Les 4: Ontwikkeling RS II & inrichting

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

Les 4 - Ontwikkeling rechtsstaat II & inrichting

Welkom!

H6: Rechtsstaat

Wat gaan we vandaag doen?

Opening 

Terugblik & bespreken

Uitleg met opdrachten  

Zelfstandig aan het werk met PO

Afsluiting met check-out

Wat leer je deze les?

• De ontwikkeling die de democratische rechtsstaat heeft doorgemaakt 
• Een aantal grondrechten die van belang zijn binnen de rechtsstaat 
• Artikel 10-18 in de Grondwet: rechten van burgers

Terugblik vorige les

Een rechtstaat is een land waarin:

1. Je wordt beschermd tegen machtsmisbruik door de overheid
2. rechters en politici samenwerken
3. rechtsnormen en maatschappelijke normen in wetten zijn vastgelegd
4. je door de overheid in gaten wordt gehouden

Wat zijn de twee kerntaken van de overheid in een rechtsstaat?

1. Rechtshandhaving en rechtsbescherming
2. Wetten maken en controleren
3. Rechtszekerheid en rechtsbescherming
4. Rechtszekerheid en rechtshandhaving

Welke drie machten kennen wij in onze democratische rechtsstaat?

1. Landmacht, luchtmacht en politiemacht
2. Uitvoerende macht, wetgevende macht en rechterlijke macht
3. Uitvoerende macht, controlerende macht en instemmende macht

Waar staan de belangrijke beginsels van de rechtstaat in (zoals recht op een eerlijk proces)?

1. wetboek van strafrecht
2. wetboek van strafvordering
3. grondwet
4. burgerlijk wetboek

Preventie of repressie?
Langs sommige wegen hangen snelheidsmeters
waarop je je eigen snelheid kan zien in
een rode of groene kleur.

Preventie of repressie? 

Langs sommige wegen hangen snelheidsmeters waarop je je eigen snelheid kan zien in een rode of groene kleur.

1. Preventie
2. Repressie

Dilemma van de rechtsstaat

Rechtshandhaving versus Rechtsbescherming

De overheid handhaaft het recht door criminelen aan te pakken en sommige vrijheden (tijdelijk) af te nemen (geweldsmonopolie).

in een rechtsstaat beschermt de overheid burgers tegen willekeur en machtsmisbruik door de overheid: dankzij onze grondwet worden grondrechten, machtenscheiding en onafhankelijke rechtspraak geborgd

Hoeveel privacy mag de overheid ons afnemen zodat we veiliger worden?

Pak erbij

Wat	Opdracht A
Hoe	In duo/drietal; internet
Nu	Bespreken & vul aan

Aan de slag

Klaar? Zie opdracht

Wat	Opdracht B
Hoe	In duo/drietal; internet
Uitkomst	Bespreken

Dilemma in GW

Veiligheid

Wanneer burgers zich niet aan de wet houden, moet de overheid hier iets tegen kunnen doen. 

Grondwet

• Rechten waarmee burgers beschermd worden 
  
• Wetten waar burgers en de overheid zich aan moeten houden
  

Nederland: democratische rechtsstaat

Mensen worden beschermd door en tegen de overheid.

Ook de overheid moet zich aan de wet houden. Dit wordt benadrukt in artikel 10-18 van de Grondwet.

Welke grondrechten herken je op deze afbeelding? 

42. Onschendbaarheid & ministeriele verantwoordelijkheid

50. Volksvertegenwoordiging

53. Geheime stemming

114. Doodstraf kan niet worden opgelegd
 

Grondwet

De Nederlandse Grondwet

Opdracht bespreken

Welke grondrechten herken je op deze afbeelding? 

Welke rechten herkende je?

De politie mag zomaar mijn huis binnen treden.

De politie mag zomaar mijn huis binnen treden.

1. Waar
2. Niet waar

Grondwet: artikel 10-18

Artikel 10: Recht op persoonlijke levenssfeer (Privacy)

Artikel 11: Recht op

onaantastbaarheid van het lichaam (Privacy)

Artikel 12: Niet binnentreden in jouw woning (Privacy)

Artikel 13: Briefgeheim en telefoongeheim

(Privacy)

Artikel 14: Recht op bezit

(Eigendom)

Artikel 15: Recht op vrijheid (Vrijheid)

Artikel 16: Alleen strafbaar voor wat in de wet staat

(Rechtvaardigheid)

Artikel 17: Recht om naar de rechter te gaan

(Rechtvaardigheid)

Artikel 18: Recht op advocaat

(Rechtvaardigheid)

Sleep naar de juiste plek.

Artikel 11: Recht op

onaantastbaarheid van het lichaam (Privacy)

Artikel 10: Recht op persoonlijke levenssfeer (Privacy)

Artikel 13: Briefgeheim en telefoongeheim

(Privacy)

Artikel 16: Alleen strafbaar voor wat in de wet staat

(Rechtvaardigheid)

Artikel 14: Recht op bezit

(Eigendom)

A: Dokters mogen je geen medicijnen geven als je dat niet wilt

B: De overheid kan alleen bezit ontnemen als het in het algemeen belang is

C: De overheid mag jouw persoonlijke gegevens niet zomaar gebruiken

D: De overheid mag jouw telefoon niet aftappen zonder goede reden

E: Je mag alleen worden opgesloten als je de wet overtreden hebt

Praktische opdracht

Ga naar It's voor de praktische opdracht!

Aan de slag

Wat	- PO lezen - Drietal maken - Onderwerp kiezen
Hoe	In drietal
Uitkomst	Begin PO

CHECK LEERDOELEN

Wat leerde je deze les?

• De ontwikkeling die de democratische rechtsstaat heeft doorgemaakt 
• Een aantal grondrechten die van belang zijn binnen de rechtsstaat 
• Artikel 10-18 in de Grondwet: rechten van burgers

Tekst

Tekst

1814

1848

1863

1948

1983

UVRM

Invoering grondwet

Afschaffing slavernij 

Wijziging grondwet 

Afschaffing doodstraf 

Koppel de gebeurtennissen aan het juiste jaartal 

‘In gebieden met veel criminaliteit moet de politie iedereen
op elk moment staande kunnen houden en fouilleren’.

‘In gebieden met veel criminaliteit moet de politie iedereen op elk moment staande kunnen houden en fouilleren’.

1. Eens
2. Oneens

Volgende les

 Strafrecht  & criminaliteit 

Huiswerk:

-