les 5 De sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen

• Ontwikkeling van het kind
• MBO
• Studiejaar 1

Sociale emotionele ontwikkeling

lesdoel

Aan het eind van deze les kunnen de studenten de kenmerken benoemen van de sociale / sociaal-emotionele ontwikkeling bij jonge en oudere kinderen.

Sociale ontwikkeling

Bezit van sociale vaardigheden

Een eigen ‘ik’ (onderscheiden van de omgeving)

Spelontwikkeling (samen spelen)

Emotionele ontwikkeling (samenhang)

De baby (0-2 jaar)

Stem en geur

Directe omgeving

Imiteren

Zelfbesef, lichamelijk gevoel

Actie -reactie

1,5 jaar herkent eigen spiegelbeeld (rougetest > zie ook Youtube)The Self Recognition Rouge Test - YouTube

Herkenning op foto’s rond 2 jaar

Iedere baby heeft eigen temperament.

Speelt met 1 jaar naast anderen, niet met anderen

De peuter

Eigen ‘ik’ ontdekken

Koppigheidsfase

Fantasievriendjes

1ste vriendschappen bij kinderen die elkaar veel zien

Egocentrisch

Inlevingsvermogen minimaal

Ontwikkeling van het geweten nog niet echt op gang, leert wat goed en slecht is. Overziet niet de reden van dit alles

De kleuter

Nog sterk egocentrisch, neemt zichzelf als uitgangspunt in zijn gedachten.

Samen spelen en samen delen. Egocentrisme verdwijnt en maakt plaats voor sociaal gedrag.

Identificatie. Door imitatie van gedrag erbij willen horen, door de hele persoon te zijn erbij horen (vader, moeder zijn belangrijke identificatiefiguren).

Rollenspel:

De kleuter heeft enorme fantasie. Rollenspel, doen alsof spel speelt een belangrijke rol in het begrijpen van sociale regels en omgangsvormen

vervolg kleuter

Geweten:

oudere kleuter krijgt besef van goed en fout, 

lief en stout, juist en onjuist.

nemen waarden en normen over van ouders.

schuldgevoel ontwikkelt.

geweten is nog niet perfect.

Eigen identiteit:

kleuter heeft beeld van zichzelf wat gebaseerd is op wat omgeving tegen hem zegt.

Vriendschappen

Verschil met peuters is dat de kleuter een kind aardig vindt en daarom zijn vriend is. Maar ook de omgeving (bv speelgoed) is nog belangrijk.

Competitie neemt toe.

Kleuters hebben vaak verschillende vrienden, maar er zijn ook vaste vriendschappen

Rond 5e levensjaar worden ze socialer

Door de basisschool

Grote groepen

Leren delen

Zien kinderen wat andere leuk / niet leuk vinden

Leeftijd 6 – 9 jaar (jong schoolkind)

1. Inleven in anderen:

Herkenning emoties bij anderen is veel groter dan bij peuters-kleuters. Besef dat verdriet verschillend is. Kind is in staat om situaties vanuit verschillende perspectieven te bekijken. (Empathie)

2. Empathisch vermogen helpt om vriendschappen aan te gaan, vriendschappen worden steeds hechter

3. Vriendinnen en vrienden worden gekozen d.m.v. gemeenschappelijke interesses of karaktereigenschappen.

Een kind voelt zich fijn bij kinderen waarmee hij zichzelf kan identificeren. (soort zoekt soort > stil kind gaat om met stil kind).

Vervolg Leeftijd 6 – 9 jaar (jong schoolkind)

4. Segratie van seksen in de basisschooltijd: vermijden van andere seksen en alleen omgaan met hetzelfde geslacht. ‘Jongens zijn idioten en meisjes zijn stom

5. Van egocentrisch naar sociocentrisch denken

a. geleidelijke verschuiving in sociale voorkeur

- peuter / kleuter: voorkeur voor volwassenen

- jonge basisschoolkind: voorkeur voor leeftijdsgenoten .

b. ouders: blijven gezagsfiguur, maar verliezen wel aan almacht en alwetendheid .

c. naast ouders komen andere referentiefiguren (andere volwassene figuren) bv.: leerkracht, ouder broer of zus, tante, oom,...

6. Zelfkennis: groep = sociale spiegel bv.: jij bent … slim, sportief etc.

- gericht op vriendjes van eigen sekse.

- prestatiegericht (competitie, tegen je verlies kunnen).

- houdt emoties verborgen (schaamte, veel angstgevoelens).

- begrijpt sociale regels (normen en waarden hoe je je dient te gedragen).

- leert behoefte uit te stellen.

- zelfstandigheid neemt toe.

15% van de schoolkinderen pest medeleerlingen, vaak door: agressie, leugens en tonen weinig berouw; pesters hebben later meer kans op wetovertredingen

Leeftijd 9 – 12 jaar (ouder schoolkind)

- Peergroup wordt steeds belangrijker. Regels binnen peergroup worden belangrijker. Bv: niet liegen tegen elkaar, maar ‘echt/real’ zijn

- Socialisatie: het proces waarin kinderen de sociale wereld om zich heen beter begrijpen en zich aanpassen aan de groep

- Aansluiten bij een club

- Verschil meisje jongen wordt groter > jongens competitiegericht - meisjes socialer.

- Vriendschappen ontstaan voornamelijk tussen kinderen met hetzelfde geslacht (voorkeur).

- Niet willen opvallen

- Identificatie met idolen (voor 70% van 9-11 jarigen is dit een tv of youtubefiguur)

- Thuis blijft de haven waaruit een kind opereert

- Pesten blijft groot probleem (internet/sexthing)

Leeftijd 12 – 18 jaar 

Houding richting ouders gaat veranderen

    (losmakingsproces), willen dingen zelfstandig doen

Conflicten met ouders

Vrienden worden steeds belangrijker en vormen groepjes.

Peergroup kan bijdragen aan:

Opkomen voor jezelf, rekening houden met anderen, luisteren naar anderen.

Bijdrage aan persoonlijkheid: wie ben ik, wat kan ik > zelfkennis

Kijken kritisch naar henzelf, onzeker over uiterlijk > vriendengroep is een soort uitlaatklep

Nadelen peergroup:

Dingen doen die je eigenlijk niet wil doen (groepsdruk)

Gevoel dat je er niet bij mag horen

Overlast, negatief gedrag in de omgeving

Hangjongeren / vernieling

Welke 3 woorden horen bij de sociale emotionele ontwikkeling van een kind?

1. Het ontwikkelen van het lichaam, temperament en beweging
2. Het ontwikkelen van gevoelens, vertrouwen en emoties
3. Het ontwikkelen van emoties, het zelfbeeld en het temperament

Wat leren de kinderen hier?

tosinbeeld.nl

Hoe kan je de sociale emotionele ontwikkeling stimuleren?

1. Het kind geen aandacht geven
2. Het goede voorbeeld geven aan je kind
3. Met het kind praten over zijn of haar gevoelens
4. Het kind alles zelf laten doen en niet helpen

Wat is een langzaam temperament?

1. Dit zijn makkelijke kinderen zolang alles volgens plan en regel verloopt, wordt daarvan afgeweken, dan hebben ze daar moeite mee en dan uiten ze dat ook.
2. Deze kinderen huilen veel, zijn snel overprikkeld en reageren negatief en afwerend op nieuwe situaties. Ze willen veel aandacht en gedragen zich meer negatief.
3. Deze kinderen huilen niet vaak en passen zich gemakkelijk aan aan de omstandigheden. Ze reageren over het algemeen positief op hun omgeving.

Denkbeeldige vriendjes maken is niet goed voor de sociale vaardigheden van je kind

1. waar
2. niet waar

Hoe herken je een weinig sociaal vaardig kind?

1. teruggetrokken en verlegen
2. hele grote mond en brutaal
3. niet veel zelfvertrouwen en onzeker
4. niet op zijn of haar mond gevallen

Welke activiteit past bij de sociaal emotionele ontwikkeling?

1. Samen fietsen
2. Samen een liedje zingen met het kind
3. Met het kind naar veel verschillende landen gaan
4. Het kind met blokken laten spelen

Wat is een teken van vertraagde sociaal emotionele ontwikkeling

1. Het kind is rustig
2. Het kind slaapt veel
3. Het kind is teruggetrokken en onbereikbaar

Wat kan een reden zijn dat de sociaal emotionele ontwikkeling niet gestimuleerd kan worden

1. verstandelijke handicap
2. Het kind maakt veel vriendjes
3. het kind is druk
4. slechte thuissituatie

Wat gebeurt er als je kind geen sociale emotionele ontwikkeling heeft?

1. Het kind heeft geen zelfvertrouwen
2. Ze kunnen zich inleven in andere
3. Het kind kan slecht contact leggen met andere kinderen
4. Ze kunnen omgaan met hun gevoelens

Grove opzet van het ontwikkelboek

* Cover: pakkende titel, je naam, studentnr, klas, docent (Mirjam van Dijk)en natuurlijk een mooi, passend plaatje.

* Inhoudsopgave

* Voorwoord/inleiding van 200 woorden

* Zes hoofdstukken van elk 1000 woorden. Iedere ontwikkelingsfase is een hoofdstuk

- Ieder hoofdstuk heeft een korte inleiding

- Elk ontwikkelingsaspect een alinea (tussenkopje)

* Bronnenlijst

* Eventuele bijlagen

Alles in eigen woorden (anders is het plagiaaat), rijk illustreren!
 

Hoofdstuk indeling

1. Baby

2. Peuter

3. Kleuter

4. Jongebasisschoolkind

5. Ouder basisschoolkind

6. Puber of tiener

Ontwikkelingsaspecten (onderdelen in de ontwikkeling)

1. Lichamelijke en/of motorische ontwikkeling

2. Cognitieve ontwikkeling; ontwikkeling van het denken, waarnemen, geheuegen en taal

3. Seksuele ontwikkeling (wordt soms ook als onderdeel van de lichamelijke ontwikkeling gezien), ontwikkeling van seksulaiteit en intimiteit

4. Sociaal-emotionele ontwikkeling; ontwikkeling van het sociale gedrag, van de omgang met anderen, ontwikkeling van emoties en gevoelens (vertrouwen, veiligheid, angst en jaloezie)

5. Taalontwikkeling

6. Creatieve-expressieve ontwikkeling; gericht op muzische en creatieve waardigheden, bedenken van oplossingen

Belangrijk bij bronvermelding

Je kunt dit doen dmv een literatuurlijst of een voetnoot (bij Word: Invoegen → Verwijzing → Voetnoot).

Alle punten worden gescheiden door komma’s, aan het eind staat en punt.

De studenten moeten ALTIJD bij alle projecten en draaiboeken bronnen vermelden.

Bij het overnemen van een stuk/citaat moet dit altijd in de tekst worden vermeld. Wanneer dit niet gedaan wordt dan is er sprake van fraude of plagiaat

Bronvermelding

Boeken: achternaam schrijver en voorletters, titel (cursief), plaats uitgave en jaar uitgave, uitgeverij

Tijdschriftartikel: achternaam schrijver en voorletters, titel (tussen aanhalingstekens), naam tijdschrift (cursief), jaargang en maand uitgifte van het tijdschrift, de pagina’s waar het artikel zich bevindt.

Internet: indien bekend achternaam schrijver en voorletters, titel (tussen haakjes), naam internetsite (cursief), adres internetsite.

Televisie: titel programma (cursief), naam maker, naam omroeporganisatie of net, datum uitzending.

Interview deskundige: achternaam en voorletters deskundige (cursief), titel of beroep, werkzaam bij.

Beoordeling 1

Bekwaam: De student laat in de eindopdracht zien dat hij kennis heeft van de ontwikkeling van kinderen door begrippen uit de literatuur te benoemen, in eigen woorden benoemd en hierbij passende voorbeelden gegeven.

Startbekwaam: De student laat in de eindopdracht zien dat hij kennis heeft van de ontwikkeling van kinderen door begrippen uit de literatuur te benoemen en passende voorbeelden te beschrijven

Nog niet bekwaam: De student laat in de eindopdracht zien dat hij kennis heeft van de ontwikkeling van kinderen door begrippen uit de literatuur te benoemen

Let op!

In eigen woorden passende voorbeelden wordt het hoogst beoordeeld

Voorbeeld:

Bij het werken bemerk ik dat A. van anderhalf gaat huilen als haar moeder weggaat. Dit heeft te maken met de sociaal-emtionele ontwikkeling. Ze hecht zich aan moeder. Omdat ik ook als vaste pm'er op de groep sta kent ze mij gelukkig ook. Ik kan haar daardoor snel afleiden. Ze zit nu ook in de fase dat ze weet dat moeder ook weer terugkomt.

Beoordeling 2

Bekwaam: De student heeft de verschillende onderdelen vanuit de theorie logisch op elkaar aan laten sluiten .Er is sprake van goede argumentatie die passend wordt ondersteund

Startbekwaam: De student heeft de verschillende onderdelen vanuit de theorie logisch op elkaar aan laten sluiten en er is hierbij een duidelijke rode draad aanwezig

Nog niet bekwaam: De student heeft de verschillende onderdelen vanuit de theorie logisch op elkaar aan laten sluiten.

Let op!

Verwerk ook de theorie in je werkstuk en leg uit waarom dit aansluit bij de ontwikkelingsfase

Beoordeling 3

Startbekwaam: De student heeft in één a-4 beschreven wat zijn leeropbrengst is geweest bij het onderdeel

‘Ontwikkeling van het kind’ en heeft hierbij minimaal twee concrete voorbeelden benoemd die bij dit onderdeel aan bod zijn gekomen. Tot slot heeft hij de toepasbaarheid voor in de praktijk beschreven

Bekwaam: De student heeft in één a-4 beschreven wat zijn leeropbrengst is geweest bij het onderdeel

‘Ontwikkeling van het kind’ en heeft hierbij één concreet voorbeeld gegeven.

Nog niet bekwaam: De student heeft in ongeveer een half a-4 beschreven wat hij heeft geleerd bij het onderdeel ‘Ontwikkeling van het kind’.

Let op!

Het nawoord van je werkstuk is minimaal 1 a4. Dit nawoord maak je alleen! Beschrijf met twee voorbeelden wat je geleerd hebt tijdens de lessen en het maken van je werkstuk. Beschrijf ook hoe je dit op je werk kan gebruiken

Beoordeling 4

Startbekwaam: De student heeft voor het maken van de eindopdracht naast de aanbevolen literatuur ten minste drie aanvullende bronnen geraadpleegd en correct volgens afspraken benoemd

Bekwaam: De student heeft voor het maken van de eindopdracht de aanbevolen literatuur en één aanvullende bron geraadpleegd en benoemd

Nog niet bekwaam: De student heeft voor het maken van de eindopdracht de aanbevolen literatuur (Opvoeding en ontwikkeling) geraadpleegd.

Let op!

Gebruik meerdere bronnen. Sla de bronnen direct op na gebruik zoals in de handleiding is aangegeven