15.3 Eiwitten

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

15.3 Eiwitten

Deze les

• Uitleg eiwitten
  
• Lezen 15.3
• Maken 31, 33, 36, 37 t/m 39, 41

Leerdoelen

• Je kunt m.b.v. Binas tabel 67H1 een (fragment van) een eiwit tekenen bij gegeven namen van aminozuren en kunt uit een gegeven (fragment van een) eiwit nagaan uit welke aminozuren het is opgebouwd.
• Je kunt in een eiwit aangeven wat de peptidebinding(en) en peptidegroep(en) is/zijn.
• Je kunt de reactievergelijking in structuurformules geven van het ontstaan van een eiwit en de hydrolyse hiervan.
• Je kunt uitleggen wat de functie en werking is van enzymen en hoe de werking kan worden beïnvloed (temperatuur, pH).
• Je kunt een beschrijving geven van de primaire, secundaire, tertiaire en quaternaire structuur van eiwitten.
• Je kunt uitleggen wat er op microniveau gebeurt bij het denatureren van een eiwit.
• 
  

Functie van eiwitten

• Opbouw afweersysteem
• Opbouw spieren.
• Energiebron.
• Katalyse diverse lichaamsprocessen (enzymen).
• Transport van diverse lichaamsstoffen.

Bouw van eiwitten

• Een eiwit is een polypeptide, opgebouwd uit aminozuren. 
• In een eiwit zijn peptidebindingen (amide) aanwezig.
• Zie Binas tabel 67H1.

Enzymen

• Enzymen zijn eiwitten als biokatalysator.
• Verlagen van de activeringsenergie.
• pH-optimum en temperatuuroptimum.
• Sleutel-slot principe

Denatureren van eiwitten

• Permanente verandering in ruimtelijke bouw.
• Bindingen tussen moleculen (H-bruggen, vanderwaalsbindingen, ionbindingen) verbreken.
• Door veranderingen in: pH, temp,

zoutconcentratie, oplosmiddelen.

Eiwitstructuur

• Primaire structuur: volgorde van aminozuren
• Secundaire structuur: alphahelix en betasheet door H-bruggen
• Tertiaire structuur: complete eiwitvouwing door H-bruggen, vanderwaalskrachten, ionogene interacties, zwavelbruggen.
• Quaternaire structuur: complex van meerdere eiwitten.
• Zie Binas tabel 67H2.

Vorming van zwavelbrug: halfreactie reductor

Hydrolyse van eiwitten

Hydrolyse van eiwitten geeft losse aminozuren.

Hydrolyse vs denaturatie

• Hydrolyse is een chemisch proces: atoombindingen (in moleculen) verbreken.

• Denaturatie is een fysisch proces: bindingen tussen moleculen verbreken.

Aan de slag

• Lezen 15.3
  
• Maken 31, 33, 36, 37 t/m 39, 41