Isoleren en ventileren 2.0

• Techniek
• Beroepsopleiding

Isoleren en ventileren

bouwkundige consequenties
van isoleren en ventileren
aan de hand van
praktijkvoorbeelden

Inhoudsopgave

• Isoleren
• Ventileren
• condenseren
• een paar voorbeelden .
• onderbouwing en nuance
• ubakus.de
• mollier-diagram

Waarom willen we isoleren?

Isoleren

Energie besparen, warmteverlies verminderen, warmte binnen houden (of zomers buiten houden), CO2 uitstoot verminderen, aarde niet meer opwarmen dan nodig.

Maar eigenlijk maar 2 doelen:

Energiekosten zo laag mogelijk houden en zuinig omgaan met beschikbare energie (geldbesparing en goed gevoel)

Waarom moeten we ventileren?

Ventileren

Frisse lucht, waterdamp afvoeren, CO2 afvoeren, schimmels tegen gaan, muffe geuren tegen gaan, onaangename geuren afvoeren, mogelijke CO afvoeren

Maar eigenlijk maar 1 doel:

gezondheid en welzijn (niet in geld uit te drukken)

Condenseren

gevolg van slecht ventileren:

Oppervlaktecondensatie: kans op schimmelvorming

Inwendige condensatie: vermindert de isolatiecapaciteit en vocht in constructie kan bevriezen. 

Vroeger tot heden

• massieve muren, vuur als warmtebron, ventilatie door tocht
• steensmuren met jute op rachels, kolenkachels, minder tocht, schimmels
• spouwmuren, gaskachels, natuurlijke ventilatie, stoken maar
• spouwmuren met isolatie, cv ketels, ventilatiesystemen, beter binnenklimaat
• spouwmuren met isolatie, warmtepomp, balansventilatie, smart-building

Veel veranderd over het energie denken afgelopen eeuwen

Isoleren en Ventileren

Bijten elkaar een beetje...
(Meer isoleren, kierenjacht, minder natuurlijke ventilatie)

"hoe slechter geïsoleerd, hoe minder ventilatie er nodig is"

omgekeerd:

"hoe beter geïsoleerd, hoe beter er geventileerd moet worden"

want je wilt niet wonen in een warm maar ongezond huis!

Isolatie-principes

Ventilatie-principes

Als Coach benoem ik altijd de noodzaak van isoleren EN ventileren

Ja, ik ben op de hoogte van veel mogelijkheden

Meestal, van isolatie weet ik meer dan van ventilatie

Vaak, een enkel ventilatie probleem weet ik op te lossen

Soms, het grote plaatje is mij nog niet helemaal helder

want, luchtvochtigheid kan een probleem zijn

Luchtvochtigheid te hoog

Gevolgen van een te hoge luchtvochtigheid in een gebouw zijn:

Allergische reacties

Benauwdheid

Hoofdpijn

Hoesten

(Chronische) verkoudheid

Huidirritatie (jeuk, eczeem, blaasjes)

Wanneer schimmels aanwezig zijn dan kunnen bovenstaande klachten ook aanwezig zijn, maar meestal gaat dit gepaard met nog veel meer gezondheidsklachten.

Luchtvochtigheid te laag

Gevolgen van een te lage luchtvochtigheid in een gebouw zijn:

Uitdrogen van de slijmvliezen

Droge hoest en prikkelhoest

Schilferen van de huid

Droge en soms barstende lippen

Droge ogen

Verminderen van de concentratie

Vermoeidheid

Hoofdpijn

Irritatie aan de luchtwegen

Verminderen van de zuurstofopname

Het bouwbesluit zegt...

toilet 7 dm3/s ( = 25.200 liter/u = 25.2 m3/u)

badkamer 14 dm3/s (= 50.400 liter/u = 50,4 m3/u)

keuken 21 dm3/s (= 75.600 liter/u = 75,6 m3/u)

inhoud rijtjeswoning ca (bxdxh xav) 6 x 9 x 2,5 x2 = 270 m3
 (210-340 m3)

bouwbesluit

luchtverversing (ventileren)

Een paar hulpmiddelen

Coach probeert isoleren en ventileren in balans te brengen

Op basis van ervaring en opgedane kennis.

Een paar andere hulpmiddelen: Ubakus en Mollier diagram

Ubakus

Mollier diagram

1 kg lucht is circa 0,78 m3

Model

baksteen buitenblad

50 mm spouw

kalkzandsteen binnenblad

houten kozijnen

dubbelglas hr++

houten vloeren

binnen 20 graden celsius

buiten -5 graden celsius

relatieve vochtigheid  ca 60%

beglazing

Temperatuur aan binnenzijde: 16,4 graden celsius

RV vochtigheid tegen raam
ca 77 %

mollier-diagram

houten kozijn

Temperatuur aan binnenzijde: 16,9 graden celsius

RV vochtigheid tegen kozijn
ca 73 %

mollier-diagram

spouwmuur

Temperatuur aan binnenzijde: 14,4 graden celsius

(vrije luchtcirculatie!)

RV vochtigheid tegen muur
88%

(11,1 graden celcius bij beperkte luchtcirculatie! condensatie)

mollier-diagram

vloeraansluiting

Temperatuur tussen balk en gevel ca 2,9 graden

(beperkte luchtcirculatie!)

RV vochtigheid tussen balk en gevel 100 %

kans op schimmelvorming

mollier-diagram

wandaansluiting

Temperatuur aan binnenzijde: 12,3 graden celsius

(bij vrije luchtcirculatie!)

RV vochtigheid tegen kozijn
100 %

klamme muren, kans op
lokale schimmelvorming

mollier-diagram

spouwmuur met isolatie

Temperatuur aan binnenzijde: 18,3 graden celsius

(vrije luchtcirculatie!)

RV vochtigheid tegen muur
68%

(16,9 graden celcius bij beperkte luchtcirculatie!)

mollier-diagram

vloeraansluiting

Temperatuur tussen balk en gevel ca 11,2 graden

(beperkte luchtcirculatie!)

RV vochtigheid tussen balk en gevel 100 %

kans op schimmelvorming
bij vorst!

mollier-diagram

Gevolgen van een te hoge luchtvochtigheid in een gebouw zijn (>60%):

Allergische reacties

Benauwdheid

Hoofdpijn

Hoesten

(Chronische) verkoudheid

Huidirritatie (jeuk, eczeem, blaasjes)

Wanneer schimmels aanwezig zijn dan kunnen bovenstaande klachten ook aanwezig zijn, maar meestal gaat dit gepaard met nog veel meer gezondheidsklachten.

Gevolgen van een te lage luchtvochtigheid in een gebouw zijn (<40%):

Uitdrogen van de slijmvliezen

Droge hoest en prikkelhoest

Schilferen van de huid

Droge en soms barstende lippen

Droge ogen

Verminderen van de concentratie

Vermoeidheid

Hoofdpijn

Irritatie aan de luchtwegen

Verminderen van de zuurstofopname

nuance

• Temperatuur is niet constant
• Luchtvochtigheid schommelt (zowel binnen als buiten)
• Modellen Ubakus hebben onzekerheidsmarge
• Bovenverdieping soms minder warm
• Keuken en badkamer vaak hogere luchtvochtigheid
• Schimmels gedijen al bij rv van meer dan 70%
  
  

Het gaat niet over deze cijfers maar over het grotere plaatje, over inzicht

Moraal

In het model 60 % relatieve vochtigheid binnen

Aanbevolen RV 40-60% 

verlaging RV van 60 naar 40% reduceert kans op condensatie

verlaging van RV kan door ventileren

Smart ventileren

Buitenklimaat moeilijk te regelen

Binnenklimaat beter beheersbaar.
(temperatuur, luchtvochtigheid, CO2)

goed isoleren betekent vaak ook goed ventileren.

Zorg voor goede ventilatiemogelijkheid op plekken waar condensatie dreigt.

mogelijkheden?

ventilatiemogelijkheden

warme lucht stijgt, koele lucht daalt. gevolg daarvan kennen we als tocht (gaat over temperatuursverschil)

balansventilatie (systeem D) beste voor optimaal binnenklimaat.

Voor bestaande woningen kostbaar en ruimtebeperkend

Doen

• Stootvoegen open houden in de gevel.
• Geen roosters: klap of kiepraampjes vaker openen
• Bij vervangen glas, zelfregelende roosters (reageren op winddruk)
• Geïntegreerde ventilatie-unit toepassen (bijv. Climarad 2.0)
• Balansventilatie plaatsen

Decentrale balansventilatie met warmte terugwinning

Climarad is een merknaam

Let op koudebruggen

goed geleidende elementen die van buiten naar binnen lopen noemen we koudebruggen

voorbeelden, balkonplaat, betonlatei, betonnen "afdakje" boven voordeur, stalen balk  fundering.

Reflectie

Zijn er vragen?

Is het inzicht in de relatie isoleren-ventileren-condenseren afgelopen uur toegenomen?

0100

Wat heb je vandaag geleerd?

Waar zou je wat meer van willen weten?

Herken je hieronder een terugkerende vraag van bewoners? Welke het vaakst?

Ik heb gehoord dat een kuub lucht in mijn jaren 70 huis met een beetje wind zichzelf elk uur ververst. Dan hoef ik toch niet te ventileren?

Wat is nu precies een ongezonde binnenlucht qua CO2 gehalte? Hoe meet ik schimmels?

Waarom condenseert mijn HR++ glas aan de buiten of juist aan de binnenkant

Ik kan mijn kruipruimte maar deels isoleren. Krijg ik dan koudebruggen?

Wat zijn nu die typische kieren in de woning?

Moet ik nu mijn spouw isoleren, ik heb gehoord dat deze vochtig kan worden

Moet ik nu ook mijn kozijnen vervangen?

Ik heb HR ++ en het tocht nog steeds

Andere vraag, namelijk:

Bedankt voor jullie aandacht