan je dat verstoppen?In de Tweede Wereldoorlog waren joden, sinti en homoseksuelen niet veilig. Maar wist je dat moderne kunstenaars ook veroordeeld werden?
Camouflage - de kunst van het verstoppen
De leerlingen leren schilderen met impasto techniek. Ze zoeken een plekje in de school uit waar ze een doos met camouflage willen verstoppen. Maak hier foto's van, voordat je echt begint met de les.
Lesson plan with 1 Lesson
Gevoelens
Maak een Emotie-Monster met vilt en verschillende naaitechnieken.
E-monsters bij firma Op z'n Kop
In deze lessen wordt gewerkt aan een Emotie-Monster (E-monster) uitgewerkt in vilt. Dit project van drie opdrachten zal tussen de 5 en 8 uur tijd kosten. Alle opdrachten zijn gebundeld in 1 lespresentatie die je hiernaast vindt. De lessen passen bij het thema Gevoelens. Het project start vanuit de trailer voor Binnenstebuiten (Inside OUT) 2 van Disney. Deze film komt uit op 17 juli 2024. Je kan overigens al wel Binnenstebuiten 1 kijken met de klas, die gaat ook over gevoelens en emoties. De klas krijgt een brief van firma OP Z'N KOP B.V. waarin de opdracht wordt uitgelegd. Je vindt de lesbeschrijving plus alle werkbladen als download bij de les, of geheel onderaan deze pagina.
Opdracht 1: Introductie, opdracht en ontwerp
In de film Binnenstebuiten 2 is er een chaos van emoties en gevoelens, nu de hoofdpersoon in kwestie begint te puberen. De film speelt zich grotendeels af in het hoofd van de hoofdpersoon, het 'HOOFDkantoor'. Omdat de boel daar nu overloopt, worden leerlingen gevraag om voor zichzelf een E-monster te maken voor die momenten dat ze overspoeld worden door emoties. De eerste opdracht draait om het ontwerp maken, op het E-monster-pitchformulier.
Technieken & Structuur
De PIONIER!-leerlijn bevat beeldende technieken zoals tekenen, textiel, fotografie en nieuwe media. Technieken worden herhaald en uitgediept, waardoor leerlingen stap voor stap hun vaardigheden versterken.
Procesgerichte Didactiek staat centraal:
🔹 Divergeren & Convergeren – Eerst breed verkennen, daarna keuzes maken.
🔹 Autonomie in leren – Leerlingen volgen hun nieuwsgierigheid en leren door experimenteren.
🔹 Reflectie & Groei – Leren gaat niet alleen over een eindproduct, maar over het proces en mindset.
Dit kanaal is momenteel volop in ontwikkeling. Elke maand komen er nieuwe kunstlessen bij die passen bij weer andere thema's. Die worden op verschillende scholen van de Katholieke Scholenstichting Utrecht (KSU) getest, waarna we telkens weer verbeteringen doorvoeren.
Online + Offline ondersteuning
📌 Online
✅ Digibord-lessen met duidelijke opdrachten.✅ Lesbrieven en werkbladen.
✅ Instructievideo’s voor technieken en vaardigheden.
✅ Inspiratie uit kunst en cultuur.
📌 Offline
✅ Trainingen en co-teaching in de klas.
✅ Werkboek en training Procesgerichte Didactiek.
✅ Toolboxen zoals DENKfabriek (Design Thinking) en Chillen met Kunst (kunstbeschouwing).
Waarom kunst en creativiteit essentieel zijn in het onderwijs
🔬 Onderzoek toont aan dat leerlingen die kunst en creativiteit beoefenen:
✅ Sterkere sociale vaardigheden ontwikkelen en beter samenwerken.
✅ Minder angstig en stressgevoelig zijn.
✅ Meer veerkracht en cognitieve flexibiliteit hebben.
✅ Vijf keer minder snel uitvallen in het onderwijs en beter presteren.
✅ De learning gap tussen kansarme en kansrijke leerlingen verkleinen.
Kunst is geen extraatje. Het is een essentieel middel om leerlingen kritisch te leren denken, zich te uiten en grip te krijgen op de wereld.
Gemaakt door en voor leerkrachten 👩🏫
PIONIER! is ontstaan vanuit de vraag van leerkrachten:
"Hoe kunnen we kunst en creativiteit écht integreren in onze lessen?"
PIONIER! is ontstaan in nauwe samenwerking met scholen. Onze methodes worden continu getest en doorontwikkeld, zodat ze perfect aansluiten bij de praktijk.
🔍 Wil je creativiteit een structurele plek geven in jouw onderwijs?
Neem contact op, of bezoek onze website: https://ikpionier.nl/