2025 Herhaling grammatica zinsdelen klas 3

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2,3

Herhaling grammatica zinsdelen

Doel van deze les: kennis zinsdelen ophalen

 

- Ik ken het stappenplan grammatica zinsdelen

- Ik kan het stappenplan grammatica zinsdelen toepassen

Nadruk ligt vandaag op:

- Ik weet wat het naamwoordelijk gezegde is

- Ik weet wat de bijwoordelijke bepaling is

Noteer de 9 koppelwerkwoorden

Stappenplan zinsdelen

1. PV (verander de tijd)
   
2. Zinsdelen (zet strepen tussen de zinsdelen)
   
3. O (Wie of wat doet er iets?)
   
4. WG of NG 
   
5. LV (Wie of wat + wg +o)
   
6. MV (aan wie of voor wie + wg + o + lv)
   
7. BWB (alle vragen behalve wie of wat (Tip:  alle zinsdelen die je nog niet hebt benoemd)

Nog een belangrijke tip

In zinnen met een naamwoordelijk gezegde zit nooit een lijdend voorwerp!

Zit er een zww in de zin? Dan check je of er een lv is

Zit er een kww in de zin? Dan check je of er een nw deel is.

Persoonsvorm

Zinsdelen

Onderwerp 

Werkwoordelijk gezegde 

Naamwoordelijk gezegde 

Lijdend voorwerp 

Meewerkend voorwerp 

Bijwoordelijke bepaling

De zin van tijd veranderen. 

Verdeel de zin in zinsdelen. Alles wat voor de PV staat, is één zinsdeel. 

Wie of wat doet er iets? 

Alle werkwoorden uit de zin. Incl. PV. 

Werkwoorden + naamwoordelijk deel. 

Aan wie of voor wie + wg + ow + lv?

Alles wat je nog niet hebt benoemd

Wie of wat + wg + o 

Ontleed de zin: persoonsvorm, onderwerp en werkwoordelijk gezegde of naamwoordelijk gezegde.

Hij kocht een roodgestreepte helm. 

Schrijfwijze antwoord

1. PV=

2. O= 
3. WG of NG= 
Maak zelf de keuze WG of NG aan het begin van het antwoord

Ontleed de zin: persoonsvorm, onderwerp en werkwoordelijk gezegde of naamwoordelijk gezegde.

De hond is mooi geworden.

Schrijfwijze antwoord

1. PV=

2. O= 
3. WG of NG= 
Maak zelf de keuze WG of NG aan het begin van het antwoord

Lijdend voorwerp of naamwoordelijk deel van het naamwoordelijk gezegde?

Mijn vader heeft een auto van de zaak. 

1. Lijdend voorwerp
2. Naamwoordelijk deel

Lijdend voorwerp of naamwoordelijk deel van het naamwoordelijk gezegde?

Een auto van de zaak lijkt goedkoop.

1. Lijdend voorwerp
2. Naamwoordelijk deel

Zoek nu ook het meewerkend voorwerp.
Je houdt de volgorde van het stappenplan aan, ook bij het geven van antwoord. Begin bij de PV, O, WG/NG, LV en MV.

Wij geven jou morgen antwoord. 

Bijwoordelijke bepaling (bwb)

Hoe zit het ook alweer? 

Een bijwoordelijke bepaling geeft antwoord op vragen als: 

hoe? hoelang? hoever? waar? waardoor? waarheen? waarom? waarover? waarvandaan? waar? wanneer? enz. 

Zowel deze vraagwoorden als de zinsdelen die antwoord op deze vragen geven noemen we bijwoordelijke bepaling. 

Vervolg bwb

Let op: 

Niet alle bijwoordelijke bepalingen geven antwoord op een vraag. 

Er zijn ook nog losse woorden als: wel, niet, misschien, waarschijnlijk, natuurlijk, absoluut, vermoedelijk enz. zijn ook bwb. 

Tip: alle overgebleven zinsdelen na het ontleden van pv - ow - wg/ng - lv - mv zijn bwb. 

Ontleed de zin helemaal
Je houdt de volgorde van het stappenplan aan.
PV, O, WG/NG, LV, MV en BWB. Zet (x) als het er niet in zit.

Iedereen heeft wel een keer een kerstfilm gezien.

Ontleed de zin helemaal
Je houdt de volgorde van het stappenplan aan.
PV, O, WG/NG, LV, MV en BWB. Zet (x) als het er niet in zit.

De introductieweek van het Zuyderzee Lyceum is tot nu toe heel leuk geweest.

Aan de slag

Papieren boek

De Brug

Grammatica zinsdelen

Maken opdr 1

Lesdoel:

Na de les:

• weet je wat een hoofdzin en bijzin  is 
• kan je de voegwoorden herkennen
• kan je de voegwoorden toepassen en samengestelde zinnen maken

Voegwoorden

Een samengestelde zin kan een voegwoord hebben. (soms is er geen vw)

Wij kennen die voegwoorden uit de leestheorie als....

Voegwoorden

    Signaalwoord

Voegwoorden

- nevenschikkende voegwoorden: 

deze verbinden twee hoofdzinnen met elkaar. 

Er zijn er maar 5: 

 dus, en, maar, want, of.           

Voegwoorden

- onderschikkende voegwoorden: 

deze verbinden een hoofdzin en bijzin. 

aangezien, als, dat, doordat, hoewel, mits, nadat, of, ofschoon, omdat, zodat, opdat, terwijl, toen, zodra etc

Hoofd- en bijzinnen

Samengestelde zinnen bestaan uit hoofdzinnen en/of bijzinnen.

Hij gaat morgen naar de dierentuin, want dan is de entree gratis.

Hij gaat morgen naar de dierentuin, omdat de entree gratis is.

Omdat de entree gratis is, gaat hij morgen naar de dierentuin.

Kenmerken hoofdzin:

- O en PV staan naast elkaar.

- PV staat op plek 1 of 2 in de zin.

- Elke samengestelde zin heeft een HZ.

- Een samengestelde zin kan 2 HZ hebben.

Kenmerken bijzin:

- O en PV staan niet naast elkaar/ je kunt het woordje 'niet'ertussen zetten.

- PV staat op de laatste of een na laatste plek in de zin.

- Niet elke samengestelde zin heeft een BZ.

- BZ kan vooraan of achteraan staan.

Hoofd- en bijzinnen

Er zijn dus een paar combinaties mogelijk:

1. hoofdzin + hoofdzin

Hij zwaait opa en oma uit, want die gaan een grote reis maken.

2. hoofdzin + bijzin

Hij hoopt dat hij opa en oma kan uitzwaaien.

3. bijzin + hoofdzin

Omdat opa en oma op reis gaan, zwaait hij ze uit.

Hoofd- en bijzinnen

Zo herken je hoofd- en bijzinnen:

1. Verander de zin van tijd; dan vind je alle PV's.

2. Zoek van de zinnen alle PV's en O's.

3. Probeer of je tussen de PV en O een woord kunt invoegen.

      - Dat lukt niet: hoofdzin.

      - Dat lukt wel: bijzin.

Deze meneer beweert dat een blaffende hond bijt.

1. HZ + HZ
2. HZ + BZ
3. BZ + HZ
4. BZ + BZ

Of Nederland snel uit de crisis komt, wachten we maar af.

1. HZ + HZ
2. HZ + BZ
3. BZ + HZ
4. BZ + BZ

Sneeuwwitje werd ziek, doordat ze van de vergiftigde appel at.

1. HZ + HZ
2. HZ + BZ
3. BZ + HZ
4. BZ + BZ

De meeste voetbalkenners twijfelen eraan of Nederland ooit wereldkampioen kan worden.

1. HZ + HZ
2. HZ + BZ
3. BZ + HZ
4. BZ + BZ