J4-T3 De Nederlanden: van eenheid naar scheiding.Deel 2 (2e helft 16e eeuw)

Historische vraag
Hoe verliep de relatie tussen de Nederlanden en de vorst Filips II?
België
1 / 37
next
Slide 1: Slide
GeschiedenisSecundair onderwijs

This lesson contains 37 slides, with interactive quizzes, text slides and 4 videos.

time-iconLesson duration is: 50 min

Items in this lesson

Historische vraag
Hoe verliep de relatie tussen de Nederlanden en de vorst Filips II?
België

Slide 1 - Slide

Leerdoelen:
aan het eind van deze les
weet je hoe en waarom de Nederlanden zich verzetten tegen Filips II
kun je uitleggen wat de gevolgen hiervan waren

Slide 2 - Slide

Karel V
Karel V (1506-1555)
Heer van de Nederlanden.

Landvoogd
  Vervangt Karel in de Nederlanden.

Stadhouder
  vertegenwoordigt Karel in een     
  gewest.


Slide 3 - Slide

De Nederlanden rond 1550

- onderdeel van het Habsburgse Rijk
- geleid door keizer Karel V
- zeventien gewesten met eigen wetten 

Gewesten werken samen in de Staten-Generaal
- Belastingen voor de vorst
- Advies aan de vorst


Slide 4 - Slide

Keizer Karel V
Keizer Karel V Staat hier hoog en centraal afgebeeld om zijn aanzien te benadrukken
Ferdinand I
Hier is Ferdinand I De broer van Karel V afgebeeld die de koning van het duitse rijk zou worden.
Fillips II
Hier rechts is Fillip II De zoon van Karel V Afgebeeld die koning van spanje en dus ook de nederlanden zou worden.
Neptunus
Hier is Neptunus Afgebeeld met een school aan zeemeerminnen/mannen om Karel V zijn macht over de zeegebieden aan te duiden.
Zuilen met de tekst 'Plus Ultra' en een Globe
'Plus Ultra' is de Wapenspreuk van Karel V.en  Hercules had 'Non Plus Ultra' geschreven op de zuilen van de straat van Gibraltar om aan te duiden dat dit het eind van de klasieke wereld was. Karel V veranderde dit om aan te duiden dat het niet het einde was. De globe maakt duidelijk dat de hele wereld zijn doel was.
3 Vreemdelingen
Hier zijn 3 Vreemdelingen afgebeeld die elk een werelddeel personifieren, Amerika Europa en Azie. Dit werdt gedaan omdat zijn rijk tot in elk werelddeel reikte.
3 royale
Deze Symboliseren de Gewesten van Karels rijk
1555 Karel V doet troonsafstand. (Allegorie)

Slide 5 - Slide

Karel V verdeelt zijn rijk tussen zijn broer en zijn zoon. Wie krijgt wat?
A
Ferdinand: Spanje en de Nederlanden. Filips: Duitse rijk
B
Ferdinand: Duitse rijk Filips: Spanje en de Nederlanden
C
Ferdinand: Duitse Rijk en de nederlanden. Filips: Spanje
D
Ferdinand: Spanje Filips: Duitse rijk en Nederlanden

Slide 6 - Quiz

Filips II (1555-1581)
In 1555 wordt Filips II koning van Spanje en heer van de Nederlanden.

vanaf 1559 
Landvoogdes Margaretha van Parma bestuurt de Nederlanden.

Het botert niet goed tussen de Nederlanden en Filips II

Slide 7 - Slide

Filips en de Nederlanden

  • Filips wilde eenheid in zijn: regels en wetten waren overal hetzelfde. 
  • Oude rechten van de gewesten gelden niet meer.
  • Bestuur niet meer door Nederlandse edelen maar door Spaanse ambtenaren. Macht van de edelen in de Nederlanden wordt ingeperkt.
  • Katholiek  is verplicht. Ketters (protestanten) worden zwaar  gestraft. De Nederlandse edelen moesten hiervoor zorgen.
Escorial
Het klooster-paleis van Filips II in Madrid. Filips was  niet graag in de Nederlanden. Het was er te koud en te vochtig en dat was slecht voor zijn reuma.

Filips was opgevoed in Spanje door monniken. Hij was fanatiek godsdienstig.. Zijn regering was sterk bepaald door het katholieke geloof: strijd tegen andere godsdiensten.

Toen er in 1559 vrede met Frankrijk kwam, kon hij eindelijk terug naar Spanje. In de Nederlanden hebben ze hem sindsdien niet meer gezien.

Slide 8 - Slide

Drie redenen?
Noteer op de volgende slide drie redenen voor de slechte relatie tussen Filips en de Nederlanden. 

Slide 9 - Slide

Welke 3 zaken droegen bij tot de slechte verstandhouding tussen Filips II en de Nederlanden?

Slide 10 - Open question

GEVOLG →Verzet tegen Filips II in de Nederlanden stijgt.
OORZAAK :
De Nederlandse edelen wilden de macht terug die de absolutistische vorst had afgenomen.
onbeperkte alleenheerschappij
A
POLITIEK
B
SOCIAAL
C
CULTUUR
D
ECONOMIE

Slide 11 - Quiz

GEVOLG →Verzet tegen Filips II in de Nederlanden stijgt.
OORZAAK :
Filips II voerde dure oorlogen. Filips II verhoogde de belastingdruk op de rijke Nederlanden. De koopkracht van het volk daalde en de gewone mensen werden steeds armer.
A
POLITIEK
B
SOCIAAL
C
CULTUUR
D
ECONOMIE

Slide 12 - Quiz

GEVOLG →Verzet tegen Filips II in de Nederlanden stijgt.
OORZAAK :
Veel mensen in de Nederlanden werden protestant.
Filips liet iedereen die niet Rooms-Katholiek was vervolgen en ter dood veroordelen. Vaak was dat levend verbranden.
A
POLITIEK
B
SOCIAAL
C
CULTUUR
D
ECONOMIE

Slide 13 - Quiz

Filips is een zeer gelovig katholiek. Hij wil een einde maken aan de reformatie en het protestantisme uitroeien.

Slide 14 - Slide

De inquisitie
Karel V was als streng katholiek reeds  de strijd aangegaan tegen 'ketters'.
Filips was nog fanatieker: het protestantisme moest uitgeroeid als onkruid.
In de Nederlanden bekeerden steeds meer mensen zich tot het Calvinisme.
Filips eiste van de Nederlandse edelen dat ze de zogenoemde ketters vervolgden en ter dood veroordeelden.
Die edelen...
Speciale kerkelijke rechtbank die zich bezighield met veroordeling van de ketters. Op de afbeelding de straf voor deze  "ketters" .

Slide 15 - Slide

Die edelen zochten hulp bij Margaretha van Parma, de landvoogdes.

Slide 16 - Slide

Een adviseur van Margaretha zou hier gezegd hebben:
N`ayez pas peur madame, se ne sont que des geux  Wees niet bang mevrouw het zijn slechts bedelaars.  Geux werd later verbasterd tot Geuzen. De naam die de Nederlandse opstandelingen zichzelf gaven.
1566 Smeekschrift der edelen
Lage edelen verzoeken de landvoogdes of de de protestanten in de Nederlanden niet zo streng wil vervolgen.

Slide 17 - Slide

Slide 18 - Video

De Nederlandse Leeuw in een drukpers aangedraaid door Alva, Granvelle en Margaretha van Parma terwijl Don Frederik de leeuw vasthoudt. Onder de omstanders die toekijken bevinden zich de paus en de koning van Spanje
Filips II, de koning van Spanje
De Paus
Margaretha van Parma
Don Frederik, Spaanse legeraanvoerder en zoon van Alva
De Nederlandse Leeuw
De 'Pers van Verdrukking'
De hertog van Alva
De verscheurde privileges (rechten) van het land
De kapotte kroon van de leeuw
De 'gebroken vrijheid'
Kardinaal Granvelle, een belangrijke adviseur van Filips II
!
De Bookwidget over deze prent is je opdracht voor deze week. Ga naar ons Team Geschiedenis Staat je opdracht al beschikbaar?  Maak hem dan. Indien niet? Stuur een beleefd berichtje naar je leerkracht.

Slide 19 - Slide

Slide 20 - Slide

Slide 21 - Video

WIllem van Oranje
Hertog van Alva
Spaanse furie
Naar het Heilig Roomse Rijk gevlucht 
Stadhouder
Watergeuze
Generaal van Fillips II 
Unie van Utrecht
Unie van Atrecht
Raad van Beroerte
Vecht voor één centraal bestuur

Slide 22 - Drag question

Willem van Oranje
  • Getrouwd met Lutherse 
  • Openlijk tegen Filips II 
  • Huurlegers
  • Alva neemt bezittingen af
  • Zoon ontvoerd 
  • Protestant/calvinistisch

Slide 23 - Slide

Slide 24 - Slide

Wat zijn, volgens de Akte van Verlatinge (zie vorige slide) , de twee plichten van een goede vorst?

Slide 25 - Open question

De kernboodschap staat in de laatste zin. Wat is die boodschap?

Slide 26 - Open question

Slide 27 - Video

In 2014 kwam president Obama dit document bekijken in het Rijksmuseum. Waarom is dit document historisch zo belangrijk?
A
Het is geschreven door Willem Van Oranje en Obama is een afstammeling van hem.
B
De Amerikaanse grondwet is deels geïnspireerd op deze akte.
C
Het is het enige document uit de 16e eeuw dat bewaard is gebleven.

Slide 28 - Quiz

Slide 29 - Video

Slide 30 - Slide


Alleen verder...

1581 Plakkaat van Verlatinghe
  • De Noordelijke Nederlanden konden geen koning vinden : Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden = land zonder koning 
  • Dit was uniek in de wereld


Slide 31 - Slide

Erkenning van de Republiek
  • 1596: Engeland en Frankrijk sloten met de Republiek een bondgenootschap tegen Spanje. Daarmee erkenden ze als eerste landen de onafhankelijkheid van de Republiek.
  • 1648: Eind van de 80-jarige oorlog. Internationale erkenning van de Republiek.

Slide 32 - Slide

Spaanse Armada

Slide 33 - Slide

...en de vrede
  • Verlies van de Spaanse Armada (1588)

  • 1609-1621: Twaalfjarig bestand

  • 1648 Vrede van Münster

Slide 34 - Slide

1555
Vrede van Augsburg en troonsafstand Karel V (opvolger Filips II)
1572
Inname Den Briel door watergeuzen
Willem van Oranje uitgeroepen tot leider opstandige steden
1574
Ontzet van Leiden
1567
Willem van Oranje vlucht voor Alva naar Duitsland
Alva stelt de Bloedraad in (strenge vervolging ketters)
1568
Slag bij Heiligerlee: Willem valt met huurleger de Nederlanden binnen (begin 80-jarige oorlog?)
1566
Aanbieden Smeekschrift en Beeldenstorm

Slide 35 - Slide

  • Zuidelijke gewesten

  • Katholiek
  • Vrede met Filips II
  • Unie van Atrecht
Noordelijke gewesten 

  • Protestant/calvinistisch
  • Trouw aan Willem van Oranje
  • Unie van Utrecht

Slide 36 - Slide

Tijdlijn 16e eeuw
______________________________________________________
1500
1600
1566:
Beeldenstorm
1517:
95 stellingen, Maarten Luther
Begin van protestantisme
1560:
Onvrede in de Nederlanden
1568:
De opstandelingen Spaanse troepen aan
1572:
Opstandelingen veroverden Den Briel.

Slide 37 - Slide