V5 Thema 5 B3 Het zenuwstelsel deel 2

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Basisstof 3: 

Het zenuwstelsel

Pak je BiNaS erbij!

Leerdoelen

1. Je kunt de bouw en signaalverwerking van verschillende typen neuronen beschrijven.

2. Je kunt de bouw, functies en werking van het zenuwstelsel beschrijven.

Grote hersenen: informatie ontvangen, verwerken en versturen

Kleine hersenen: Coördinatie

Hersenstam: geleidt impulsen (mbv impulsbanen kruisen elkaar)

Ruggenmerg: veel zenuwen bij elkaar beschermd in het wervelkanaal

actie                  rust

Anatomie van een zenuw(cel)

Zenuwcel Ook wel neuron genoemd

Neuron =/= Zenuw

Myelineschede

• Mylineschede:  gliacellen die cellen van Swann heten maken de schede aan
• Geen Synaptogenese
• Van ~ 2 m/s naar ~ 120 m/s

BiNaS 88A

3 types:

Sensorische neuron

Schakel neuron

Motorische neuron

Begrippen

Zintuigcellen noemen we receptoren: prikkel omzetten in impuls

Zenuwcellen/neuronen noemen we conductoren: geleiden impulsen

-sensorische neuron

-schakel neuron

- motorische neuron

Spieren en klieren noemen we effectoren: reageren op de impuls

Wat doen hersenen?

• Reageren op prikkels, Maar niet allemaal. Gewenning
  

• Hersencentra: Gebieden in grote hersenen

- Delen die impulsen opvangen.

- vb: gezichtscentra, gevoelscentra

Gevoelscentra en bewegingscentra

Gevoelscentra ontvangen informatie 

van zintuigen.

Bewegingscentra sturen spieren 

en klieren aan. 

Voor elk lichaamsdeel is er in elke 

hersenhelft een centrum voor 

bewegen en voelen. Links = Rechts

Gliacellen

Gliacellen = ondersteunende cellen 

                      10 : 1 

      Gliacellen : Zenuwcellen

• cellen van Schwann
• astrocyten (bloed hersen barriere)

Grijze en witte stof

Witte stof: 

Uitlopers (isolerend laagje zorgt voor witte kleur)

Myeline is een vettige witte stof => Witte stof

Grijze stof: 
Schakelcellen en de cellichaam bewegingscellen

Aan de rugzijde (dorsaal) komen de

sensorische neuronen binnen. De celkernen ervan liggen nog buiten

het ruggenmerg in de spinale ganglia (ev: ganglion).

= verdikking van sensorische zenuw)

In de hersenen ligt de grijze stof aan de buitenkant, witte stof binnenin.

In het ruggenmerg ligt de grijze stof binnenin en de witte stof aan de buitenkant.

Neurotransmitter          Binas 88G

Exciterend of inhiberend

vragen

VRAGEN? 

Wat zijn prikkels?

1. Elektrische stroompjes die naar je hersenen gaan
2. Organen die lichtopvangen
3. Is het gene waar wij als mensen op reageren
4. Zijn dingen als licht, geur en geluid

Wanneer ben je je bewust van een prikkel?

1. Als je hersenen een impuls maken op de prikkel
2. Als de zintuigen de prikkel hebben omgezet in een impuls
3. Als de impuls het ruggenmerg heeft bereikt
4. Als de impuls je hersenen heeft bereikt

Welke zenuwen liggen in zijn geheel in het centrale zenuwstelsel?

1. Bewegingszenuwcellen
2. Gevoelszenuwcellen
3. Schakelcellen
4. Gemengde zenuwen

Het autonome zenuwstelsel regelt gewilde bewegingen.

1. Juist
2. Onjuist

Iemand schrijft een brief.
Is het animale of autonome zenuwstelsel actief?

1. Geen van beide
2. Animale
3. Autonome
4. Animaal en autonoom

Een axon is?

1. Witte mergschede
2. Een uitloper die impulsen van het cellichaam af geleidt
3. Grijze stof
4. Een uitloper die impulsen ontvangt

De impuls kan doorgegeven worden van neuron..

1. A naar B
2. B naar A
3. van A naar B en terug

prikkel

receptor

effector

schakelcel

sensorische neuron

motorische neuron

Dit is een ...

1. Bewegingszenuwcel
2. Gevoelszenuwcel
3. Schakelcel
4. Zenuw

Dit is een ...

1. Bewegingszenuwcel
2. Gevoelszenuwcel
3. Schakelcel
4. Zenuw

Peristaltische bewegingen van je darmen worden aangestuurd door het

1. Animaal zenuwstelsel
2. Autonoom zenuwstelsel
3. Beide

Welk neuron eindigt bij een spier?

1. schakelcel
2. sensorisch neuron
3. motorisch neuron

Impulsoverdracht verloopt van het postsynaptisch neuron naar het presynaptisch neuron.

1. juist
2. onjuist

Adrenaline komt van nature in ons lichaam voor als hormoon en als neurotransmitter.
In de afbeelding is schematisch een neuron weergegeven.
Waar wordt adrenaline als transmitterstof door dit neuron afgegeven?

1. Op plaats P
2. Op plaats Q
3. Op plaats R
4. Op plaats S

Waar ligt het cellichaam van de motorische neuron?

1. in het centrale zenuwstelsel
2. buiten het centrale zenuwstelsel

Waar ligt het cellichaam van de gevoelszenuwcel / sensorisch neuron?

1. in de witte stof
2. in de grijze stof
3. in het spinaal ganglion
4. in het centrale kanaal

Welk neuron is
een sensorisch
neuron?

1. Neuron 1
2. Neuron 2
3. Neuron 3

Wat is de maximale lengte van een zenuwcel (neuron)?

1. ~ 1 μm
2. ~ 1 mm
3. ~ 1 cm
4. ~ 1 m

Wat voor soort zenuwcel/neuron is P?

1. Motorische neuron
2. Sensorische neuron
3. Schakelneuron

Plaats de gebeurtenissen in de juiste volgorde

Pijnprikkel in je bovenarm

1

2

3

4

5

6

7

Neurotransmitters komen op spier terecht

impuls naar motorische zenuwcel

impuls naar eerste schakelcel

Ontstaan impuls in Sensorische zenuwcel

Armspier trekt samen

Impuls naar bewegingscentra

Impuls naar  gevoelscentra grote hersenen

Aan de slag

22 t/m 30 van thema regeling

Dit is huiswerk voor volgende week donderdag.

Ben je klaar? Ga dan aan de slag met Biologiepagina: VWO 5: Regeling

https://biologiepagina.nl/Vwo5/Regeling/Oefenen.htm