Les 3: Ontwikkeling Rechtsstaat

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

Les 3 - Ontwikkeling rechtsstaat

Welkom!

H6: Rechtsstaat

Wat gaan we vandaag doen?

Opening 

Terugblik 

Uitleg met opdrachten  

Zelfstandig aan het werk & nakijken

Afsluiting met check-out

Terugblik vorige les

• Verschil overtreding en misdrijf
  
• Dilemma van de rechtsstaat
  
• Verschil preventie en repressie
  
• Rechtsbescherming en rechtshandhaving
  
• Tweesporenbeleid 

Een rechtstaat is een land waarin:

1. Je wordt beschermd tegen machtsmisbruik door de overheid
2. rechters en politici samenwerken
3. rechtsnormen en maatschappelijke normen in wetten zijn vastgelegd
4. je door de overheid in gaten wordt gehouden

Wat zijn de twee kerntaken van de overheid in een rechtsstaat?

1. Rechtshandhaving en rechtsbescherming
2. Wetten maken en controleren
3. Rechtszekerheid en rechtsbescherming
4. Rechtszekerheid en rechtshandhaving

Welke drie machten kennen wij in onze democratische rechtsstaat?

1. Landmacht, luchtmacht en politiemacht
2. Uitvoerende macht, wetgevende macht en rechterlijke macht
3. Uitvoerende macht, controlerende macht en instemmende macht

Waar staan de belangrijke beginsels van de rechtstaat in (zoals recht op een eerlijk proces)?

1. wetboek van strafrecht
2. wetboek van strafvordering
3. grondwet
4. burgerlijk wetboek

Preventie of repressie?
Langs sommige wegen hangen snelheidsmeters
waarop je je eigen snelheid kan zien in
een rode of groene kleur.

Preventie of repressie? 

Langs sommige wegen hangen snelheidsmeters waarop je je eigen snelheid kan zien in een rode of groene kleur.

1. Preventie
2. Repressie

Wat leer je deze les?

• De geschiedenis van de democratische rechtsstaat
• De ontwikkeling die de democratische rechtsstaat heeft doorgemaakt 

In elk land in Europa moeten dezelfde mensenrechten worden nageleefd.

In elk Europees land moeten dezelfde mensenrechten worden nageleefd. 

Eens

Oneens

Geschiedenis van de rechtsstaat

Tot de Middeleeuwen

16e-19e eeuw

19e-20e eeuw

• Ongeschreven gewoonterecht
• Gold alleen voor Romeinse burgers
• Kerkelijke wetten
• Willekeur

• Gewest met eigen wetten
• Codificatie van wetten

• Grondwet 1814
• Wijzigingen grondwet (1848)
• Afschaffing slavernij (1863)
• Afschaffing doodstraf (1983)
• UVRM (1948)

Codificatie: wetten en regels op schrift stellen

Aan de slag

Klaar? Zie opdracht

Wat	Opdracht A maken
Hoe	In duo/drietal; internet
Uitkomst	Bespreken

Aan de slag

Klaar? Zie opdracht

Wat	Opdracht B maken
Hoe	In duo/drietal; internet
Uitkomst	Bespreken

UVRM

Universele Verklaring voor de Rechten van de Mens: internationaal vastgestelde mensenrechten.

Tekst

Tekst

1814

1848

1863

1948

1983

UVRM

Invoering grondwet

Afschaffing slavernij 

Wijziging grondwet 

Afschaffing doodstraf 

Koppel de gebeurtennissen aan het juiste jaartal 

Zet de gebeurtenissen van het ontstaan van de rechtsstaat in de juiste chronologische volgorde:

1

2

3

4

5

begin Verlichting

Grondwet Thorbecke

Algemeen kiesrecht

Absolute vorsten

Sociale grondrechten

Volgende les

Inrichting & criminaliteit 

Huiswerk:

-

Welke gevolgen zijn er voor de rechtsstaat als regels en wetten niet duidelijk omschreven zijn?

Moeten daders van hetzelfde vergrijp altijd dezelfde straf krijgen? Waarom wel/niet?

Leg uit dat het juist voor de burgers veilig is om het geweldsmonopolie aan de overheid te geven.