§1.3 en 1.4 De kust, kenmerken en maatregelen

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

1.3 De kust

Herhaling 1.2

Uitleg 1.3

Aan de slag met opdrachten 

Log maar in!

Leerdoelen

• Als je deze paragraaf hebt bestudeerd, kun je:

• de opbouw van de Nederlandse kust beschrijven;
  
• de in Nederland voorkomende typen kusten noemen;
  
• uitleggen hoe zeestromingen, getijdenstroming en wind de Nederlandse kust vormgeven;
  
• beschrijven hoe de kust verandert als gevolg van zeespiegelstijging en/of menselijk ingrijpen.
  

Door de klimaatverandering stijgt de zeespiegel. Mede daarom heeft men besloten het waterpeil in het IJsselmeer te verhogen.
Leg uit waarom peilverhoging noodzakelijk is.

Woon je nu veiliger in een dijkring langs de rivier de IJssel of in een dijkring in Zeeland? Leg je antwoord uit met behulp van informatie uit GB 35.

Opbouw Nederlandse kust

Dynamisch kustgebied:

Soms opbouw, soms afbraak.

Iedere dag is anders!

• Waddenkust
• Duinenkust 
• Estuarium
  

Zachte kust:

• stranden
  
• zandplaten
  
• duinen
  
• wadden

Harde kust:

• zeedijken
• rotsen
• boulevards

Zachte kust en harde kust

Zachte kust

Harde kust

Dijken

Strand

Waddengebied

Door de mens aangelegd 

Kenmerkend voor wadden is ...

1. veel sedimentatie en ze vallen droog
2. veel sedimentatie en altijd onder water
3. veel erosie en ze vallen droog
4. veel erosie en altijd onder water

Estuarium

Een half gesloten waterlichaam aan de kust waarin zeewater wordt verdund met zoet water -> brak water.

Er is hier een duidelijke invloed van getijden (er is namelijk geen delta!)

Ontstaan van de kust

Dynamisch systeem:

• wind
• getijden
• zeestroming
• golfwerking

Weichselien 

(ca. 115.000 - 10.000 jaar geleden)

Strandwallen gevormd door getijdenstroming.

Duinen gevormd door wind.

zeespiegel 110 m lager dan nu!

Hoe ontstaat eb en vloed?

Springtij: de kracht van de zon en de maan werken in elkaars verlengde.

Doodtij: wanneer de aantrekkingskrachten van maan en zon haaks op elkaar staan.

Getijden

Springtij: extra hoog water!

Doodtij: weinig verschil tussen hoog- en laagwater.

Getijdenstroom in de Noordzee

Langs de Nederlandse westkust gaat de vloedstroom van zuid naar noord.

Windrichting (en zeestroming) helpen een handje mee.

Stranddrift

De golfsnelheid is in diep water hoger -> sedimentatie bij de kust. 

Golven schuin op de kust veroorzaken stranddrift (longshore drift). Daarbij wordt zand gemiddeld in noordoostelijke richting verplaatst.

En nu?

Tekst niet gelezen? Doet dat vooral!!

Maak 1.3 route B + de samenvatting

Klaar? Maak de box van 1.3 (extra opdrachten)

1.4 De kust - les 2

Leerdoelen 1.4

Herhaling + actualiteit

Start uitleg 1.4

Aan de slag met opdrachten

Wat is de functie van een strandpaal?

Leerdoelen §1.4 - les 1

Als je deze paragraaf hebt bestudeerd, kun je:

• maatregelen noemen en beoordelen die ervoor zorgen dat de Nederlandse kust veilig is;
  
• het verschil uitleggen tussen absolute en relatieve zeespiegelstijging;
• uitleggen hoe zandsuppleties en de Zandmotor werken;
• verklaren waarom de Slufter bijdraagt aan de ecologische waarde van het kustgebied biodiversiteit.
  

Bij dit hoofdstuk / Snel naar ...

beschrijven hoe de kust verandert als gevolg van zeespiegelstijging en/of menselijk ingrijpen.

Leerdoelen

Je be

Na de watersnoodramp van 1953 is de deltakust veel veiliger gemaakt. Is hier vooral gekozen van harde (kust) of zachte (kust) ingrepen en waarom?

Hoe ontstaat zeespiegelstijging?

A. absolute zeespiegelstijging

1. smeltende ijskappen

2. water zet uit

 B. Bodemdaling

1. ijstijd

2. ontwatering

3. Gaswinning 

Bodemdaling + zeespiegelstijging 

= relatieve zeespiegelstijging

Bodemdaling

tussen

2002 - 2050

nos.nl

Primaire keringen

Basiskustlijn (1990)

Een hoeveelheid kust die aangehouden wordt vanaf de rijkstrandpalenlijn.

Komt in gevaar door:

- stijgende zeespiegel

- dalende bodem

- klimaatverandering 

Dynamisch kustbeheer

In het Deltaprogramma is besloten om de basiskustlijn te handhaven door zandsuppletie toe te passen.

Zacht waar het kan, hard waar het moet.

Hierna: vooroeversuppletie en strandsuppletie

de Zandmotor

Een nieuwe manier om de kust te verdedigen. Je spuit voortdurend zand voor de Nederlandse kust en laat de zee zelf het zand verspreiden (i.p.v. om de 5 jaar het zand op strand te spuiten).

De zandmotor zal behalve tussen Ter Heijde en Kijkduin de kust verstevigen

1. Vooral richting Den Haag
2. Vooral richting Hoek van Holland
3. Alleen ter plekke
4. In beide richtingen in gelijke mate

1.4 De kust maatregelen

Welke rol speelt de bedreiging door water in jouw leven?

----------------------------------------

Aanvullende uitleg 1.4

De mythe van droge voeten

De overheid kan geen 100% veiligheid bieden. Toch lijken veel mensen daar wel op te rekenen. 

De overheid wil het overstromingsrisicobewustzijn vergroten.

www.atlasleefomgeving.nl

1.4 - terug naar de kust en maatregelen

Deel 1: basiskustlijn, harde /zachte kust, primaire keringen, dynamisch kustbeheer (bouwen met de natuur), de zandmotor

Deel 2: de duinen als meer dan waterbescherming, een slufter als natuurlijke kust, het probleem van bolwerkvorming

Verschillende functies van het duingebied

Slufter

De zee krijgt de ruimte om bij hoogwater het land in te stromen.

Slufter

Dynamisch kustbeheer: Getijden en wind houden de kust in stand en vormen een gradiëntrijk milieu (= allerlei overgangen in het landschap). 

Ecologische waarde blijkt uit grote (bio)diversiteit.

Bolwerkvorming 

Kustbebouwing belemmert beweeglijkheid kust:

Bolwerken zijn belemmering voor dynamisch handhaven.

Bolwerkvorming verhoogt overstromingsrisico ➔

Bebouwingscontouren moeten de kuststrook veiligstellen (zie bron 24)

Hondsbossche Zeewering

In 2015 is de Hondsbossche Zeewering veranderd van een harde kering in een hybride kering:

• Extra recreatiemogelijkheden
• Lagere kosten dan dijkverzwaring
• Betere overgang tussen hard en zacht

Voor

Na

Afmaken 1.4

Maken 1.4 via route B + de samenvatting

Straks! Exit-ticket.

Het karakter van de Hondsbossche Zeewering is door de grootschalige zandsuppletie veranderd.

In een breed duingebied krijgt de zee hier weer grote invloed.

Door klimaatverandering is bemaling van de polders extra hard nodig.

Met zandsuppleties en met behulp van de natuur wordt het kustfundament versterkt.

Slufter

Hybride kering

Relatieve zeespiegelstijging

Dynamisch kustbeheer

EXIT TICKET

Leg uit waarom de overheid en het Waterschap niet kiezen voor zandsuppletie langs de hele kuststrook van de Westerschelde.

Waardoor stijgt de relatieve zeespiegel?

1. Door bodemdaling
2. Door zeespiegelstijging
3. Door bodemdaling & zeespiegelstijging
4. Klimaatverandering is een hoax