Bloedvaten

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

VT2

bloedvaten &

ziektebeelden

Korte herhaling bloedsomloop

Korte herhaling anatomie bloedvaten

Ziektebeelden

Bloedsomloop

Hoe zat het ook alweer?

Arterieel

Veneus

Arteriën

Venen

Capillairen

Bloedvaten

Elk bloedvat opgebouwd uit drie lagen

tunica intima - binnenste laag (glad)

tunica media - middelste laag (bind/spierweefsel)

Tunica adventitia - buitenste laag (bindweefsel/bloedvaatjes)

grote  slagaders zijn elastisch

Bij elke hartslag druk op de vaten (veert weer terug)

Aders - lage bloeddruk, bloed moet wel retour

hulp door:

kleppen, spierpomp, slagaderpomp, adempomp en hartpomp

Haarvat

Verbinding tussen kleinste aders en slagaders

Uitwisseling van arterieel en veneus bloed = uitwisselen van zuurstof, afvalstoffen (o.a Co2) en voedingsstoffen

Slagaderverkalking

Artherosclerose

Ophoping van vet- en lichaamscellen in de binnenwand

van de slagader. Slagader wordt steeds nauwer

Later ook kalk afzetting in de plaques

Iedereen heeft er mee te maken

Kan uiteindelijk leiden tot hart- of herseninfarct

Vaak geen symptomen, pas bij ernstige vernauwingen
beenslagaders: pijn bij lopen
kransslagaders: pijn op de borst

Oorzaken:

    Hoge bloeddruk, hoog cholesterol. roken, diabetes

erfelijkheid speelt een rol

 

Een plaque wordt zelden zo groot dat deze de slagader volledig afsluit

risico: scheurtje in de binnenbekleding van het bloedvat t.h.v de plaque

plaque + bloed = stolsel op de plaque

stolsel kan slagader deels/helemaal afsluiten
stolsel kan afbreken en in een ander bloedvat vastlopen (embolie)

 

 

Etalagebenen

Hart- en vaatziekten komen veel voor in Nederland

ongeveer 1,7 miljoen mensen

gemiddeld 106 mensen die overlijden per dag aan de gevolgen van hart- en vaatziekten
(15 mensen <70 jaar)

Fenomeen van Raynaud

Vingers/tenen worden wit (blauw) en gevoelloos 

na paar minuten
Bijvoorbeeld door kou

Na opwarmen komt gevoel weer terug

(soms pijn, tintelen, gloeien, zwelling...)

Aanval duurt ongeveer 5 minten

Soms ook andere lichaamsdelen (bijv lippen)

Bloedvaten open/dicht onder invloed van warmte/kou

Bloedvaatjes trekken ongewoon sterk samen

enkele oorzaken:

Roken, kou, trillende apparaten, emoties (angst/woede...)

Primaire vorm:

meestal klachten aan beide handen en voeten

klachten tijdelijk en minder hevig

Meestal <30 jaar (begin pubertijd)

Secundaire vorm:
> 30 jaar en vaak afwijkingen aan de haarvaten

kan komen door:

reumatoïde artritis, bepaalde medicijnen (beta blokkers/chemo)

Behandeling

Vermijd kou en temperatuurwisselingen
Gezonde levensstijl
Stress verminderen

Situaties vermijden die Raynauld uitlokken

Aanpassingen op het werk

Medicijen (bijv nifedipine)

Bloedvaten

arteriën ongeveer 2,5cm breed

Aorta gemiddeld 2,0 - 3,5 cm breed

het is normaal dat de diameter van de aorta blijft groeien bij het ouder worden.

Aneurysma

Abdominaal (buik) of thoracaal (borstkas)

Plaatselijke verwijding of uitstulping van een bloedvat

Groeit geleidelijk, vaak bij toeval ontdekt (geen klachten)

Abdominaal:

soms pijn rug/buik, kloppend gevoel buik

Thoracaal:

Hoesten, piepende ademhaling, dyspnoe, heesheid, slikproblemen

Groeit geleidelijk, vaak bij toeval ontdekt (geen klachten)

Abdominaal:

soms pijn rug/buik, kloppend gevoel buik

Thoracaal:

Hoesten, piepende ademhaling, dyspnoe, heesheid, slikproblemen

Risicofactoren

Zelfde als bij artherosclerose:

roken, hypertensie, DM2, te hoog cholesterol

Vaak pas op latere leeftijd (50+)

Mannen iets meer kans dan vrouwen

Behandeling

Vaak opvolging, nog niet meteen ingrijpen

gezonde levensstijl, medicatie

EVAR procedure - abdominaal aneurysma

TVAR procedure - thoracaal aneurysma

Belangrijk risico: 

het scheuren van het aneurysma (vaatwand steeds zwakker)

levensgevaarlijke bloeding, spoedoperatie noodzakelijk

Vaak fatale afloop (80%)

Pulmonale hypertensie

Verhoogde druk in de longslagader

Pulmonale artriële hypertensie (PAH)

vernauwingen/verstoppingen in de longslagader of vertakkingen daarvan

mogelijke oorzaken:

Erfelijkheid, aangeboren hartafwijkingen, HIV infectie

leveraandoeningen, drugs, afslankpillen

Pulmonale veneuze hypertensie

Pulmonale veneuze hypertensie is het gevolg van hartfalen. De linker harthelft of hartkleppen functioneren niet goed.

Behandeling: onderliggende oorzaak aanpakken

leefstijladviezen, medicatie, dotteren/operatie, transplantatie

Rechter harthelft moet erg hard werken, lukt op een gegeven moment niet meer.
Vaak overlijden op basis van hartfalen.

Zonder behandeling:

gemiddelde levensverwachting 2-3 jaar