Wonder les 3: vertelperspectief & intertekstualiteit

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Nederlands

Wonder van R.C. Palacio 

Les 3:  Vertelperspectief & Intertekstualiteit

VWO 1 P1 2022-2023

Vorige les heb je geleerd ...

... wat hoofdpersonen, bijpersonen, medespelers en figuranten zijn.  

... hoe je personages in een verhaal kunt beschrijven (uiterlijk, karakter, kenmerken). 

... hoe je de relaties tussen personages in een verhaal kunt beschrijven.

Doel = Je kunt deze begrippen toepassen op Wonder. Dus:

• Wie zijn de hoofdpersoon, de bijpersonen, de medespelers en de figuranten?
• Hoe zien de personages eruit en welke kenmerken en karaktereigenschappen hebben ze?
• Wat is de relatie tussen de personages?

Wat waren je conclusies in de vorige les?

Aan het einde van deze les  ...

... ken je verschillende vertelperspectieven.  

... weet je wat intertekstualiteit is. 

Doel = Je kunt deze begrippen toepassen op Wonder. Dus:

• Wat is het vertelperspectief in Wonder?
• Op welke manieren komt er intertekstualiteit voor in Wonder? Hoe kun je deze verwijzingen naar andere teksten uitleggen?

Vertelperspectief

Vertelperspectief

Het standpunt van waaruit een verhaal wordt verteld.

1. Ik-vertelperspectief

De gebeurtenissen worden verteld door een personage in de ik-vorm.

2. Personaal vertelperspectief

De gebeurtenissen worden in de hij- of zij-vorm verteld.

Vertelperspectief

3. Auctoriaal vertelperspectief

Dit is een alwetende verteller, die zelf geen rol speelt in het verhaal, maar hij weet alles van alle personages en gebeurtenissen.

4. Wisselend perspectief 

Als een schrijver kiest voor het ik-perspectief of het hij- of zij-perspectief, dan kunnen verschillende personages elkaar afwisselen als hoofdpersoon en/of verteller.

0

Intertekstualiteit

Inter = tussen

Intertekstualiteit = Teksten tussen teksten

Bestaande teksten uit boeken, films, muziek, kunst, die voorkomen in boeken (tussen de tekst/tussen/in het verhaal).

Interteksten verwijzen dus naar andere teksten en hebben een functie.

Wel of geen uitleg van de schrijver

In het hoofdstuk ‘Lam naar de slachtbank’ legt de schrijver het een en ander uit over een verwijzing naar Star Wars.

Dat gebeurt lang niet altijd. Vaak moet je er zelf achter komen waarom een auteur de verwijzingen naar andere teksten in zijn boek heeft opgenomen.

Opdracht vertelperspectief

Op de volgende slides volgt een aantal vragen over het vertelperspectief. 

Lees de fragmenten en beantwoord de vragen.

Aan de slag!

Log in bij LessonUp

Ga naar: Wonder les 3

Ga naar slide 11

Maak de opdrachten

Opdracht vertelperspectief

De toren van Babel - Annie M.G. Schmidt

In mijn onschuld dacht ik, dat het bouwen van een huis een vrij simpele affaire zou zijn. Ze doen het al zo lang... dacht ik. Mensen bouwen al zo lang huizen. Zeker al tienduizend jaar of langer. Het is net zoiets als brood bakken, dat doen ze ook al zo lang. En bouwen... zo'n achtduizend jaar geleden maakten ze al heel ingewikkelde pyramides, dacht ik. En de toren van Babel ook... nou ja goed, het ding is nooit afgekomen, maar nu zijn ze toch al weer zoveel verder en bovendien: mijn huis behoeft geen toren van Babel te worden, liever zelfs niet. Zo maar een huisje. Op de tekening, die de architect voor ons gemaakt had, was het zo eenvoudig. Enkel maar een paar kamers, rechte kamers, naast elkaar en een plat dak. En geen kwestie van spitsbogen of beeldhouwwerken, of van torentjes of van kantelen of van koepels of erkers of koekoeksramen, zo maar rechttoe, recht an een huis. Dat kon niet zoveel hoofdbrekens kosten, dacht ik.

Opdracht vertelperspectief
Wat is het perspectief in 'De toren van Babel?

1. Ik-perspectief
2. Personaal perspectief
3. Alwetende/auctoriale verteller

Opdracht vertelperspectief
Wat is het perspectief in 'De avonden'?

1. Ik-perspectief
2. Personaal perspectief
3. Alwetende/auctoriale verteller

Karakter - Bordewijk

Tot zijn een en twintigste was hij in een boekhandel werkzaam als magazijnknecht, niet in de winkel. Dit was het eerste baantje dat hem enige bevrediging gaf, want te hooi en te gras kon hij nu zijn kennis vergroten. Maar hij schoot er niet op, hij verdiende nog steeds niet genoeg om op zichzelf te staan, hij bleef bij haar wonen.
Op een stroeve manier gingen zij met elkaar om. Hij was voor haar toch geen kwade zoon. ’s Zondagsmiddags gingen zij altijd wandelen. Ze wou naar de rivier, nooit ergens anders heen, zo gingen ze naar het Park of naar de Oude Plantage. Ze keken over het water, ze zeiden weinig, hun stilzwijgen was soms op de grens van vijandschap.

Opdracht vertelperspectief
Wat is het perspectief in 'Karakter'?

1. Ik-perspectief
2. Personaal perspectief
3. Alwetende/auctoriale verteller

Opdracht vertelperspectief
Wat is het perspectief in 'Een onbekende trekvogel'?

1. Ik-perspectief
2. Personaal perspectief
3. Alwetende/auctoriale verteller

0

Welk perspectief heb je net gehoord in 'Koning van Katoren'?

1. ik-perspectief
2. Personaal perspectief
3. alwetende verteller
4. hij/zij-perspectief

Opdracht vertelperspectief

De zin: 'Later zou hij nog vaak aan deze dag terugdenken', kom je tegen bij . . .

1. ik-perspectief
2. alwetende verteller
3. personaal perspectief
4. elk vertelperspectief

Opdracht vertelperspectief

Als je graag meeleeft met de hoofdpersoon, lees je het liefst boeken met een . . .

1. alwetende verteller
2. personaal perspectief
3. ik-perspectief
4. -

Vertelperspectief in Wonder

Op de volgende slides volgt een aantal vragen over het vertelperspectief in Wonder.

Denk goed na over de antwoorden, want je kunt ze goed gebruiken voor de toets! 

Werk eventueel samen met je buur, zodat je kunt overleggen.

Conclusie:
1. Van welk perspectief is er sprake in Wonder? Leg je antwoord uit.

Conclusie:
2. Waarom zou een schrijver voor een wisselend perspectief kiezen?

Intertekstualiteit in Wonder

In Wonder staan veel interteksten (teksten die verwijzen naar teksten). 

Op de volgende slides volgt een aantal vragen over intertekstualiteit in 

Wonder. Je probeert er zelf achter te komen waarom de schrijver de interteksten heeft opgenomen.

Denk goed na over de antwoorden, want je kunt ze goed gebruiken voor de toets! Werk eventueel samen met je buur, zodat je kunt overleggen.

Vraag 1: Natalie Merchant

Het boek en het eerste deel beginnen met fragmenten uit het liedje ‘Wonder’ van Natalie Merchant.

Bekijk dit liedje en luister goed naar de tekst.

De songtekst vind je op de volgende slides (slide 28 t/m 30)

Beantwoord de vraag op slide 31.

Songtekst Wonder van Natalie Merchantdeel 1 

Doctors have come from distant cities, just to see meStand over my bed, disbelieving what they're seeing

They say I must be one of the wonders Of God's own creationAnd as far as they see, they can offerNo explanation

Newspapers ask intimate questions, want confessionsThey reach into my head to steal, the glory of my story

They say I must be one of the wonders Of God's own creationAnd as far as they see, they can offerNo explanation

Songtekst Wonder van Natalie Merchantdeel 2 

Ooo, I believe, fate, fate smiled And destiny laughed as she came to my cradle Know this child will be ableLaughed as my body she liftedKnow this child will be giftedWith love, with patience, and with faithShe'll make her way, she'll make her way

People see me I'm a challenge to your balanceI'm over your heads how I confound you And astound youTo know I must be one of the wonders

Songtekst Wonder van Natalie Merchantdeel 3 

They say I must be one of the wonders Of God's own creationAnd as far as they see, they can offerNo explanation

Ooo, I believe, fate, fate smiled And destiny laughed as she came to my cradle Know this child will be ableLaughed as she came to my motherKnow this child will not sufferLaughed as my body she liftedKnow this child will be giftedWith love, with patience and with faithShe'll make her way, she'll make her way

1. Waarom past dit liedje bij Auggie en bij het boek Wonder?

Vraag 2: Space Oddity

Bekijk 'Space Oddity’ van David Bowie, de verwijzing aan het begin van deel twee, VIA).

De verwijzing gaat over iets wat ver boven de wereld uitstijgt en waar niks aan gedaan kan worden. Wat zou Via bedoelen, denk je?

Beantwoord de vraag op de volgende slide.

2. De verwijzing gaat over iets wat ver boven de wereld uitstijgt en waar niks aan gedaan kan worden. Wat zou Via bedoelen, denk je?

Vraag 3

Deel drie begint met een stukje uit het lied ‘Beautiful’ van Christina Aguilera.

Deel drie is geschreven vanuit Summer.

Over wie heeft Summer het in de verwijzing en waarom past deze tekst bij haar?

Beantwoord de vraag op de volgende slide.

3. Over wie heeft Summer het in de verwijzing?
Waarom past deze tekst bij haar?

Vraag 4: Beautiful things

Bekijk ‘Beautiful things’ van Andain.

De songtekst vind je hier.

Welke betekenis heeft dit liedje voor Amanda?

Waar doelt de schrijfster op bij deze verwijzing?

Beantwoord de vragen op de volgende slide.

4. Welke betekenis heeft dit liedje voor Amanda?Waar doelt de schrijfster op bij deze verwijzing?

Vraag 5: Beautiful child

Bekijk en beluister ‘Beautiful child’ van Eurythmics.

Bij welke scène uit het laatste deel past het liedje  specifiek?

En waarom juist bij die scène?

Beantwoord de vragen op de volgende slide.

5. Bij welke scène uit het laatste deel past het liedje specifiek?
En waarom juist bij die scène?

Conclusie: Wat voegen al deze verwijzingen uit de vorige vragen toe aan Wonder?