Politiek in de Griekse stadsstaat

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

De Grieken

 Politiek en bestuur

Leerdoelen

• Je kunt een beschrijving geven van vier verschillende manieren waarop  een Griekse stadsstaat kon worden bestuurd
• Je kunt uitleggen hoe de Atheense democratie ongeveer werkte en waardoor die anders was dan de democratie in Nederland
• Je kunt beschrijven hoe de democratie in Athene en andere Griekse stadsstaten verdween
  

Politiek

Komt van het woord polis

= de manier waarop een land of stad besluiten neemt.

Vormen van bestuur

1. Monarchie: de macht ligt bij een koning

Vormen van bestuur

Aristocratie: de macht ligt bij een groepje rijke edelen

Vormen van bestuur

Tirannie: de macht ligt bij 1 man die heerst met geweld

Vormen van bestuur

Democratie: de macht ligt bij het volk.

Politieke organisatie in het Oude Griekenland 

Het oude Griekenland bestond uit ongeveer 200 aparte stadstaten. 

Elke stadsstaat een eigen bestuur (en was een onafhankelijke staat). 

De 'Griekse regering' bestond niet. 

Politiek en cultureel Griekenland

• Waarom spreken we over één Griekenland terwijl het land wordt verdeeld over poleis?

• Gemeenschappelijke taal 
• Gemeenschappelijke Goden 
• Gemeenschappelijke cultuur 
• Gemeenschappelijke oorlogen

Griekenland was net zoals Egypte een politieke eenheid

1. Juist
2. Onjuist

Wat noemen we de manier waarop een land of stad besluiten neemt?

1. Polis
2. Politiek
3. Poleis
4. Politie

Leg uit wat het verschil is tussen een tiran en een koning

Democratie

De gewone burgers van Athene moeten ook het leger in

Daarom willen zij meebeslissen over de polis

Iedere mannelijke burger van 18+ krijgt daarom stemrecht

Athene wordt zo een democratie

Democratie

Demos (δῆμος) = volk

Kratein (κρατεῖν) = heersen

Democratie = het volk heerst

De Atheense democratie

In een woonwijk moet de snelheidslimiet omhoog naar 50 km/u

eens

oneens

Vliegen moet duurder worden. Dan wordt er minder gevlogen en dat is beter voor het milieu

Eens

Oneens

Kinderen hoeven maar 4 dagen in de week naar school

Eens

Oneens

Kinderen hoeven maar 4 dagen in de week naar school

Eens

Oneens

De Nederlandse democratie werkt op dezelfde manier als de Griekse democratie

Eens

Oneens

De Nederlandse democratie

• Alle mannen en vrouwen >18 jaar

• Indirecte democratie: het volk kiest vertegenwoordigers

• Verkiezingen (meestal om de 4 jaar)

• Betaalde baan

Monarchie

Voorbeeld van een stad waar een koning aan de macht was: 

Sparta

Één persoon had het in Sparta voor het zeggen --> de koning

De samenleving van Sparta

1. Spartanen, jongens en meisjes werden getraind om Sparta te dienen.
   
   
2. Omwonenden, zij woonden niet in Sparta, ze moesten soldaten leveren en belasting betalen.
   
   
3. Overwonnenen, zij waren door Spartanen veroverd en werden als slaaf behandeld.

Sparta

In de polis Sparta was het leven anders.

In de 8e eeuw v.C. veroverden zij hun buurland Messenie.

De bewoners waren voortaan bezit van Spartanen: slaven

Ze mochten op hun eigen land blijven werken.

1 probleem: er waren meer slaven dan Spartanen.

Oplossing: leven in Sparta gericht op oorlog voeren.

iedereen werd opgeleid tot soldaat

Verschil koning in Sparta en in Nederland

• Koning in Sparta heeft alle macht
• Koning in Nederland heeft beperkte macht: de macht ligt vast in de grondwet
• Willem-Alexander: symbolische taken

Hoe verschilt de Atheense democratie met de Nederlandse?

Atheense democratie

Nederlandse democratie

Politici hebben de politiek als beroep

De burgers mogen zelf over wetten stemmen

Vrouwen mogen niet meedoen in de politiek

Politici hebben naast politiek nog een ander beroep

Vrouwen mogen wel meedoen in de politiek

Iedere 4 jaar komt een nieuwe regering

Iedere maand komt een nieuwe regering

De burgers kiezen wie over de wetten stemmen

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd